ΔΕΣ 3 ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΚΑΘΙΕΡΩΣΑΝ CAR-FREE ΔΡΟΜΟΥΣ

Μπορείς να φανταστείς κεντρικούς δρόμους της Αθήνας (ή κάποιας άλλης ελληνικής πόλης) χωρίς αυτοκίνητα; Πόσο εφικτή είναι μια τέτοια αλλαγή στις σύγχρονες πόλεις μας;

«Η εικόνα της πολιορκημένης από αυτοκίνητα Αθήνας δεν έχει μέλλον», μας είχε πει σε συνέντευξή του ο Κωνσταντίνος Καρτάλης, Καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος και Κλίματος, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή.

Όμως, ο Έλληνας αγαπάει το ΙΧ του (ίσως γι΄αυτό οι ράμπες αυτοκινήτων είναι σε καλύτερη κατάσταση από τις ράμπες για αναπηρικά αμαξίδια). Στην Ελλάδα κυκλοφορούσαν το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της ACEA (European Automobile Manufacturers’ Association), 5.315.875 αυτοκίνητα, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 1,3% σε σχέση με το 2019. Μια αύξηση μεγαλύτερη από τον μέσο όρο των κρατών-μελών της Ε.Ε. (1,2%).

Την ίδια ώρα, μικρές και μεγάλες πόλεις σε όλο τον κόσμο αποφασίζουν να αλλάξουν τακτική. Δημιουργούν car-free δρόμους ή ζώνες, όπου τα αυτοκίνητα απαγορεύονται, επιστρέφοντας τον δημόσιο χώρο στους πολίτες.

Όπως είναι αναμενόμενο, πέρα από τους υποστηρικτές της αλλαγής αυτής, υπάρχει και η άλλη πλευρά που υποστηρίζει ότι οι επιχειρήσεις θα χάσουν κέρδη εξαιτίας της μείωσης της κυκλοφορίας αυτοκινήτων και ότι η κίνηση στους γύρω δρόμους θα αυξηθεί δραματικά. Τα στοιχεία, ωστόσο, ζωγραφίζουν μία πιο αισιόδοξη εικόνα. Τα καταστήματα σε πεζοδρόμους τείνουν να έχουν υψηλότερους όγκους πωλήσεων και η αύξηση της κίνησης στους γύρω δρόμους φαίνεται να επηρεάζει ελάχιστα την καθημερινότητα των κατοίκων.

Οι παρακάτω πόλεις, πάντως, απέδειξαν στην πράξη πως αν θέλουμε, μπορούμε να σχεδιάσουμε πόλεις για τους ανθρώπους και όχι για τα αυτοκίνητα.

3 πόλεις με δρόμους χωρίς αυτοκίνητα

#1 John F. Kennedy Drive στο Σαν Φρανσίσκο

Ας ξεκινήσουμε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ήδη από το 1967, ένα τμήμα του JFK Drive στο Golden Gate Park έκλεινε για τα αυτοκίνητα τις Κυριακές, αλλά και κατά τη διάρκεια αργιών και ειδικών εκδηλώσεων, ώστε οι επισκέπτες του πάρκου να μπορούν να χρησιμοποιούν με άνεση και ασφάλεια τον δρόμο. Το 2020 και εν μέσω πανδημίας, το συγκεκριμένο τμήμα δόθηκε στους πεζούς όλες τις ημέρες της εβδομάδας.

Δύο χρόνια αργότερα, το Board of Supervisors της πόλης ενέκρινε πρόταση που διασφάλιζε ότι το JFK Drive θα παραμείνει car-free και έδωσε το πράσινο φως για βελτιώσεις που διευκόλυναν την πρόσβαση ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία και όσων ζούσαν πιο μακριά. Σήμερα, κατά μήκος της διαδρομής οι επισκέπτες μπορούν να ξεκουραστούν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους και να απολαύσουν καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις και μουσική από δημόσια πιάνα.

#2 Η Capel Street στο Δουβλίνο

Αν έχεις πάει στο Δουβλίνο, θα έχεις περάσει μια βόλτα από εκεί. Είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς δρόμους της πόλης, γεμάτος καταστήματα και εστιατόρια, αλλά και ο μεγαλύτερος traffic-free δρόμος της. Και στην περίπτωση αυτή, αφορμή για την μετατροπή του υπήρξε η πανδημία, όταν οι Αρχές παραχώρησαν περισσότερο εξωτερικό χώρο στα καταστήματα.

Στη συνέχεια, ακολούθησε πιλοτικό πρόγραμμα με τον δρόμο να παραμένει κλειστός για τα οχήματα κατά τις βραδινές ώρες του Σαββατοκύριακου για 17 εβδομάδες. Δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε έδειξε ότι σχεδόν το 90% των ερωτηθέντων υποστήριξε την μετατροπή της Capel Street σε δρόμο χωρίς αυτοκίνητα. Παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν, η δημοτική αρχή ψήφισε τελικά ο δρόμος να παραμείνει κλειστός για τα μηχανοκίνητα μέσα.

#3 Η πρωτοπόρος Pontevedra της Ισπανίας

Η Ποντεβέδρα θεωρείται πρωτοπόρος όσον αφορά την υιοθέτηση car-free ζωνών, καθώς απαγόρευσε την κυκλοφορία των αυτοκινήτων στο μεγαλύτερο μέρος της πόλης το 1999! «Αποφασίσαμε να ξανασχεδιάσουμε την πόλη βάζοντας στο κέντρο τον άνθρωπο κι όχι τα αυτοκίνητα και από τότε καρπωνόμαστε τα οφέλη», έχει δηλώσει ο δήμαρχός της, Miguel Anxo Fernández Lores. «Όχι μόνο δεν είχαμε θανάτους που να σχετίζεται με τροχαία ατυχήματα για πάνω από μια δεκαετία, αλλά η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει μειωθεί κατά 67% και η συνολική ποιότητα ζωής έχει βελτιωθεί συγκλονιστικά».

Στην περίπτωση της Ποντεβέδρα αυτοκίνητα εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση στο κέντρο, αλλά μόνο για αποβίβαση ή παραλαβή, ενώ πρέπει να τηρούν ένα ανώτατο όριο ταχύτητας (30 χλμ/ ώρα) και υπόκεινται σε περιορισμούς όσον αφορά τον χρόνο στάθμευσης.

iStock

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες πόλεις δοκιμάζουν είτε πιλοτικά είτε στο πλαίσιο δράσεων βιωσιμότητας, την υιοθέτηση δρόμων χωρίς αυτοκίνητα (car-free zones). Το Παρίσι, για παράδειγμα, εξαιτίας των υψηλών επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ηχορύπανσης, έχει καθιερώσει από το 2015 αρκετές ημέρες χωρίς αυτοκίνητα, ενώ στόχος είναι η απαγόρευση των ιδιωτικών οχημάτων από το ιστορικό κέντρο της πόλης ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων.