ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΙ ΕΝΑΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ERASMUS PLUS;

Έχοντας λάβει μέρος σε πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών στα σχολικά μου χρόνια, μοιράζομαι την εμπειρία μου και τους λόγους που τα προτείνω σε κάθε μαθητή.

Κυρίως τα χρόνια του λυκείου είναι χρωματισμένα με άγχος και αγωνία για τις πανελλαδικές εξετάσεις και τις σημαντικές αποφάσεις που αναγκάζεσαι να πάρεις για πρώτη φορά για το μέλλον σου. Αν το 3ο Γενικό Λύκειο Γαλατσίου μείνει για κάποιο λόγο χαραγμένο για πάντα στη μνήμη μου, σίγουρα θα είναι επειδή μου έδωσε την ευκαιρία να ζήσω την πιο όμορφη και πρωτόγνωρη εμπειρία που θα μπορούσα να βιώσω στα 16 μου χρόνια.

Όλοι γνωρίζουμε πλέον τα προγράμματα κινητικότητας στα Πανεπιστήμια, με τα οποία οι φοιτητές μπορούν να μετακινηθούν από 2 έως 12 μήνες συνολικά, είτε για να παρακολουθήσουν μαθήματα είτε για να κάνουν πρακτική άσκηση. Γνώριζες όμως ότι και μέσα από τα σχολεία τα παιδιά μπορούν να ζήσουν αυτή την εμπειρία για λίγες μόνο μέρες;

Το δικό μου λύκειο μου έδωσε τη δυνατότητα να ταξιδέψω για μία εβδομάδα σε μια κωμόπολη της Πορτογαλίας, το Montemor-ο-Novo, και να μείνω μαζί με μια πορτογαλική οικογένεια. Εκεί ταξίδεψα μαζί με άλλους δύο συμμαθητές μου και δύο καθηγήτριες, αντιπροσωπεύοντας το ελληνικό σχολείο. Αντίστοιχα, στο σχολείο της πόλης της Πορτογαλίας ήρθαν καθηγητές και μαθητές από 7 συνεργαζόμενα σχολεία της Ευρώπης (Λιθουανία, Κροατία, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία). Συνολικά πάνω από 40 μαθητές και 20 καθηγητές από κάθε γωνιά της ηπείρου συναντηθήκαμε στο σχολείο του Montemor-o-Novo για να πραγματοποιήσουμε δραστηριότητες και επιμορφωτικά projects αναφορικά με τη Μετανάστευση (ο τίτλος του προγράμματος ήταν «Migration Matters»).

Η πόλη Vila Viçosa, την οποία επισκευθήκαμε στο πλαίσιο του προγράμματος. Φωτογραφία: Αθανασία Βλησίδη

Η επίσκεψη στο πορτογαλικό σχολείο ήταν μέρος ενός συνολικού κύκλου συναντήσεων. Σε κάθε συνάντηση οι συμμετέχοντες (διαφορετικά παιδιά κάθε φορά) δραστηριοποιούνταν πάνω σε μια διαφορετική πτυχή του βασικού θέματος. Στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, ασχοληθήκαμε με τη θεματική «Μετανάστευση και Παγκοσμιοποίηση», ενώ στη συνάντηση στην Ελλάδα ασχοληθήκαμε με τη θεματική «Η μετανάστευση στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και τη μουσική».

Για να μεταδώσω τη μοναδική εμπειρία που έζησα, θα σας εξηγήσω λίγο πιο αναλυτικά πώς λειτουργούν αυτά τα προγράμματα.

Πώς λειτουργούν τα προγράμματα Erasmus+

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαχειρίζεται τον προϋπολογισμό και θέτει τις προτεραιότητες, τους στόχους και τα κριτήρια για τα προγράμματα σε συνεχή βάση. Συγκεκριμένα, ο Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης και Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EACEA) είναι αρμόδιος για τη διαχείριση ολόκληρου του κύκλου ζωής των εν λόγω σχεδίων, από την προώθηση του προγράμματος, την αξιολόγηση των αιτημάτων επιχορήγησης και την παρακολούθηση των σχεδίων, έως τη διάδοση των αποτελεσμάτων, τόσο των σχεδίων όσο και του προγράμματος.

