ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΣ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

Η ελληνική αντίληψη περί «χαλαρής ψήφου» στις Ευρωεκλογές πάει κόντρα στη σημασία που έχουν οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη ζωή μας.

To Σαββατοκύριακο οι πολίτες των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ψηφίσουν στις Ευρωεκλογές για να αναδείξουν τους ανθρώπους οι οποίοι θα τους εκπροσωπήσουν στο κέντρο λήψης αποφάσεων για όλα τα ζητήματα που τους αφορούν. Δηλαδή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Οι περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας θα αξιοποιήσουν το δικαίωμα ψήφου τους την Κυριακή 9 Ιουνίου 2024, «για να μην αποφασίσουν άλλοι για εσένα», όπως είναι το moto της δυναμικής καμπάνιας του Ευρωκοινοβουλίου.

Πριν περάσουμε στους –πολύ σοβαρούς– λόγους που υπάρχουν για να πάμε στις κάλπες, ας πούμε κάποια βασικά πράγματα για τις Ευρωπαϊκές Εκλογές.

• Οι ευρωεκλογές διεξάγονται από το 1979 μια φορά κάθε πέντε χρόνια.
• Δικαίωμα ψήφου έχουν σχεδόν 450.000.000 πολίτες, αριθμός που κάνει τις ευρωεκλογές τις δεύτερες μεγαλύτερες του κόσμου, μετά από εκείνες της Ινδίας.
• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το μόνο θεσμικό όργανο της ΕΕ που εκλέγεται άμεσα. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκπροσωπούν τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
• Έως τις ευρωεκλογές του 2019 προέκυπταν 751 ευρωβουλευτές. Μετά το Brexit και την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, ο αριθμός μειώθηκε σε 705. Φέτος, οι πολίτες της ΕΕ θα εκλέξουν 720 ευρωβουλευτές.
• Ο αριθμός των ευρωβουλευτών που εκλέγονται από κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ πάει αναλογικά με τον πληθυσμό του (σύμφωνα με τα οριζόμενα στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου αναφέρεται η «φθίνουσα αναλογικότητα»). Ο ελάχιστος είναι οι 6 (Κύπρος, Λουξεμβούργο, Μάλτα) και ο μέγιστος οι 96 (Γερμανία). Η Ελλάδα βγάζει 21 ευρωβουλευτές.
• Το 2019, η 21χρονη Kira Marie Peter-Hansen από τη Δανία έγινε το νεαρότερο άτομο που εξελέγη ποτέ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο γηραιότερος ευρωβουλευτής της ιστορίας ήταν ο Μανώλης Γλέζος, ο οποίος ήταν 92 ετών όταν εξελέγη το 2014.
• Ο αριθμός των ευρωβουλευτών που εκλέγονται από ένα πολιτικό κόμμα είναι ανάλογος με τον αριθμό των ψήφων που λαμβάνει στις ευρωεκλογές.
• Οι ευρωβουλευτές ομαδοποιούνται βάσει πολιτικής συγγένειας (πολιτική τοποθέτηση) και όχι εθνικότητας.
• Κάθε πολιτική ομάδα έχει τουλάχιστον 23 ευρωβουλευτές από τουλάχιστον το 1/4 των χωρών της ΕΕ.
• Τα τρία παλαιότερα πολιτικά κόμματα (βλ. πολιτικές ομάδες) είναι οι Χριστιανοδημοκράτες, οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι.
• Διαχρονικά, στη μονομαχία για την εκλογική επικράτηση πρωταγωνιστούσαν η Σοσιαλιστική ομάδα και η ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Πώς λειτουργεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερασπίζεται μεταξύ πολλών άλλων την ισότητα, το γράμμα του νόμου, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, και διασφαλίζει πως τα ιδρύματα της ΕΕ λειτουργούν σωστά.

Οι ευρωβουλευτές μπορούν να προτείνουν τροπολογίες ή την απόρριψη ενός νομοσχεδίου, υπογράφουν το μπάτζετ της ΕΕ και αποφασίζουν πώς θα ξοδέψει τα χρήματα της.

