7 ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΤΙ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΜΕΤΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, ο προσωπικός σου χρόνος αυξάνεται και αυτό δίνει την ευκαιρία να ανακαλύψεις ξανά τον εαυτό σου. Τολμάς;

Οι Αμερικάνοι αποκαλούν τους πρώτους μήνες της γονεϊκής ζωής «100 days of darkness» (100 ημέρες στο έρεβος, σε ελεύθερη μετάφραση) και δεν θα μπορούσαν να το περιγράψουν καλύτερα. Οι πρώτες ημέρες με ένα νεογέννητο παιδί μοιάζουν με ένα βαθύ τούνελ από το οποίο ψάχνεις προσεκτικά, με όλες σου τις αισθήσεις, τον δρόμο για να βγεις. Αυτό που έχουν ίσως αποφύγει να συμπληρώσουν είναι ότι το φως δυναμώνει σταδιακά βγαίνοντας και, όταν τελικά καταφέρεις να δεις ξανά καθαρά, το τοπίο γύρω σου έχει αλλάξει. Βρίσκεσαι σε έναν άλλο τόπο.

Δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι το ίδιο συμβαίνει στους μπαμπάδες, πάντως οι περισσότερες μαμάδες, που μοιράζονται πιο ανοιχτά τις εμπειρίες τους, το επιβεβαιώνουν: Χάνεις για αρκετά χρόνια τον εαυτό σου όταν γίνεσαι γονιός. Υποψιάζεσαι ότι κάτι τέτοιο έρχεται από τη στιγμή που μια νέα ζωή ξεκινά να δημιουργείται μέσα σου, όμως είναι αδύνατον να φανταστείς τον όγκο της χιονοστιβάδας που κατεβαίνει ορμητικά: Αρκούν τα πρώτα ξενύχτια και οι αλλεπάλληλοι θηλασμοί για να αλλάξει η «καλωδίωση» του εγκεφάλου σου. Για να μετατοπιστεί το κέντρο βάρους σου σε έναν άλλον άνθρωπο (ή και σε δύο) που στο εξής πάντα θα προηγείται.

Μπορεί, όμως, και να τα ήξερες όλα τα παραπάνω. Αν απέκτησες παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία, σίγουρα είχες παρατηρήσει τι συνέβη στις ζωές των γύρω σου όταν έγιναν γονείς. Αυτό, όμως, δεν έκανε την απώλεια της προηγούμενης ζωής σου λιγότερο αληθινή. Ούτε τη σταδιακή επιστροφή σου σε αυτή λιγότερο αναζωογονητική!

Γιατί θα επιστρέψεις! Λιγότερα ή περισσότερα χρόνια μετά, με δώρα και λαβωματιές, νιώθοντας εξάντληση και ευγνωμοσύνη ταυτόχρονα, θα ξαναβρείς τον εαυτό σου, θα θυμηθείς τι είχε σημασία για εσένα τότε που ο χρόνος σου περίσσευε, θα το επαναξιολογήσεις και θα δημιουργήσεις μια νέα καθημερινότητα, που δεν θα περιστρέφεται πλέον αποκλειστικά γύρω από τα παιδιά. Δεν σου έχει λείψει αυτό;

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Πώς κατάλαβα ότι επιστρέφω στον εαυτό μου μετά τα παιδιά

Η γονεϊκή εμπειρία δεν είναι για όλους ίδια: Δεν αλλάζει όλων η ζωή δραματικά – κάποια μωρά κοιμούνται από νωρίς όλο το βράδυ, τρώνε με όρεξη, γκρινιάζουν ελάχιστα. Για άλλους, ο ερχομός του παιδιού σημαίνει ολική επαναφορά: Ένα παιδί π.χ. με μια διαταραχή ή κάποια ασθένεια απαιτεί απόλυτη αφοσίωση. Δεν είναι λίγοι κι εκείνοι που δεν θα επέστρεφαν ποτέ στην προ-παιδιών ζωή: Ο νέος αυτός ρόλος ταυτίστηκε απόλυτα με ό,τι πάντα ήθελαν να είναι.

Όλοι όμως θα συμφωνήσουν (ή θα πρέπει να συμφωνήσουν, αν θέλουν να μεγαλώσουν ισορροπημένους ανθρώπους) ότι η σταδιακή χειραφέτηση των παιδιών, καθώς αυτά βαδίζουν προς την προεφηβεία, την εφηβεία και σύντομα την ενήλικη ζωή, είναι απαραίτητη για όλους. Και για εκείνα και για εμάς.

Δεν είναι εύκολη αυτή η μετάβαση, αλλά είναι αναπόφευκτη και σίγουρα αξίζει τον κόπο. Γιατί όταν τα παιδιά σου γυρίσουν κάποια στιγμή το βλέμμα τους και κοιτάξουν πίσω, μόνο δύναμη θα πάρουν βλέποντάς σε καλά, να απολαμβάνεις τη ζωή με την ανανεωμένη σου ταυτότητα.