Στόχος αυτών των προγραμμάτων είναι η βελτίωση των μαθησιακών επιδόσεων των συμμετεχόντων, η αύξηση αυτοενδυνάμωσης και αυτοεκτίμησης, η ενίσχυση της διαπολιτισμικής επίγνωσης και η βελτίωση των ικανοτήτων στις ξένες γλώσσες, οι ενισχυμένες θετικές αλληλεπιδράσεις με άτομα από διαφορετικά περιβάλλοντα, καθώς και η καλλιέργεια πνεύματος ανάληψης πρωτοβουλιών.

Αντίστοιχα, όσον αφορά τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στους τομείς της εκπαίδευσης, οι δραστηριότητες κινητικότητας αποφέρουν ευρύτερη κατανόηση πρακτικών, πολιτικών και συστημάτων στην εκπαίδευση, την κατάρτιση ή την εργασία στον τομέα της νεολαίας, καθώς και μεγαλύτερη κατανόηση και ικανότητα ανταπόκρισης σε κάθε είδος πολυμορφίας, λ.χ. ως προς την κοινωνική θέση, την εθνικότητα, τη γλώσσα, το φύλο, τον πολιτισμό αλλά και τις δεξιότητες των μαθητών.

Άτομα κάνουν στάση στο σιντριβάνι της Vlia Viҫosa, πόλη που επισκεφτήκαμε στο πλαίσιο του προγράμματος. Φωτογραφία: Αθανασία Βλησίδη

Όσον αφορά το πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών στο οποίο συμμετείχα εγώ στα μαθητικά μου χρόνια, πρόκειται για συναντήσεις μικρών ομάδων νέων προκειμένου να υλοποιήσουν από κοινού ένα πρόγραμμα μη τυπικής μάθησης (μίγμα εργαστηρίων, ασκήσεων, συζητήσεων, παιχνιδιών ρόλων, προσομοιώσεων, δραστηριοτήτων σε εξωτερικούς χώρους κ.λπ.) πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα.

Η περίοδος μάθησης περιλαμβάνει μια περίοδο προγραμματισμού πριν την υποβολή της αίτησης, μια φάση προετοιμασίας πριν την ανταλλαγή, καθώς και αξιολόγηση και παρακολούθηση μετά την ανταλλαγή. Τα έξοδα μετακίνησης στο εξωτερικό καλύπτονται από επιχορηγήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η διαμονή πραγματοποιείται στα σπίτια των οικογενειών των συμμετεχόντων (διαφορετικά, καλύπτεται από το πρόγραμμα).

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις που καλύπτουν τα προγράμματα Erasmus+ μπορείτε να δείτε εδώ.

Τι αποκόμισα προσωπικά από αυτή την εμπειρία

Όταν επέλεξα να συμμετάσχω στο πρόγραμμα Erasmus+ στην πρώτη λυκείου, δεν μπορούσα ούτε στο ελάχιστο να φανταστώ τα οφέλη αυτής της εμπειρίας. Αρχικά, ήταν μοναδικό το γεγονός ότι με φιλοξένησε στο σπίτι της μια πορτογαλική οικογένεια (η κόρη τους συμμετείχε στο πρόγραμμα) και αντίστοιχα με τη σειρά μου φιλοξένησα εγώ μια κοπέλα από τη Λιθουανία όταν πραγματοποιήθηκε η συνάντηση στην Ελλάδα. Από τη φιλοξενία, το φαγητό, την περιποίηση και τις συζητήσεις που έγιναν με την οικογένεια, μέχρι τον ανεφοδιασμό στο τοπικό σουπερμάρκετ, ήταν πρωτόγνωρο να βλέπεις πόσο διαφορετικοί αλλά όμοιοι είμαστε τελικά όλοι οι άνθρωποι.

«ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΕ ΕΝΑ ΤΕΤΟΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΙ ΜΕ ΕΝΑΝ ΜΗΝΑ ΤΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ».

