ΕΣΥ ΤΙ ΕΧΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΗΣΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΟΥ;

Το πρώτο οχυρό έπεσε: Επέτρεψες στο παιδί να έχει δικό του κινητό. Τώρα αρχίζουν άλλες διαπραγματεύσεις τις οποίες μπορεί να λύσει πολύ εύκολα η «Φιλική Σύμβαση Χρήσης Κινητού».

«Εσείς τι κάνετε φέτος με το κινητό;» είναι από τις πιο κλασικές ερωτήσεις ανάμεσα σε γονείς παιδιών στα πρώτα χρόνια της εφηβείας. Είναι μια αμήχανη ερώτηση, που αναδεικνύει μια πικρή αλήθεια: Ότι εμείς οι ενήλικες δεν ξέρουμε καλά καλά τι πρέπει να κάνουμε αναφορικά με αυτή τη σχέση που (τουλάχιστον σε αυτό συμφωνούμε) καλύτερα να μην άρχιζε ακόμα.

Τα περισσότερα παιδιά έρχονται σε επαφή με το κινητό των γονιών τους σε καθημερινή βάση ήδη από τη νηπιακή –αν όχι βρεφική–ηλικία. Οι γονείς (σύμφωνα και με μελέτη του Harvard) τους δίνουν το κινητό ως την πιο εύκολη λύση για να μπορέσουν απερίσπαστοι να κάνουν δουλειές στο σπίτι, να τα κρατήσουν ήσυχα σε δημόσιο χώρο ή για να τα βάλουν για ύπνο. Μελέτη του 2023 στη Μ. Βρετανία έδειξε ότι ένα στα πέντε παιδιά ηλικίας 3 και 4 ετών έχει δικό του κινητό!

Οι κίνδυνοι για την πνευματική και ψυχική υγεία των παιδιών που κάνουν κατάχρηση στα κινητά τηλέφωνα μοιάζουν αναρίθμητοι. Οι έρευνες κάνουν λόγο για χαμηλότερο IQ, μη φυσιολογική πνευματική ανάπτυξη, προβλήματα ύπνου, αδυναμία συγκέντρωσης κ.α. Μελέτη του 2014 που διερεύνησε τη χρήση κινητών από νήπια κατέληξε επίσης στο ότι όσο μικρότερο ηλικιακά είναι ένα παιδί, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να εμφανίσει όγκους στον εγκέφαλο.

Σε ποια ηλικία δίνουμε κινητό στο παιδί

«Σε όσο μεγαλύτερη ηλικία γίνεται», είναι η απάντηση των ειδικών. Το πιθανότερο είναι ότι κατά τη διάρκεια του Δημοτικού σχολείου θα το ζητά επίμονα. Μέχρι το τέλος του Δημοτικού, όταν πλέον θα έχουν σχεδόν όλοι οι συμμαθητές τους, ενδέχεται και να το απαιτήσει. Στις μέρες μας, είναι απίθανο να ξεκινά ένα παιδί το Γυμνάσιο και να μην έχει δικό του κινητό τηλέφωνο.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η Κέλλυ Ιωάννου, εγκληματολόγος και σύμβουλος ηλεκτρονικού τραύματος, γράφει σε ανάρτησή της:

«Είδα με τα μάτια μου πώς η παρουσία των smartphones μεταμορφώνει τη ζωή των μικρών παιδιών.

Η πρώτη μου συμβουλή σχετικά με το πότε να δώσετε σε ένα παιδί ένα smartphone και να του επιτρέψετε να έχει πρόσβαση στα social media είναι: Καθυστερήστε το για όσο μπορείτε.

Έχω μιλήσει με εκατοντάδες γονείς και κανείς ποτέ δεν μου έχει πει, "Εύχομαι να έδινα το smartphone στο παιδί μου νωρίτερα ή να του έδινα πρόσβαση στα social media πιο νωρίς". Ποτέ.

Στην πραγματικότητα, οι γονείς μου λένε το αντίθετο: "Εύχομαι να είχα περιμένει. Εύχομαι να γνώριζα τότε αυτά που γνωρίζω τώρα"».