Στη δική μου περίπτωση, κατάλαβα ότι ξαναβρίσκω τον εαυτό μου μετά τα παιδιά με τους εξής τρόπους:

1. Αύξησα τις φορές ανά εβδομάδα που κάνω γυμναστική

Ποτέ δεν εγκατέλειψα τη γυμναστική από τότε που έγινα μαμά, όμως για μεγάλα χρονικά διαστήματα περιοριζόταν σε ένα μόνο βράδυ την εβδομάδα. Μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο, σωματικά και ψυχικά, να φεύγω από το σπίτι τις ώρες που τα παιδιά έπρεπε να πάνε για ύπνο, ενώ όσο ήταν μικρότερα έβλεπα ότι δυσανασχετούσαν και τα ίδια. Καθώς τα χρόνια περνούσαν, όμως, η δική μου παρουσία δεν ήταν επιτακτική στη βραδινή τους ρουτίνα, ενώ κι εγώ πλέον ένιωθα πιο έντονα την ανάγκη για εκτόνωση.

Η σωματική κούραση της ημέρας δεν μειώθηκε με τα χρόνια, αλλά μάλλον συνήθισα σε αυτή και η επίδραση της σεροτονίνης στο τέλος της γυμναστικής την υπερνικά.

2. Άρχισα να περιποιούμαι παραπάνω τον εαυτό μου

Καταλαβαίνεις ότι επιστρέφεις στον εαυτό σου ως μαμά όταν βρίσκεις ξανά χρόνο για την προσωπική σου περιποίηση. Για να απολαύσεις ένα αφρόλουτρο για ώρα, να πας στο κομμωτήριο, να φτιάξεις τα νύχια σου, να πας στον/στην αισθητικό και, εννοείται, να βάλεις ξανά σε μία σειρά τα ραντεβού σου στους γιατρούς: οδοντίατρος, γυναικολόγος, μαστολόγος κ.ο.κ.

3. Περνώ περισσότερο χρόνο με τους φίλους και τις φίλες μου (χωρίς ενοχές)

Αν είσαι γονιός μικρών παιδιών, ξέρεις πολύ καλά πως το να καταφέρεις να βρεθείς με τους φίλους σου αποτελεί άθλο, ειδικά αν κι εκείνοι έχουν μικρά παιδιά. Όταν τελικά τα καταφέρνεις, οι συναντήσεις δεν είναι όπως παλιά: Προσπαθείς να λείψεις τις ώρες που τα παιδιά κοιμούνται, να μην αργήσεις να επιστρέψεις, έχεις τον νου σου διαρκώς στο κινητό. Καταλαβαίνεις ότι επιστρέφεις στον εαυτό σου όταν γίνεται εύκολο το να πεις χωρίς πολλή σκέψη «ναι» στην κολλητή σου, που σου ζητά το βράδυ να βρεθείτε. Ξέρεις ότι τα παιδιά είναι εντάξει χωρίς εσένα, όταν μπορείς να φύγεις το απόγευμα και να γυρίσεις μετά τα μεσάνυχτα. Όταν δεν νιώθεις πια ενοχές επειδή έλειψες ακόμα και μερικές ημέρες από κοντά τους, όχι για δουλειά, αλλά επειδή είχες ανάγκη να πας μια εκδρομή με τις φίλες σου.

4. Δεν αφιερώνω πια τόσο χρόνο στο διάβασμα που έχουν τα παιδιά

Στο πλαίσιο της τελειομανίας που κατατρέχει τους περισσότερους νέους γονείς, το διάβασμα των παιδιών γίνεται εμμονή και τα περισσότερα απογεύματα στο σπίτι εφιάλτης. Η δασκάλα είπε ότι κατά τα πρώτα χρόνια του Δημοτικού απαιτείται μια επίβλεψη, μια μικρή βοήθεια, και αυτό για τη σύγχρονη μαμά [εσένα δεν σε θυμώνει που το θέμα αυτό απασχολεί κατά κανόνα μόνο τη μαμά;] σημαίνει ότι κάθε απόγευμα πρέπει να είναι εκεί, να βεβαιωθεί ότι το παιδί έκανε τα μαθήματά του σωστά, να επισημάνει τυχόν λάθη, να το πείσει να κάνει επανάληψη (εκείνο να βαριέται και να μην έχει «στασιό»), να του θυμίσει να ετοιμάσει την τσάντα για την επόμενη μέρα… και πολύ συχνά να έρχεται σε ρήξη μαζί του.

Η δική μου επιλογή ήταν, καθώς οι τάξεις στο Δημοτικό περνούσαν, να κάνω σταδιακά βήματα πίσω, αφήνοντας τα παιδιά να τα βγάλουν πέρα μόνα τους. Λέγοντάς τους πως η επιτυχία ή η αποτυχία στο σχολείο είναι αποκλειστικά δική τους (και εννοώντας το). Τα απογεύματα όλων μας έγιναν από τότε πολύ πιο ήρεμα.