Σε ηλικία 16 ετών μου δόθηκε η δυνατότητα να προβληματιστώ, να αξιολογήσω και να επαναπροσδιορίσω τις ιδέες και τις αντιλήψεις που είχα για πολλά πράγματα. Έπρεπε να ξεπεράσω τον φόβο της έκθεσης και να επικοινωνήσω στην αγγλική γλώσσα, να έρθω σε επαφή και να χτίσω σχέσεις με συνομήλικούς μου που έχουν ζήσει σε τελείως διαφορετικό (αλλά στα θεμέλια του ίσως τελικά παρόμοιο) περιβάλλον. Ήταν συγκλονιστικό από τη μια να μοιράζεται καθένας ιστορίες, εμπειρίες και συνθήκες από την πόλη και τη χώρα του, από την άλλη να ακούς πώς είναι οι συνθήκες ζωής σε άλλες χώρες. Μοιραζόμασταν και καταρρίπταμε στερεότυπα, μεταφέραμε και μεταφράζαμε το χιούμορ μας, που άλλες φορές έβρισκε έδαφος ενώ κάποιες άλλες έπεφτε στο κενό.

Δεν μπορώ να μεταδώσω ακριβώς το συναίσθημα του να ανοίγεσαι και να δένεσαι τόσο γρήγορα με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, όμως είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο πώς οι συνθήκες ευνοούν μέσα σε μία εβδομάδα να διαμορφώσεις σχέσεις που θα θυμάσαι για πολλά χρόνια. Όπως είχε πει ένας καλός μου φίλος στη σχολή, εξίσου Erasmus addicted, «μια μέρα σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, ισοδυναμεί με έναν μήνα της κανονικής ζωής».

Azulejos (πλακάκια) στην εκκλησία της Santa Luzia στη Λισαβόνα, τα οποία απεικονίζουν την πλατεία "Terreiro do Paҫo, γνωστή και ως "Praça do Comércio". Φωτογραφία: Αθανασία Βλησίδη

Μέσα από αυτό το ταξίδι έμαθα να μη θεωρώ τίποτα δεδομένο, να βλέπω την ομορφιά και την ευκολία του να προσεγγίζεις άλλους ανθρώπους και να ανοίγεσαι, να βγαίνεις από το comfort zone σου και να παίρνεις αποφάσεις και πρωτοβουλίες. Η επαφή με άλλους ανθρώπους, πόσο μάλλον από διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα και σε τέτοια ηλικία, σε βοηθάει να τοποθετηθείς μέσα σε αυτό τον κόσμο. Αντίστοιχα, η συνεργασία και οι θεματικές πάνω στα οποία βασίστηκε μεγάλος μέρος της αλληλεπίδρασης μας στο πρόγραμμα άφησαν το λιθαράκι τους για μελλοντικούς κοινωνικούς προβληματισμούς.

Επιπλέον, λόγω του χαμηλού κόστους και της συνοδείας και επίβλεψης από τους καθηγητές, ένα τέτοιο πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα να ταξιδέψουν και παιδιά που μπορεί να μην είχαν βγει στο εξωτερικό μέχρι τότε.

Κάπου εκεί άνοιξε το μυαλό μου και γέμισε προβληματισμούς και συναισθήματα για την ανθρώπινη επικοινωνία. Κι επειδή η Πορτογαλία έμεινε στην καρδιά μου, ξαναγύρισα 4 χρόνια αργότερα και έζησα 6 μήνες στη Λισαβόνα μέσα από το πανεπιστημιακό πρόγραμμα Erasmus αυτή τη φορά, ως φοιτήτρια «Επικοινωνίας και ΜΜΕ». Εύχομαι και παροτρύνω κάθε μαθητή που έχει την ευκαιρία να συμμετάσχει σε προγράμματα κινητικότητας να αδράξει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με κόσμο από πολλά και αδιανόητα διαφορετικά περιβάλλοντα. Τα ερεθίσματα που θα πάρει σε αυτή την ηλικία σίγουρα θα τον ακολουθήσουν και θα τον ωφελήσουν στις αποφάσεις που θα κληθεί να πάρει στο μέλλον.