«ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΣΟΥΖΑΝΑ»: ΕΜΑΘΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ CROSS-DRESSING ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ

Μέσα από αρχειακό υλικό και προσωπικές μαρτυρίες, ο Γάλλος σκηνοθέτης Sébastien Lifshitz μάς μεταφέρει σε μια άλλη εποχή, τότε που η διαφορετικότητα διωκόταν ποινικά. Γράφουμε για την ταινία «Casa Susanna», ή στα ελληνικά «Το σπίτι της Σουζάνα», που προβλήθηκε στο 28ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας.

Σάββατο απόγευμα, παίρνω το μετρό και κατευθύνομαι προς τον κινηματογράφο Άστυ, λίγο πάνω από τη Σταδίου. Στο πρόγραμμα του 28ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», που ξεκίνησε την Τετάρτη 28.09 και θα διερκέσει μέχρι τις 09.10, έχω σημειώσει δύο ταινίες για το Σαββατόβραδό μου.

Η απογευματινή προβολή είναι «Το σπίτι της Σουζάνα», «η πιο απαραίτητη queer ταινία της χρονιάς» όπως διαβάζω, ενώ η βραδινή το «God Said Give 'Em Drum Machines», ένα ντοκιμαντέρ για την πραγματική προέλευση και την ιστορία της techno μουσικής σκηνής. Με πολύ διαφορετικές θεματολογίες –και κατ’ επέκταση κοινό– οι δύο ταινίες δημιούργησαν αυτό που συχνά αναζητώ: μια βραδιά με αντιθέσεις.

Στην πρώτη προβολή, υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να βγεις από την αίθουσα δακρυσμένος, ιδιαίτερα αν έβλεπες τον εαυτό σου σε κάποιον από τους ήρωες. Το «Σπίτι της Σουζάνα» είναι ένα ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία του Γάλλου Sébastien Lifshitz, που έκανε το ντεπούτο του στο 79ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Αναφέρεται σε ανθρώπους που αναζητούσαν έναν χώρο όπου θα μπορούσαν να εκφράζονταν πραγματικά. Και για ένα διάστημα τον είχαν βρει.

Από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας στις Νύχτες Πρεμιέρας

Στις μακρινές, συντηρητικές δεκαετίες του ’50 και του ’60, τότε που η ομοφυλοφιλία στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν παράνομη, κάπου βαθιά στην αμερικανική ύπαιθρο, στους πρόποδες των βουνών Catskills, ένα ξύλινο σπίτι (όπως αυτά που βλέπουμε στις ταινίες) φιλοξενούσε το πρώτο παράνομο δίκτυο cross-dressers.

Το cross-dressing –η παρενδυσία, όπως μεταφράζεται στα ελληνικά– είναι η πράξη του να φορά κανείς ρούχα και άλλα αξεσουάρ που δεν συνδέονται συνήθως με το βιολογικό του φύλο. Όπως διαβάζουμε, το cross-dressing έχει χρησιμοποιηθεί για λόγους μεταμφίεσης, κωμωδίας και αυτοέκφρασης στη σύγχρονη εποχή και σε όλη την ιστορία. Ενώ κανείς θα πίστευε ότι αυτή η συμπεριφορά έχει άμεση σχέση με την ομοφυλοφιλία ή άλλες σεξουαλικές συμπεριφορές, ο όρος από μόνος του δεν θεωρείται συνώνυμος με την ταυτότητα φύλου.

Κάπου εκεί, στην ιστορία του cross-dressing, μας μεταφέρει και o σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ. Ο Lifshitz εξερευνά μια ομάδα ανθρώπων, που έψαχνε διέξοδο από τα στενά όρια που έθετε η τότε κοινωνία, μέσα από αρχειακές εικόνες και συνεντεύξεις με τους επισκέπτες της Casa Susanna. Η ιστορία του χώρου και των ανθρώπων που τον χρησιμοποιούσαν ως καταφύγιο δίνεται κυρίως μέσα από τις προσωπικές αναμνήσεις δύο επισκεπτών, της Kate και της Diane, οι οποίες βρίσκονται πλέον σε μεγάλη ηλικία.

Το Σπίτι της Σουζάνα περιγράφεται ως ένα μέρος για ετεροφυλόφιλους άντρες που τους άρεσε να μεταμφιέζονται και να ντύνονται με γυναικεία ρούχα και αξεσουάρ. Πολλοί επισκέπτες έφερναν μαζί και τις συζύγους τους. Τα πρόσωπα που μιλούν, κάποια από τα οποία έκαναν εγχείρηση αλλαγής φύλου μετέπειτα στη ζωή τους, αναφέρονται σε μια προσπάθεια κατανόησης και αποδοχής του ίδιου τους του εαυτού, σε μια εποχή που η μη συμμόρφωση με το βιολογικό φύλο διωκόταν ποινικά.

Ο Lifshitz δεν αφήνει τις δυσκολίες των ηρώων να κυριαρχήσουν στην αφήγηση. Στις μαρτυρίες ξεχωρίζει η χαρά, η δημιουργικότητα, η κατανόηση και όσα όμορφα συνέβαιναν στο Casa Susanna, όπως τα drag shows, τα ευφάνταστα ντυσίματα και οι ανεπίσημες φωτογραφίσεις.

Η ταινία μοιάζει με ένα ταξίδι προς την προσωπική αναζητηση του εαυτού, όπου η περιοδική παραμονή στο σπίτι της Σουζάνα λειτουργούσε λυτρωτικά. Όλα αυτά, σε εποχή που το να είσαι ο εαυτός σου μπορεί να αποτελούσε ένα από τα πιο επικίνδυνα εγχειρήματα.

Η ταινία θα προβληθεί ξανά την Πέμπτη 06.10 στις 19:15 στον κινηματογράφο ΤΡΙΑΝΟΝ. Βγάλε εισιτήριο.