9 ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΑ ΚΟΛΠΑ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΟΤΑΝ ΕΧΕΙ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
9 δοκιμασμένες πρακτικές για να βοηθάτε ιδίως παιδιά με διάσπαση προσοχής και να τα καθοδηγείτε μακριά από την υπερδιέγερση.
Πριν προλάβετε να πείτε «άντε πάλι με τη διάσπαση προσοχής, ό,τι γίνεται trend το φοράμε ταμπέλα ξαφνικά σε όλα τα παιδιά», σκεφτείτε το εξής: Πόσο εύκολα χάνεται η συγκέντρωση του δικού σας παιδιού, ακόμη κι αν δεν έχει επίσημη διάγνωση ADD;
Κάτι οι πολλές πληροφορίες του περιβάλλοντος, κάτι η υπερδιέγερση του εγκεφάλου από τις οθόνες, δε θέλει και πολύ. Στο σπίτι μας το ζούμε καθημερινά με τον προέφηβο Τζίμη. Μία απλή αλλά συνδυαστική οδηγία, όπως π.χ. «πριν βγεις βόλτα, μάζεψε το γραφείο σου», είναι πολλές φορές ικανή να τον φέρει εκτός εαυτού, να τον πανικοβάλει, να τον μπερδέψει.
Όχι, δεν είναι τεμπελιά. Θα μπορούσε να είναι παθολογική αποφυγή απαιτήσεων (ένα σύνδρομο που αφορά αρκετούς έφηβους). Σίγουρα, πάντως, εκείνη τη στιγμή το παιδί έχει μεγάλη δυσκολία να συγκεντρωθεί και να ολοκληρώσει ένα απλό task που όμως δεν είναι μονοδιάστατο, επειδή το μυαλό του εκείνη την ώρα είναι σκορπισμένο σε χίλιες μεριές.
Αντί να το παίρνω προσωπικά και να πεισμώνω, με τον καιρό, άρχισα να δοκιμάζω κάποια μικρά τρικ που είδα ότι τον βοηθάνε, αφού στην ουσία με κάνουν να σκύψω πάνω από την κάθε δυσκολία, να τον πάρω από το χέρι και να τον βγάλω, σχεδόν κάθε φορά, από τον κυκεώνα των σκέψεων και των συναισθημάτων που τον πλημμυρίζει.
9 απλά και καθημερινά τρικ ιδανικά (και) για παιδιά με διάσπαση προσοχής
Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι ένα παιδί, για να διαγνωστεί επίσημα με διάσπαση προσοχής, πρέπει πρώτα να εξεταστεί από ειδικούς. Η διάσπαση όμως δεν είναι στατική, δεν αφορά μόνο στη στιγμή που απαιτείται από το παιδί συγκέντρωση, στο διάβασμα ή στην τάξη. Υπάρχει και διαποτίζει κάθε λεπτό της ζωής των παιδιών, άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο, ακόμη και όταν είναι ανέμελα.
Δεν τα αφήνει να είναι ήρεμα και σταθερά, να ακολουθήσουν απλές οδηγίες, να κάνουν συναισθηματική αυτορρύθμιση. Πέρα λοιπόν από τη βοήθεια και τις οδηγίες των ειδικών, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, ως γονείς, όταν έχουμε μπροστά μας ένα παιδί που αισθάνεται το μυαλό του να σκορπίζει;
1. Οι οδηγίες βήμα-βήμα είναι σημαντικές για ένα παιδί με διάσπαση προσοχής
Όταν ζητάμε από το παιδί να κάνει μία δουλειά, τη σπάμε σε πολλές μικρότερες. Για παράδειγμα, αντί να του ζητήσουμε να βγάλει τα σκουπίδια, μπορούμε να του πούμε να: α. βγάλει τις σακούλες από τα καλάθια, β. να τις δέσει και γ. να τις πάει στους κάδους.
