ΓΙΑΤΙ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΕΧΕΙ ΤΡΕΛΑΘΕΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ;

Οι εποχές αλλάζουν και η φράση αποκτά κυριολεκτική σημασία. Ο μετεωρολόγος Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών,  εξηγεί πώς η αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί σε μια σειρά αλλαγών που επηρεάζουν τον άνθρωπο αλλά και τον πλανήτη.

Είναι συνεχώς στην καθημερινότητά σου. Πλημμύρες, πυρκαγιές, παρατεταμένοι καύσωνες, αλλαγές στις θερμοκρασίες των τεσσάρων εποχών που δοκιμάζουν τις αντοχές του σώματός σου αλλά και του πλανήτη. Επηρεάζουν τη βλάστηση, τη γεωργία, τους κύκλους της δραστηριότητας των έμβιων όντων, ακόμη και τη ζωή στην πόλη.

Κοινός παρονομαστής η αύξηση της θερμοκρασίας. «Τα τελευταία 30 χρόνια η θερμοκρασία στη χώρα μας έχει αυξηθεί κατά 1,5 βαθμό. Αν και αυτό σαν πρώτο άκουσμα ακούγεται μικρό, στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγάλη αύξηση για τόσο μικρή περίοδο», αναφέρει ο μετεωρολόγος Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

«Σε περιοχές που είναι μακριά από τη θάλασσα, όπως η ηπειρωτική Ελλάδα και η Μακεδονία, διαπιστώνουμε αύξηση της θερμοκρασίας μέχρι και δύο βαθμούς. Στο παρελθόν είχαμε αλλαγές, αλλά σε βάθος μεγαλύτερων περιόδων, που είχαν να κάνουν για παράδειγμα με την κίνηση της Γης γύρω από τον ήλιο», συμπληρώνει. Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας είναι που οδηγεί σε πιο έντονους και παρατεταμένους καύσωνες. «Το καλοκαίρι του 2021 και το καλοκαίρι του 2023 είχαμε μεγάλους καύσωνες στη χώρα μας, ενώ το φετινό καλοκαίρι ήταν το πιο ζεστό καλοκαίρι που έχουμε βιώσει ποτέ», σημειώνει ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος.

Έχουν εξαφανιστεί η άνοιξη και το φθινόπωρο;

Αν και πολύ από εμάς ίσως έχουμε την εντύπωση ότι οι πιο ήπιες εποχές, όπως η άνοιξη και το φθινόπωρο εξαφανίζονται, ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος δεν συμφωνεί και δίνει μια διαφορετική ερμηνεία. «Όσον αφορά την άνοιξη και το φθινόπωρο, δεν θα χρησιμοποιούσα τον όρο εξαφάνιση. Θα έλεγα καλύτερα ότι παρατείνεται η περίοδος που έχουμε υψηλές θερμοκρασίες, τέτοιες που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τους καλοκαιρινούς μήνες, μέχρι και τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο. Όντως και φέτος οι υψηλές θερμοκρασίες έφτασαν μέχρι και τις αρχές του Οκτώβρη, όποτε Σεπτέμβριος και Οκτώβριος δεν θύμιζαν πολύ φθινόπωρο».

iStock

Τα κλιματικά σενάρια για το μέλλον

Σύμφωνα με τις προβλέψεις επιστημόνων σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Geophysical Research Letters και αξιοποίησε στοιχεία από το 1952 και μετά, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2100 το καλοκαίρι θα διαρκεί έξι μήνες και ο χειμώνας θα έχει περιοριστεί σε δύο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις τους, η κλιματική κρίση θα οδηγήσει σε μακρύτερα και πιο ζεστά καλοκαίρια, μικρότερους και θερμότερους χειμώνες, συντομότερη άνοιξη και φθινόπωρο.