Ακριβής και «σωστή» ηλικία, λοιπόν, δεν υπάρχει, αν και σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί να μην είναι το παιδί μικρότερο των 12 ετών. Αυτό που τονίζουν, ωστόσο, οι ειδικοί είναι ότι, ανεξάρτητα από την ηλικία, αυτό που επιβάλλεται αναφορικά με τη σχέση του παιδιού μας με το κινητό είναι τα όρια.

«Φιλική Σύμβαση Χρήσης Κινητού»

Η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έχει δημιουργήσει εδώ και μερικά χρόνια το CyberKid, μια πλατφόρμα που στόχο έχει να ενημερώνει και να ευαισθητοποιεί τα παιδιά και τους γονείς τους για την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Στόχος, δηλαδή, του CyberKid είναι η προβολή θετικών πλευρών του διαδικτύου, όπως η ανεύρεση πληροφοριών και η ψυχαγωγία, αλλά και η ενημέρωση για τους κινδύνους που κρύβονται.

Στο cyberkid.gov.gr η Δίωξη προτείνει στους γονείς να κάνουν την εξής συμφωνία με το παιδί: Αν θέλεις να έχεις δικό σου κινητό τηλέφωνο, θα υπογράψουμε και οι δύο μια «Φιλική Σύμβαση Χρήσης Κινητού». Οι ειδικοί έχουν φτιάξει από μια τέτοια διαφορετική σύμβαση ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκει ένα παιδί (6-10 ετών, 11-14 ετών και 15-18 ετών), την οποία μάλιστα μπορεί κανείς να εκτυπώσει και να υπογράψει.

Στην επίμαχη ηλικιακή ομάδα 11-14 ετών, η σύμβαση αυτή αναφέρει ότι τα δύο μέρη (κηδεμόνες και παιδί) «συμφωνούμε να τηρούμε κάποιους κανόνες που θα με βοηθήσουν να είμαι υπεύθυνος/-η και ασφαλής όταν χρησιμοποιώ το κινητό μου τηλέφωνο».

Οι κανόνες αυτοί αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι το παιδί δεν θα χρησιμοποιεί τη συσκευή σε ακατάλληλες στιγμές (π.χ. κατά την διάρκεια της νύχτας ή στο σχολείο), ότι δεν θα κατεβάζει εφαρμογές που απαιτούν πληρωμή, ότι θα ενεργοποιεί πάντα την επιλογή εντοπισμού θέσης και ότι δεν θα χρησιμοποιεί το κινητό για περισσότερο από 1μιση ώρα την ημέρα, «γιατί αλλιώς κινδυνεύω να επιτρέψω στο κινητό μου να επηρεάσει αρνητικά τη ζωή μου».

cyberkid.gov.gr

Εξίσου ουσιαστικοί είναι και οι επόμενοι κανόνες, σχετικά με τη λήψη και δημοσίευση φωτογραφιών και προσωπικών στοιχείων, αλλά και τον κίνδυνο του online bullying.

Επιπλέον, στη σύμβαση αυτή καλούνται και οι γονείς να συμφωνήσουν ότι δεν θα χρησιμοποιούν το κινητό όταν περνούν χρόνο με το παιδί, ενώ θα δείξουν κατανόηση αν το παιδί κάποια στιγμή δεν τηρήσει κάποιον από τους κανόνες, λόγω έκτακτης ανάγκης.

Αξιοποιώντας αυτή τη συμφωνία δεν αποφεύγουμε φυσικά κάθε πιθανό κίνδυνο που μπορεί να αντιμετωπίσει το παιδί μας κατά την χρήση του κινητού, όμως του κάνουμε σαφές ότι οι κίνδυνοι υπάρχουν και ότι τα προνόμια, καθώς μεγαλώνει, έρχονται πάντα και με ευθύνες. Έτσι, αν η χρήση εξελιχθεί σε κατάχρηση, αυτό μπορεί και να σημαίνει ότι το παιδί δεν είναι ακόμα έτοιμο για να έχει δικό του κινητό.