THE RABBIT KNOWS: ΕΝΑΣ «ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ» ΛΑΓΟΣ ΚΑΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΠΕΙ
Στα λιτά σκίτσα του, ο The Rabbit Knows εκφράζει τις σκέψεις του και την ίδια ώρα μας χαρίζει ένα χαμόγελο και λίγη ελευθερία.
Δύο μπαρμπαδάκια σε λευκό φόντο. «Θυμάσαι τον παλιό καλό καιρό;» ρωτάει το πρώτο. «Όχι», απαντάει το δεύτερο. Από κάτω η λεζάντα «αναρχία στη νοσταλγία» και η υπογραφή του σκιτσογράφου: The Rabbit Knows.
Μετά από αυτό έγινα φαν του, άρχισα να τον ακολουθώ φανατικά στα social media. Τα λιτά –από τεχνικής άποψης–σκίτσα του με κάνουν να χαμογελώ την ώρα που μου κλείνουν πονηρά το μάτι. Μπορεί να μοιάζουν αθώα, αλλά αποτελούν εικόνες που με όχημα το χιούμορ σχολιάζουν μεταξύ άλλων την πολιτική και κοινωνική μας πραγματικότητα, το ένδοξό μας παρελθόν.
Ποιος είναι ο σκιτσογράφος The Rabbit Knows;
–Πώς προέκυψε το όνομα «The Rabbit Knows»;
Στο πρώτο έτος των σπουδών μου είχαμε πάει με μία παρέα συμφοιτητών εκδρομή σε ένα νησί. Μετά από ένα ξενύχτι καταλήξαμε σε μια πλατεία να λέμε ανέκδοτα για λαγούς. Έτσι τυχαία, χωρίς αφορμή. Αυτό κράτησε ώρες, γελάσαμε πολύ και από τότε το παρατσούκλι αυτό με ακολουθεί.
Η ιστορία αυτή μου θυμίζει πόσο εύκολα μπορούμε, άνθρωποι που δεν γνωριζόμαστε, να συνδεθούμε μέσα από ένα αστείο. Τη δύναμη που έχει το χιούμορ να ενώσει κόσμο στις πιο απροσδόκητες στιγμές.
Μου αρέσουν, επίσης, οι συνειρμοί που δημιουργεί ο λαγός με παραμύθια, όπως «η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» και φυσικά με τον λαγό στην ταινία των Monty Python «Το Αδελφάτο των Ιπποτών της Ελεεινής Τραπέζης».
–Γιατί αποφάσισες να ασχοληθείς με το σκίτσο; Ποια ανάγκη σου εξυπηρετεί η ενασχόληση αυτή;
Αν και ζωγράφιζα από παιδί, με το σκίτσο αποφάσισα να ασχοληθώ ξανά μόλις έφυγα από το σπίτι λόγω σπουδών. Ήθελα να ζωγραφίζω συνέχεια, απλά για να εκφραστώ. Ήταν ο τρόπος μου να ξαναβρώ τον εαυτό μου, γιατί το σχολείο, ειδικά το λύκειο, είναι για μένα μια αρκετά ισοπεδωτική εμπειρία. Η διαδικασία της μάθησης κάποιες φορές σε απομακρύνει από αυτό που πραγματικά είσαι και θες.
Από τότε, όμως, δεν σταμάτησα να ζωγραφίζω. Η ζωγραφική καλύπτει την ανάγκη μου για έκφραση, εκτόνωση και σύνδεση με τον εαυτό μου, γι’ αυτό συχνά ζωγραφίζω αργά το βράδυ και προσπαθώ μέσα από λίγες γραμμές να εκφράσω αυτό που με απασχολεί υποσυνείδητα όλη τη μέρα και με ένα γρήγορο τρόπο να το βγάλω από μέσα μου.
–Γιατί επιλέγεις τόσο λιτά σκίτσα;
Δεν είναι κάτι που έγινε συνειδητά, αλλά προέκυψε φυσικά. Τα πρώτα χρόνια ζωγράφιζα… πληθωρικά, χρησιμοποιούσα photoshop, κάρβουνο, τεχνικές κολάζ. Σταδιακά άρχισα να αφαιρώ στοιχεία, κρατώντας στο τέλος το πιο σημαντικό. Στα λιτά σκίτσα αναγκάζεσαι να βγάζεις πράγματα αντί να βάζεις, ώστε στο τέλος να μείνει αυτό που θες να πεις.
–Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το χιούμορ στη δουλειά σου;
Στη δική μου δουλειά το χιούμορ παίζει σίγουρα πολύ σημαντικό ρόλο, αλλά όχι απαραίτητο. Τις πιο πολλές φορές το αστείο προκύπτει μέσα από τον συνδυασμό άσχετων φαινομενικά πραγμάτων. Ωστόσο, σπάνια ξεκινάω με σκοπό να κάνω κάτι αστείο. Συνήθως ξεκινάω να κάνω κάτι που με απασχολεί και θέλω να μοιραστώ.