«Υπάρχουν καλά και κακά σενάρια. Το ποια από αυτά τα σενάρια θα βγουν αληθινά έχει να κάνει με το τι θα κάνει η παγκόσμια κοινότητα με το ζήτημα των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα», τονίζει ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος. «Αν συνεχίσουμε έτσι, πιθανότατα να δούμε αλλαγές τις επόμενες δεκαετίες που θα κάνουν τις θερμοκρασίες να αυξηθούν μέχρι και τρεις ή τέσσερις βαθμούς. Φυσικά, μιλάμε για σενάρια, δεν ξέρουμε με βεβαιότητα τι θα γίνει. Προσπαθούμε σαν παγκόσμια κοινότητα να πάρουμε μέτρα για τον περιορισμό των θερμοκηπιακών αερίων, αλλά δεν φαίνεται να το κάνουμε και πολύ αποτελεσματικά. Σύμφωνα με τα απαισιόδοξα σενάρια, η αύξηση των θερμοκρασιών θα πάρει ακόμη πιο μεγάλες και ανησυχητικές διαστάσεις τις επόμενες δεκαετίες».

Πώς επηρεάζει η αύξηση των θερμοκρασιών τη ζωή μας

Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ιδιαίτερα τον αγροτικό τομέα. Όπως έχουμε διαπιστώσει και στη χώρα μας, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται το καλοκαίρι δημιουργούν μεγάλα προβλήματα στην αγροτική παραγωγή. «Φέτος έχουμε και θέματα ανομβρίας. Ο πολύ ήπιος χειμώνας που πέρασε, ο οποίος ήταν ο πιο θερμός που είχαμε ποτέ, δημιούργησε προβλήματα στα οπωροφόρα δέντρα, τα οποία χρειάζονται πολλές ώρες ψύχους το χειμώνα. Η αύξηση της θερμοκρασίας δημιουργεί έντονο στρες στα φυτά και η έλλειψη βροχής επιτείνει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Επιπλέον, παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας κάνουν τα δάση εύφλεκτα. Έχουμε δει τα τελευταία χρόνια μεγάλες δασικές πυρκαγιές που συνδέονται με τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες μέσα στο καλοκαίρι. Μάλιστα, η περίοδος που προκαλούνται πυρκαγιές παρατείνεται. Φέτος είδαμε για παράδειγμα πως οι φωτιές ξεκίνησαν τέλη Μαρτίου και σε πολλές περιοχές έχουμε φωτιές μέχρι και τα μέσα ή τα τέλη Οκτωβρίου», αναφέρει ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος.

iStock

Οι υψηλές θερμοκρασίες στις πόλεις

Το πρόβλημα γίνεται ιδιαίτερα έντονο στις πόλεις. Η έντονη αστικοποίηση δημιουργεί συνθήκες αστικής θερμικής νησίδας λόγω της συγκέντρωσης θερμότητας στα κτίρια και την άσφαλτο. Φέτος το καλοκαίρι η θερμοκρασία στο κέντρο της Αθήνας δεν έπεσε κάτω από τους 28- 29 βαθμούς όλο το 24ωρο. «Όλη αυτή η κατάσταση δημιουργεί ένα πολύ έντονο θερμικό στρες σε πολλούς ανθρώπους και συνδέεται με αύξηση και της θνησιμότητας και της νοσηρότητας. Η περαιτέρω αύξηση θερμοκρασίας θα κάνει ακόμη πιο δύσκολα τα καλοκαίρια, ειδικά μέσα στις πόλεις. Στην ύπαιθρο μπορεί να κάνει ζέστη το μεσημέρι, αλλά το βράδυ δροσίζει κάποιες ώρες και ο οργανισμός μπορεί να ανακουφιστεί και να επανέλθει. Στις πόλεις όμως αυτό δεν συμβαίνει και όσοι πέρασαν το καλοκαίρι το έχουν νιώσει», αναφέρει ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος.

Τα έντονα καιρικά φαινόμενα

Ένα άλλο θέμα το οποίο απασχολεί πολύ τους επιστήμονες είναι το θέμα των έντονων καιρικών φαινομένων. Όπως αναφέρουν, πλημμύρες και έντονα καιρικά φαινόμενα υπήρχαν πάντα, σήμερα όμως η συχνότητά τους έχει αυξηθεί δραματικά, ενώ ταυτόχρονα έχουν γίνει και πιο έντονα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Όπως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, «πρέπει να δούμε πώς θα γίνουμε καλύτεροι στο να προβλέπουμε πιο αποτελεσματικά και να δίνουμε τις κατάλληλες ειδοποιήσεις πριν και κατά τη διάρκεια εξέλιξης των έντονων καιρικών φαινομένων».