ΕΝΑ ΕΞΟΧΙΚΟ ΣΤΟ ΜΕΓΑΝΗΣΙ ΠΟΥ ΘΑ ΗΘΕΛΕΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ
Σε ένα «φιόρδ» στο Μεγανήσι, απέναντι από τη Λευκάδα, η αρχιτεκτονική ομάδα Hiboux architecture ενέταξε μοναδικά στο τοπίο έξι θολωτές κατοικίες, φτιαγμένες από πέτρα. Τις βρίσκουμε πάνω στις αναβαθμίδες των ξερολιθιών που αφαιρέθηκαν και ξαναστήθηκαν πέτρα πέτρα, κι ανάμεσα στις ελιές, που γύρω τους σχεδιάστηκαν όλα. Η Μαριάννα Ξυνταράκη μας λέει πώς έφτιαξαν το εξοχικό που δεν χορταίνουμε να βλέπουμε.
Μια χούφτα μικρές, κυκλικές κατοικίες που χάνονται μέσα στις ελιές, τους θάμνους και τους βράχους: αυτό είναι το εξοχικό που έφτιαξε η αρχιτεκτονική ομάδα Hiboux architecture –Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, Μαριάννα Ξυνταράκη, Μαρία Τσιγάρα– στο Μεγανήσι, ένα νησάκι απέναντι από τη Λευκάδα. Αναπάντεχες είναι οι πρωταγωνίστριες του έργου, καθώς δεν είναι άλλες από τις ξερολιθιές και τις 42 ελιές του κτήματος.
Το έργο απέσπασε τη «Διάκριση» στα πρόσφατα Βραβεία Αρχιτεκτονικής ΕΙΑ 2002, του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, όπου εκτός των άλλων είδαμε να βραβεύεται κι ένα εξοχικό μόλις 20 τ.μ., επίσης άψογα ενταγμένο στο φυσικό περιβάλλον.
Μιλώντας για το έργο στο Μεγανήσι, η Μαριάννα Ξυνταράκη μου εξηγεί πώς αφαίρεσαν «χειρουργικά» τις πέτρινες τοιχοποιίες, για να τις ξαναστήσουν με ακρίβεια, μετά την κατασκευή. Ή πώς φτιάχτηκαν όλα τα σχέδια έτσι, ώστε τα ελαιόδεντρα του κτήματος να μείνουν ανέγγιχτα.
Με τους ιδιοκτήτες –ένα ζευγάρι ηθοποιών που ζουν και εργάζονται στο Λονδίνο– η αρχιτεκτονική ομάδα μοιράστηκε την ίδια επιθυμία: αυτή η εξοχική κατοικία να αλλοιώσει στο ελάχιστο το φυσικό τοπίο που την φιλοξενεί.
Βλέποντάς το από κοντά αλλά και σε φωτογραφία τραβηγμένη με drone, από ψηλά, μπορεί κανείς να πει κανείς με σιγουριά πως τα κατάφεραν.
– Από την πρώτη ματιά στις κατοικίες στο Μεγανήσι ξεχωρίζει το κυκλικό σχήμα τους. Από πού αντλήσατε την έμπνευσή σας;
Οι ιδέες μας γεννήθηκαν βλέποντας τον τόπο. Μόλις είδαμε τις ξερολιθιές σ’ αυτό το «φιόρδ» στο Μεγανήσι, ξέραμε πως θα δημιουργούσαμε σε οριζόντιες περιοχές. Για τις κατοικίες –μία κεντρική εξοχική κατοικία και 5 μικρότερες για φιλοξενούμενους– εμπνευστήκαμε από το πώς έφτιαχναν παραδοσιακά οι αγρότες μικρά κυκλικά, θολωτά οικήματα, για παράδειγμα στην Εγκλουβή της Λευκάδας, απέναντι, για να αποθηκεύουν ό,τι παρήγαγαν. Κατασκεύαζαν αυτά τα απλά κτίσματα συνδέοντάς τα με τις ξερολιθιές, με πολύ μικρή παρέμβαση στο περιβάλλον. Αντίστοιχα είναι και τα μιτάτα στα ορεινά της Κρήτης, όπου οι βοσκοί αποθήκευαν το τυρί.
– Οι κατοικίες συνδέονται μεταξύ τους με κεκλιμένα μεταλλικά στέγαστρα. Ποια ήταν η σκέψη σας;
Για τις πέργκολες εμπνευστήκαμε από το πώς ζει ο κόσμος στην Ελλάδα: για τον μισό περίπου χρόνο μπορεί κανείς να κατοικεί σε ημι-υπαίθριο χώρο. Οπότε, δημιουργήσαμε αυτούς τους χώρους, τους ημι-στεγαζόμενους, όπου θα βρίσκονται οι κάτοικοι κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, ενώ για τη νύχτα θα μπορούν να αποσύρονται στα «κουβούκλια», στις κατοικίες.
– Η ιδέα για τον κήπο πάνω στο στέγαστρο πώς προέκυψε;
Με το φυτεμένο δώμα θέλαμε ουσιαστικά να φτιάξουμε ένα δεύτερο έδαφος, υπερυψωμένο. Υπάρχει πρόσβαση εκεί από το μπαλκονάκι της κύριας κατοικίας. Το φυτέψαμε έτσι, ώστε να μοιάζει σαν να έχει χορταριάσει από μόνο του. Αν το δει κανείς από μακριά, μοιάζει σαν να είναι συνέχεια στη φύση, έχει ενταχθεί πλήρως στο τοπίο. Έχουμε βάλει τα αρωματικά φυτά και τα θαμνοειδή της περιοχής, ό,τι υπάρχει κάτω και τριγύρω.
– Αντιμετωπίσατε προκλήσεις κατά την κατασκευή;
Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν το πώς θα διαχειριζόμασταν τις υπάρχουσες ξερολιθιές. Σε μια κατασκευή, συνήθως γκρεμίζονται όλα, πηγαίνουν τα φορτηγά, δεν μένει τίποτα όρθιο. Εμείς μπήκαμε «χειρουργικά». Τα σημεία όπου θα πηγαίναμε ήταν απολύτως εντοπισμένα, είχαμε υπολογίσει έως και από πού θα μπουν τα μηχανήματα.
Μας απασχολεί πολύ το ζήτημα του πώς επαναφέρουμε ένα τοπίο στην μορφή που ήταν πριν. Γι’ αυτό μαζεύαμε με προσοχή τις πέτρες από την εκσκαφή και τις αποθηκεύαμε. Σημειώναμε έως και από πού ακριβώς τις είχαμε πάρει. Γιατί από την πλευρά που χτύπαγε την ξερολιθιά ο ήλιος, άλλαζε χρώμα η πέτρα, οπότε μετά θέλαμε να ανασυσταθεί ακριβώς όπως ήταν πριν. Όλες τώρα είναι όπως ήταν πριν παρέμβουμε εμείς.
– Σας απασχόλησε η βιωσιμότητα των κατοικιών στο Μεγανήσι;
Σαφώς. Στις κατοικίες χρησιμοποιήθηκε μόνο πέτρα και καθόλου τσιμέντο και έτσι είναι πολύ καλά μονωμένες, έχουν φυσική δροσιά. Μάλιστα, καθώς ο τόπος είναι κατά κύριο λόγο βραχώδης, την πέτρα που βγάλαμε την χρησιμοποιήσαμε στις κατασκευές.
Η αξιοποίηση και η ανακύκλωση των υλικών είναι πολύ σημαντική για μας. Επιπλέον, για την θέρμανση έχουν τοποθετηθεί αντλίες θερμότητας, ενώ φτιάξαμε και μια δεξαμενή συλλογής των νερών της βροχής, τα οποία στη συνέχεια επαναχρησιμοποιούνται.
– Η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος ήταν προτεραιότητά σας;
Ήταν βασική μας προτεραιότητα. Ξεκινήσαμε από την πρώτη επίσκεψη, όπου έγινε η αναγνώριση του τοπίου και η εξερεύνηση του πώς μπορούμε να βάλουμε την παράδοση χρόνων σε ένα σύγχρονο έργο. Η ματιά μας στην ιστορία του τόπου μπολιάζει τον σχεδιασμό μας.
Έχουμε συνείδηση του τι προκαλεί η βιομηχανία του τουρισμού στα νησιά μας, και έχουμε ιδιαίτερη ευαισθησία. Γνωρίζουμε τι θέλουμε να αποφύγουμε, θέλουμε να προκαλέσουμε τη μικρότερη δυνατή καταστροφή. Σ’ αυτό συνοδοιπόροι μας ήταν, ευτυχώς, και οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες.
– Με ποιον τρόπο;
Είχαν ασχοληθεί οι ίδιοι, πολύ πριν μπούμε εμείς. Τους ενδιέφερε πολύ ο τόπος και ο τρόπος με τον οποίο θα παρεμβαίναμε. Είχαν μετρήσει ως και τις ελιές και έθεσαν ως απόλυτο όρο να μην κοπεί ή μετακινηθεί καμία.
– Τι σας μεταφέρουν τώρα που πλέον ζουν το σπίτι;
Πως το ανακαλύπτουν διαρκώς! Και εισπράττουμε από την πλευρά τους χαρά και ικανοποίηση γι’ αυτό. Χαίρονται τη στεγασμένη πλατφόρμα, απολαμβάνουν το πώς κινούνται από τον ένα χώρο στον άλλο, κάνουν γιόγκα, πρόβες. Το συγκεκριμένο σπίτι δεν είναι ο μοντερνισμός που παράγει γραμμές κι έπειτα δεν υπάρχει κάτι νέο να δεις. Έχει μικρές γωνιές, έχει λεπτομέρειες. Όσο το ζεις, το ανακαλύπτεις.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