–Έχει το γέλιο θέση στον κοινωνικό και πολιτικό σχολιασμό;
Προσωπική μου άποψη είναι ότι το γέλιο έχει πολύ μεγάλη θέση στον κοινωνικό και πολιτικό σχολιασμό, αλλά δυστυχώς δεν έχει τον χώρο που θα έπρεπε, ειδικά στην Ελλάδα. Υπάρχει μία μεγάλη εμμονή στη σοβαροφάνεια και όχι στη σοβαρότητα. Όταν κάτι πάει να γίνει αστείο ή χιουμοριστικό, το θεωρούμε ντε και καλά δευτερεύον. Δίνουμε μία υπεραξία σε κάτι που φαίνεται σοβαρό, ενώ πολλές φορές θα έπρεπε να δείχνουμε περισσότερη σοβαρότητα απέναντι στα αστεία.
Το χιούμορ, είχε πει ο Όργουελ, είναι μία μικρή επανάσταση. Υπό αυτή την έννοια έχει τεράστια θέση στον πολιτικό σχολιασμό. Μπορεί κάποιος να γράψει ολόκληρες αναλύσεις και κριτικές για ένα πρόσωπο και κάποιος να καταφέρει το ίδιο αποτέλεσμα με μία σωστή γελοιογραφία. Επίσης, ο John Cleese είχε δηλώσει ότι το γέλιο και το αστείο είναι μία δύναμη δημοκρατίας, ότι είναι αδύνατον να έχεις οποιαδήποτε κοινωνική απόσταση ή ιεραρχική θέση απέναντι σε αυτόν με το οποίο γελάτε με το ίδιο αστείο.
–Στοχεύεις κάπου μέσα από τα έργα σου; Για παράδειγμα, τι σκοπό έχει η σειρά «Αναρχία»;
Στη σειρά «αναρχία» περιστρέφεται γύρω από την έννοια της ανατροπής κάποιων αυτόματων σκέψεων, αυτόματων συνειρμών που κάνουμε, με σκοπό να δημιουργηθεί ένας χώρος ελευθερίας. Τα αστεία που περιέχει συχνά βασίζονται το να μην γίνει αυτό που είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι θα γίνει. Ξαφνικά αυτό το οποίο γνωρίζουμε ανατρέπεται και έτσι δημιουργείται χώρος για σκέψη αυθεντική, νέα, δική μας.
Όσον αφορά το αν στοχεύω κάπου μέσα από τα έργα μου; Στοχεύω στο να εκφραστώ εγώ. Είναι αρκετά προσωπικό και εγωιστικό το θέμα για το οποίο ζωγραφίζω. Αν αυτό εκφράζει και άλλους, τότε είναι πολύ ωραίο. Παράλληλα, βέβαια, γίνονται μικρότερα project με συγκεκριμένο στόχο. Ένα τέτοιο, ήταν για παράδειγμα το Unity, που σκοπό είχε τη συγκέντρωση χρημάτων για πρόσφυγες.
–Γιατί στα έργα σου συχνά ασχολείσαι με το παρελθόν μας και πώς διαλέγεις τα θέματα στα οποία εστιάζεις;
Γιατί στην κουλτούρα μας το παρελθόν αποκτά μία τεράστια αξία, μια αξία πολλές φορές τόσο μεγάλη που καταλήγει να μας περιορίζει. Έχουμε μία συμπλεγματική σχέση με το παρελθόν μας. Από τη μία, το φουσκώνουμε στο μυαλό μας, στην παιδεία μας, στα ΜΜΕ, αλλά από την άλλη, του δίνουμε λίγη ουσιαστική σημασία, σπάνια το μελετάμε.
Ασχολούμαι με το παρελθόν για να δημιουργήσω μία σχέση ισότητας μαζί του, να μπορούμε να κάνουμε με αυτό αστεία, να πούμε τελικά τι θέλουμε από αυτό, τι μας αρέσει, τι αγαπάμε και το κρατάμε, τι δεν αγαπάμε και το αφήσουμε πίσω. Προσπαθώ να σκάσω με μία καρφίτσα αυτήν την τεράστια φούσκα για να δημιουργηθεί χώρος για το παρόν και το μέλλον. Με αυτό το σκεπτικό στήθηκε η πρώτη έκθεση «αναρχία στη νοσταλγία».
–Με τον ερχομό της κόρης σου, επηρεάστηκε η δουλειά σου;
Ο ερχομός της κόρης μου μού έδωσε έμπνευση να συνεχίσω. Μετά τη γέννησή της έρχομαι συχνά αντιμέτωπος με τη σκέψη «τι παράδειγμα δίνω», «είμαι ο άνθρωπος που θέλω, ώστε η κόρη μου να είναι χαρούμενη με αυτό που βλέπει»; Αυτό μου δίνει τρομερή όρεξη. Θέλω να νιώθει ότι ο γονιός της είναι ένας άνθρωπος που κάνει τα πράγματα που θέλει.
Όσο για την ίδια τη ζωγραφική, το να ζωγραφίζω μαζί της με έχει επηρεάσει, γιατί τα παιδιά έχουν μία φοβερή ικανότητα για σαφήνεια και μινιμαλισμό. Όταν ζωγραφίζουν αυτόματα θα απομονώσουν το πιο σημαντικό στοιχείο και θα το σχεδιάσουν πρώτο. Επίσης, έχουν μια εξαιρετική ικανότητα για σύνθεση. Αν θέλουν να κάνουν μία γάτα που τρώει παγωτό πάνω σε ένα σύννεφο, θα το κάνουν με έναν τρόπο που θα βγάζει αρμονία. Όσο είσαι δίπλα τους μαθαίνεις πράγματα από την αρχή.