5. Το «τρέξιμο» στις απογευματινές δραστηριότητες είναι πιο υποφερτό

Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να πάνε μόνα τους στις απογευματινές τους δραστηριότητες. Αν όχι, εσύ απλά θα τα μεταφέρεις, θα τα αφήσεις απέξω και θα περάσεις λίγο αργότερα να τα πάρεις. Δεν χρειάζεται ούτε να τα ανεβάσεις πάνω, ούτε να τα βοηθήσεις να αλλάξουν ρούχα, ούτε να περιμένεις εκεί μέχρι να τελειώσουν. Ο ελεύθερος χρόνος σου έτσι πολλαπλασιάζεται και αυτό σου επιτρέπει επιτέλους να κάνεις πράγματα για εσένα. Ένα από αυτά είναι και η ενδοσκόπηση.

6. Ώρα για ενδοσκόπηση, λοιπόν…

Αυτό μπορεί να σημαίνει ώρα για ψυχοθεραπεία, για yoga, για διαλογισμό, για δημιουργία, για να κάτσεις στον υπολογιστή και να κοιτάξεις θέσεις εργασίας που σε ενδιαφέρουν ή για να αναζητήσεις σεμινάρια, συναυλίες, ταξίδια, θεατρικές παραστάσεις. Πλέον έχεις περισσότερο ελεύθερο χρόνο για να διαβάσεις, να σκεφτείς, να οραματιστείς, να προβληματιστείς, να δημιουργήσεις ένα νέο πρόγραμμα που ίσως να ανταποκρίνεται καλύτερα στις τρέχουσες ανάγκες σου.

Πολλές φορές, τα απογεύματα που τα παιδιά λείπουν από το σπίτι απλά ξαπλώνω στον καναπέ, κλείνω τα μάτια και προσπαθώ να ακούσω τι ανάγκη έχει το σώμα και η ψυχή μου. Ενίοτε με τον τρόπο αυτό απλά με παίρνει ο ύπνος. Πάντα μου άρεσε να κοιμάμαι λίγο μέσα στη μέρα.

7. …και επαναπροσδιορισμό των σχέσεών σου

Το μεγάλωμα των παιδιών κατά τα πρώτα χρόνια για τους περισσότερους γονείς γίνεται μια ρουτίνα που δεν επιτρέπει πολλές παρεκκλίσεις. Νιώθεις να έχεις ανέβει σε ένα τρένο που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, καθώς η κάθε μέρα είναι γεμάτη με υποχρεώσεις που απαιτούν την πλήρη σωματική, νοητική και συναισθηματική παρουσία σου. Τολμάς να κατέβεις;

Προσωπικά θαυμάζω όσους γνωστούς μου το έχουν κάνει, γιατί κατάλαβαν έγκαιρα ότι κάτι δεν λειτουργούσε σωστά και το τρένο κατευθυνόταν στον γκρεμό. Στους περισσότερους γονείς, όμως, ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων όσο τα παιδιά είναι μικρά προκαλεί πανικό. Ποιος τολμά να έρθει σε ρήξη με το αφεντικό και να ρισκάρει τη δουλειά του όταν έχει μικρά παιδιά; Ποιος τολμά να τσακωθεί με την πεθερά, όταν εξαρτάται από εκείνη για να παίρνει τα παιδιά κάθε μεσημέρι από το σχολείο; Το κυριότερο: Ποιος χωρίζει όσο οι ανάγκες των παιδιών είναι τέτοιες, που απαιτούν και από τους δύο γονείς να τρέχουν από το πρωί έως το βράδυ; Δεν είναι τυχαίο, όπως λέει και ο φίλος μου ο Τάσος, που είναι δικηγόρος και ειδικεύεται στα διαζύγια, ότι τα περισσότερα ζευγάρια είτε θα χωρίσουν όσο τα παιδιά είναι πολύ μικρά είτε θα περιμένουν μέχρι αυτά να μεγαλώσουν, π.χ. να τελειώσουν το Λύκειο. Είναι τότε που βρίσκουν τον χρόνο για να ασχοληθούν ξανά με τον εαυτό τους και τη σχέση τους.

Την ίδια ώρα, βέβαια, τότε είναι που μπορεί και να ανακαλύψουν ότι ίσως δεν θέλουν τελικά να χωρίσουν. Ότι ίσως ήταν η κούραση, το άγχος, η ρουτίνα που τους είχε απομακρύνει. Και ότι ίσως, καθώς αμφότεροι ξαναβρίσκουν τον εαυτό τους, να ξαναθυμηθούν και τους λόγους που αρχικά επέλεξαν να είναι μαζί. Να ξαναβρούν τη χαρά, ο ένας στην συντροφιά του άλλου, και την ικανοποίηση ότι «δεν τα πήγαμε κι άσχημα», όπως μου έγραψε ο άντρας μου σε μια κάρτα, στην πρόσφατη επέτειο του γάμου μας. Γιατί μερικές φορές το να ξαναβρίσκεις τον εαυτό σου μετά τα παιδιά σημαίνει να βρίσκεις και ένα νέο, διαφορετικό ίσως «μαζί».