VINCENT VAN GOGH: Η ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ

Το βλέμμα του Vincent van Gogh «αναδύθηκε» από τα έγκατα ενός έργου του, απολαμβάνοντας την προσοχή που δεν είχε εν ζωή.

Η ζωή ξεπερνάει σε φαντασία το σινεμά. Επιβεβαιώνεται συνέχεια. Όταν πέρασαν από μηχάνημα με ακτίνες Χ τον πίνακα με τίτλο «Πορτρέτο μιας χωρικής» («Head Of A Peasant Woman», 1885), του Ολλανδού ζωγράφου Vincent van Gogh, η επικεφαλής συντηρήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης της Σκωτίας, Lesley Stevenson, και η ομάδα της αντίκρισαν το βλοσυρό βλέμμα του ζωγράφου να τους κοιτάζει σαν όραμα. Όπως σε έναν εφιάλτη ή σε μία ταινία τρόμου. Να αχνοφαίνεται ένα πρόσωπο με γενειάδα κι ένα ζευγάρι μάτια να πέφτουν πάνω τους.

Σήμερα, που γνωρίζουμε για τον ζωγράφο τη διαδρομή του, είναι τόσο σοκαριστικό ότι δεν είχε πουλήσει κανέναν πίνακά του όσο ζούσε! Ήταν πολύ φτωχός και για οικονομία συχνά ξαναζωγράφιζε πάνω σε καμβά που είχε ζωγραφίσει ήδη. Τα περίεργα παιχνίδια της ζωής έδωσαν την αξία στον καλλιτέχνη χρόνια μετά το θάνατό του, που με τον τρόπο του, βρίσκεται στην επικαιρότητα έναν αιώνα μετά.

Το βλέμμα της αυτοπροσωπογραφίας του Van Gogh δεν είναι τυχαίο. Ούτε η αυστηρή και οργισμένη του διάθεση, που έρχεται να θυμίσει πολλές γενιές αργότερα πόσο άδικη είναι η ζωή μερικές φορές.

To «Πορτρέτο μιας χωρικής».

Εκείνος που απεγνωσμένα έψαχνε την αναγνώριση για πολλά χρόνια, που δεν κατάφερε ποτέ να έχει χρήματα για να επιβιώσει, σήμερα είναι από τους πιο διάσημους ζωγράφους στον πλανήτη και τα έργα του πωλούνται για εκατομμύρια.

Η αυτοπροσωπογραφία που έκρυβε ο πίνακας. National Galleries of Scotland

Είναι σαν να επέστρεψε το πνεύμα του και να παίρνει όσα άξιζε με άλλον τρόπο. Αλλά και να δημιουργεί με τα παιχνίδια της τεχνολογίας –τις ακτίνες Χ– ψευδαισθήσεις στον κόσμο. Ένα απίθανο σενάριο για ταινία. Το πρόσωπό του, από εκείνα που γράφουν εξαιρετικά ως φωτογραφία, με χαρακτηριστικά που πραγματικά τρομάζουν, όπως απεικονίζονται τονισμένα από τον ίδιο στην αυτοπροσωπογραφία του.

Μία από τις διάσημες αυτοπροσωπογραφίες του Vincent van Gogh. Unsplash Alina Grubnyak

Το «Πορτρέτο μιας χωρικής» έχει αλλάξει πολλά χέρια, όπως έχει συμβεί και σε πολλά ακόμα έργα που είχε δημιουργήσει από την αρχή της καριέρας του ο Van Gogh. Η ανακάλυψη έγινε από ειδικούς της Εθνικής Πινακοθήκης της Σκωτίας, καθώς έλεγχαν τον πίνακα πριν από την επερχόμενη έκθεση «A Taste for Impressionism». Η αυτοπροσωπογραφία ήταν κρυμμένη κάτω από στρώσεις κόλλας και χαρτονιού και δείχνει τον ζωγράφο να φοράει καπέλο και ένα μαντήλι χαλαρά δεμένο στο λαιμό. To βλέμμα του είναι έντονο, η δεξιά πλευρά του προσώπου του είναι σκοτεινή και το αριστερό του αυτί, εκείνο που έκοψε το 1888, είναι ξεκάθαρα ορατό.

Έστω και με αυτόν τον ανορθόδοξο τρόπο, ο ζωγράφος απολαμβάνει την προσοχή που δεν είχε όσο ζούσε, αλλά και τη φροντίδα στα έργα του, που για πολλά χρόνια ήταν σχεδόν πεταμένα, ενώ σήμερα θεωρούνται αριστουργήματα. Μια συμβολική, θα έλεγε κανείς, αποκατάσταση για όσα πέρασε εν ζωή.