Ανακάλυψα πόσο πιο εύκολο (ακόμη και διασκεδαστικό) ήταν για τον γιο μου, αντί να του λέω «κάνε το δωμάτιό σου», να είμαι μαζί του, στον χώρο, και να του δίνω οδηγίες του στυλ «τώρα στρώσε το κρεβάτι, τώρα μάζεψε όλα τα ποτήρια και πήγαινέ τα στην κουζίνα», κλπ.
Κάθε φορά που ολοκληρώνει μία-μία τις οδηγίες, παίρνει μία ικανοποίηση, κάνει ένα μικρό τσεκ στο κεφάλι του, έτοιμος για την επόμενη. Σκεφτείτε την όλη διαδικασία και σαν μία καλή ευκαιρία να εκπαιδευτεί στην οργάνωση και διαχείριση της ενέργειάς του.
2. Η σημασία του πνευματικού χώρου
Ένα λάθος που έκανα συχνά, παλιότερα, ήταν να απασχολώ το μυαλό του γιου μου την ώρα που έκανε κάτι άλλο. Του έδινα πληροφορίες ή του έκανα ερωτήσεις, ενώ π.χ. προσπαθούσε να ετοιμάσει την τσάντα του για την επόμενη ημέρα στο σχολείο. Αποτέλεσμα; Σύγχυση.
Ακόμη κι αν δεν το καταλαβαίνουμε, την ώρα που το παιδί επιδίδεται σε μία σωματική ενέργεια, το μυαλό του επεξεργάζεται πληροφορίες. Του είναι λοιπόν αρκετά δύσκολο να του πετάμε, την ίδια ώρα, πνευματικά μπαλάκια του πινγκ πονγκ, περιμένοντας να τα πιάσει! Δοκιμάστε να είστε δίπλα του, εκδηλώνοντας έτσι πρόθεση για επικοινωνία, και αφήστε το να μιλήσει για ό,τι του κάνει κέφι.
3. Το download είναι απαραίτητο για όλα τα παιδιά, είτε έχουν διάσπαση προσοχής, είτε όχι
Λίγο πριν τον ύπνο, μέσα στο αυτοκίνητο, κάποια στιγμή που δεν θα είστε φορτισμένοι με πολλές δουλειές και σκέψεις, αφιερώστε λίγη ώρα στο παιδί να κάνει download πάνω σας. Αφήστε το να σας μιλήσει για ό,τι έχει στο κεφάλι του, χωρίς ειρμό, χωρίς διακοπές. Ενθαρρύνετέ το να συνεχίσει, μέχρι να αισθανθεί ότι άδειασε το μυαλό του.
Ο Τζίμης συνήθως μου λέει ένα «ΟΚ» και με σκουντάει για να πάρω το μήνυμα ότι download completed και να τον αφήσω να συνεχίσει τη μέρα του. Ο μεγάλος γιος μου, ο Γιώργος, μου είχε πει κάποτε, μετά από ένα τέτοιο, μισάωρο session όπου μου μιλούσε για τα πάντα, από τις κάρτες Yu-Gi-Oh μέχρι τις γεύσεις παγωτού που του άρεσαν, «δε χρειάζεται να με ακούς, απλά θέλω να τα πω».
4. Απαραίτητη η οπτική επαφή
Όταν θέλουμε να μιλήσουμε στο παιδί για κάτι, ακόμη κι αν είναι μικρό κι ασήμαντο, βοηθά πολύ το να περιμένουμε να μας κοιτάξει, πριν ξεκινήσουμε. Με αυτόν τον τρόπο, έχει ήδη επιλέξει να εστιάσει σε μας, και του είναι πολύ πιο εύκολο να το δεσμεύσουμε σε μία συζήτηση.
Εάν απαιτήσουμε την προσοχή του, ίσως και να δυσκολευτεί, να αγχωθεί, να μπερδευτεί. Σας εγγυώμαι, θα περιμένετε ελάχιστα μέχρι την επόμενη στιγμή που θα σας κοιτάξει.
5. Η αποφόρτιση κάνει θαύματα
Πολλές φορές, μετά από μία φάση έντονης πνευματικής δραστηριότητας, παίρνω τον γιο μου και βγαίνουμε μία μικρή βολτίτσα, ακόμη και γύρω από το τετράγωνο. Στη βόλτα, εντοπίζω κάτι μακριά και του το δείχνω, ώστε το βλέμμα του να εστιάσει εκεί. Πιστέψτε με, κάνει θαύματα και σε μας τους μεγάλους!
