ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΤΑ ECO-FRIENDLY ΚΑΛΑΜΑΚΙΑ;

Τα eco-friendly καλαμάκια που έχουν αντικαταστήσει τα πλαστικά μιας χρήσης μπορεί να απειλούν την υγεία τη δική μας αλλά και του περιβάλλοντος.

Η αλήθεια είναι ότι η έρευνα που ακολουθεί δεν με χαροποιεί ιδιαίτερα, μιας και στο συρτάρι της κουζίνας μου θα βρεις μερικά eco-friendly καλαμάκια, κατασκευασμένα από χαρτί, μπαμπού ή γυαλί. Τα προμηθεύτηκα πολύ πριν περάσει ο νόμος περί πλαστικών μιας χρήσης. Όχι, δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι θα σώσω έτσι τον πλανήτη, αλλά είχα κουραστεί να βλέπω πλαστικά καλαμάκια στις παραλίες. Και στην τελική, αν δεν μπορούσα να κάνω μια τόσο μικρή αλλαγή, πώς θα μπορούσα να κάνω μια μεγαλύτερη;

Ωστόσο, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Food Additives & Contaminants διαπίστωσε ότι αυτά τα καλαμάκια περιέχουν δυνητικά τοξικές χημικές ουσίες που ονομάζονται PFAS (υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες).

Αυτές οι ουσίες, γνωστές ως «παντοτινά χημικά» («forever chemicals»), περιλαμβάνουν περισσότερα από 4.000 συνθετικά χημικά, τα οποία χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, όπως αντικολλητικά τηγάνια και συσκευασίες φαστ φουντ, λόγω των υδατοαπωθητικών ιδιοτήτων τους. Στοιχεία, μάλιστα, δείχνουν ότι τα PFAS μπορούν να παραμείνουν στο περιβάλλον για χιλιάδες χρόνια και η έκθεση σε ορισμένα επίπεδά τους έχει συνδεθεί με βλαπτικές επιδράσεις σε ανθρώπους και ζώα.

Τι συμβαίνει με τα eco-friendly καλαμάκια

Η μελέτη, που διεξήχθη από ερευνητές στο Βέλγιο, ανέλυσε καλαμάκια διαφόρων τύπων και κατέγραψε συγκεντρώσεις PFAS σε 39 ξεχωριστές μάρκες. Τα PFAS ανακαλύφθηκαν σχεδόν σε όλα τα καλαμάκια από χαρτί και μπαμπού, ενώ σε μικρότερη συχνότητα εντοπίστηκαν σε πλαστικά και γυάλινα.

Το υπερφθοροοκτανοϊκό οξύ ήταν το πιο κοινό PFAS, η παραγωγή του οποίου έχει απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, μπορεί να βρεθεί σε παλιά ή ανακυκλωμένα καταναλωτικά προϊόντα και παραμένει στο περιβάλλον, αναφέρει ο Ovokeroye Abafe, από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ. Όπως εξηγεί σε άρθρο του, η παρουσία PFAS σε καλαμάκια φυτικής προέλευσης θα μπορούσε εν μέρει να οφείλεται σε παράγοντες όπως η ακούσια μόλυνση από φυτά που καλλιεργούνται σε μολυσμένο έδαφος και η χρήση ανακυκλωμένου χαρτιού που τα περιέχει.

iStock

Πόσο εκτεθειμένοι είμαστε

Κατ’ αρχάς, μπορούμε να εκτεθούμε απευθείας, καθώς οι ουσίες αυτές διαρρέουν στα ποτά μας. Επίσης, υπάρχει η έμμεση έκθεση μέσω μολυσμένων εδαφών, νερού, φυτών και άλλων καταναλωτικών προϊόντων που κατασκευάζονται από ανακυκλωμένα υλικά.

«Αυτές οι χημικές ουσίες είναι τόσο διαδεδομένες στο περιβάλλον, που είναι σχεδόν αδύνατο για τους ανθρώπους και την άγρια ζωή να τις αποφύγουν. Η έκθεση σε PFAS μπορεί να συμβεί με πολλούς τρόπους, π.χ. μέσω της εισπνοής μολυσμένου αέρα, της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων και νερού, ακόμη και της επαφής του δέρματος με σκόνη και σωματίδια», εξηγεί ο ειδικός.

Από τι κινδυνεύουμε

Τα στοιχεία που υπάρχουν δείχνουν ότι οι γυναίκες που εκτίθενται στις ουσίες αυτές την περίοδο της εγκυμοσύνης μπορεί να παρουσιάσουν μειωμένη γονιμότητα και αυξημένη αρτηριακή πίεση, ενώ τα παιδιά τους θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν προβλήματα, όπως χαμηλό βάρος γέννησης. Επίσης, επηρεάζεται αρνητικά η λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Βλάβες έχουν παρατηρηθεί και σε άλλους οργανισμούς, όπως π.χ. μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα στα πτηνά και ανάπτυξη όγκων σε άλλα είδη ζώων.

iStock

Ποια είναι η λύση;

Να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε καλαμάκια όπου είναι δυνατόν. Ακόμα κι αν επιλέξουμε μεταλλικά eco-friendly καλαμάκια, μπορεί μεν να περιορίσουμε την έκθεση μας σε PFAS αλλά θα μπορούσαμε να εκτεθούμε σε άλλες επιβλαβείς ουσίες, όπως τα βαρέα μέταλλα.