Μαζί με τα κράτη-μέλη και κοινωνίες πολιτών, οι ευρωβουλευτές κάνουν προτάσεις επί αλλαγών που χρειάζονται στους νόμους, ώστε να διασφαλιστεί η ελευθερία, η ισότητα, η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων εντός της εσωτερικής αγοράς. Ζητούμενο είναι και η θέσπιση νομοθεσίας στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, και η διατήρηση κοινών πολιτικών για το εμπόριο, τη γεωργία, την αλιεία και την περιφερειακή ανάπτυξη.

iStock

Κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα νομοθεσιών που μπορούν να ψηφίσουν οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιλαμβάνουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα τέλη περιαγωγής κινητών τηλεφώνων, την υγεία και ασφάλεια, και τη χρήση φυτοφαρμάκων.

Αρχικά, οι ευρωβουλευτές ακούνε τις τοπικές και εθνικές ανησυχίες ατόμων, ομάδων και επιχειρήσεων, ρωτούν και ασκούν πίεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών εκ μέρους τους, και συζητούν και ψηφίζουν επί της προτεινόμενης νομοθεσίας που θα έχει αντίκτυπο σε αυτά.

Οι συνεδριάσεις της Ολομέλειας αποτελούν το αποκορύφωμα των πολιτικών δραστηριοτήτων του Κοινοβουλίου, όπου οι ευρωβουλευτές εγκρίνουν νομοθεσία και διεξάγουν συζητήσεις.

Πώς παίρνει αποφάσεις η Ευρωβουλή

Οι εργασίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιλαμβάνουν δύο βασικά στάδια:

1. Επιτροπές, για την προετοιμασία νομοθεσίας

Το Κοινοβούλιο αριθμεί 20 επιτροπές και δύο υποεπιτροπές, καθεμία από τις οποίες χειρίζεται έναν συγκεκριμένο τομέα πολιτικής. Οι επιτροπές εξετάζουν νομοθετικές προτάσεις και οι ευρωβουλευτές και οι πολιτικές ομάδες μπορούν να υποβάλουν τροπολογίες ή να προτείνουν την απόρριψη ενός νομοσχεδίου. Αυτά τα θέματα συζητούνται επίσης εντός των πολιτικών ομάδων.

2. Ολομέλειες, για ψήφιση νομοθεσίας

Αυτή είναι η στιγμή που όλοι οι βουλευτές συγκεντρώνονται στην αίθουσα για να ψηφίσουν οριστικά την προτεινόμενη νομοθεσία και τις προτεινόμενες τροπολογίες. Συνήθως διεξάγεται στο Στρασβούργο για τέσσερις ημέρες το μήνα, αλλά μερικές φορές υπάρχουν πρόσθετες συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (της οποίας τον πρόεδρο εκλέγει η Ευρωβουλή) λαμβάνει υπ’ όψιν όσα προτείνει το Ευρωκοινοβούλιο και προτείνει νέους νόμους.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ελέγχουν και βελτιώνουν τις προτάσεις.

Εάν εγκριθούν, εφαρμόζονται στα κράτη μέλη.

Ο ρόλος του προέδρου

Τον πρόεδρο τον εκλέγουν τα μέλη. Προεδρεύει των συζητήσεων και των δραστηριοτήτων του, διασφαλίζοντας την τήρηση των διαδικαστικών κανόνων, και το εκπροσωπεί εντός της ΕΕ και διεθνώς.

Απαιτείται η υπογραφή του για τη θέσπιση νόμων της ΕΕ και του προϋπολογισμού. Υπηρετεί μια θητεία δυόμισι ετών, δηλαδή τη μισή διάρκεια ζωής του κοινοβουλίου, που συνήθως μοιράζεται μεταξύ των δύο μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων.

Έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει στην αρχή κάθε Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, παρουσιάζοντας τη θέση του Κοινοβουλίου για τα θέματα που θα συζητηθούν από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.