6. Σωματική επαφή σε κάθε ευκαιρία
Η υπερδιέγερση και η δυσκολία συγκέντρωσης αποφορτίζονται σχεδόν αυτόματα όταν τον πρωταγωνιστικό ρόλο τον παίζει το σώμα, αφήνοντας το πνεύμα να αδειάσει, να ξεκουραστεί. Δοκιμάστε να προτείνετε λίγες αγκαλιές, ή ένα παιχνίδι πάλης με γαργαλητό, ή ακόμα και μπρα ντε φερ με τα δάχτυλα (ανάλογα με την ηλικία του παιδιού).
7. Η σημασία της αυτόματης εστίασης
Όταν σας απευθύνεται το παιδί, αφήστε αμέσως ό,τι κι αν κάνετε κι εστιάστε την προσοχή σας 100% σε εκείνο (όσο συχνά είναι εφικτό, αλλιώς ζητήστε του ένα, δύο, πέντε λεπτά και τηρήστε τα).
Με αυτόν τον τρόπο, από τη μία προσφέρουμε ασφάλεια και από την άλλη ένα τέλειο παράδειγμα πλήρους συγκέντρωσης ώστε, έστω και λίγο, να εκπαιδευτεί στον τρόπο που θα μπορεί να το κάνει κι εκείνο με τη σειρά του.
8. Χτίζοντας ρουτίνες
Κάθε βράδυ μαζεύουμε το δωμάτιο. Κάθε πρωί, διαλέγουμε τα ρούχα μας. Κάθε Δευτέρα, παίζουμε χαρτιά. Όποια και να είναι η συνήθεια, φροντίστε να τη χτίσετε με συνέπεια, προτρέποντας το παιδί να την ακολουθείτε παρέα. Έτσι, θα βοηθήσετε το μυαλό του να μάθει να βάζει τα πράγματα σε μία σειρά, με διαδοχή. Είτε έχει ένα παιδί διάσπαση προσοχής, είτε όχι, οι ρουτίνες είναι πολύ βοηθητικές.
9. Πλάνο αντί για άρνηση
Αυτό το τελευταίο τρικ αφορά τα πολύ μικρότερα σε ηλικία παιδιά, χτίζει όμως μία συνήθεια που μπορεί να ακολουθήσει τη σχέση σας για χρόνια. Σκεφτείτε ότι είστε στο σουπερμάρκετ. Το παιδί βλέπει και διεκδικεί να του πάρετε κάτι, π.χ. ένα γλειφιτζούρι. Αντί να πείτε «θα στο πάρω μόνο άμα υποσχεθείς ότι θα φας όλο το φαγητό σου» ή «όχι, δεν κάνει καλό στα δοντάκια σου», δοκιμάστε μία διαφορετική προσέγγιση.
Αναγνωρίστε την επιθυμία του και εστιάστε σε αυτή. Πείτε «σου αρέσει αυτό το γλειφιτζούρι; Βλέπεις πόσα χρώματα έχει; Πωπω, τι ωραίο που φαίνεται! Επειδή βλέπω ότι το θέλεις, την επόμενη φορά που θα έχουμε αρκετά χρήματα, θα στο αγοράσω». Ή, «θα το αγοράσουμε και θα το βάλουμε μαζί με όλα αυτά που μας αρέσουν, στο σπίτι. Μόλις φάμε το φαγητό μας, θα στο δώσω!»
Με τον ίδιο τρόπο, αντί να πείτε «αν δε φας βραδινό, παιχνίδι δεν έχει», δοκιμάστε το «πρώτα τρώμε το βραδινό μας και μετά παίζουμε. Πρώτα τελειώνει το ένα πράγμα που κάνουμε, και μετά πάμε στο επόμενο. Αν δεν γίνει το νούμερο ένα, δεν μπορεί να γίνει το νούμερο δύο».