«ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΝΙΣΕΡΙΝ»: ΜΙΑ ΠΑΙΝΕΜΕΝΗ ΤΑΙΝΙΑ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΕ ΧΩΡΙΣ ΟΣΚΑΡ

Τώρα που η ταινία «Τα πνεύματα του Ινισέριν» δεν πήρε κανένα Όσκαρ, ένιωσα κάποιου είδους δικαίωση. Αλλά ταυτόχρονα δεν σταμάτησε να με προβληματίζει το γεγονός ότι τόσοι άνθρωποι τους οποίους σέβομαι και εκτιμώ επιμένουν να μιλούν για συγκλονιστική ταινία, που αδικήθηκε από τους Αμερικανούς.

Όταν πήγα να δω «Τα πνεύματα του Ινισέριν» (The Banshees of Inisherin) είχα τη διάθεση των παιδιών που περιμένουν ένα δώρο και χαίρονται προκαταβολικά. Ένιωθα χαρά εκ των προτέρων, καθώς είχα κατά νου τις διθυραμβικές κριτικές και τους ύμνους από γνωστούς και φίλους που είχαν δει την ταινία.

Απογοητεύθηκα οικτρά. Ούτε τον «μακάβριο και απολαυστικό στοχασμό» εντόπισα, ούτε βρέθηκα μπροστά σε μια υπέροχα «σκοτεινή, ιλαροτραγική ταινία».

Όσο για τις αναφορές και τη σύνδεση με τον Ιρλανδικό εμφύλιο, άστο καλύτερα. Καμία σχέση. Ακόμη και διασταλτικά να ερμηνεύσεις τις αναφορές αυτές (εμφύλιος μεταξύ φίλων στην ταινία/εμφύλιος μεταξύ ομοεθνών), ο συμβολισμός είναι φτωχός. Σχεδόν παιδικός.

Jonathan Hession/Courtesy of Searchlight Pictures/© 2022 20th Century Studios

Διαθέτει αρετές η ταινία του Μάρτιν ΜακΝτόνα. Θαυμάσιες ερμηνείες από τον Μπρένταν Γκλίζον, τον Μπάρι Κέογκαν και τον Κόλιν Φάρελ, σπινθήρες σαρκαστικού χιούμορ και εμβόλιμα λυρισμού που δεν κραυγάζει, αλλά μέχρις εκεί.

Πρόκειται για καταθλιπτική ταινία που πέρασε από μπροστά μου σαν χιονάνθρωπος που λιώνει στον ήλιο. Ειδικά το εύρημά της –ο λόγος και ο τρόπος που χαλάει μια φιλία πολλών χρόνων–, εύρημα στο οποίο στηρίζεται και αναπτύσσεται η πλοκή, μου φάνηκε εγκεφαλικό κατασκεύασμα κι όχι αποθέωση διεισδυτικής κατάδυσης στον πολύπλοκο κόσμο των ανθρώπων.

Ιδού το εύρημα: Ο Κολμ, βιολιστής και συνθέτης, αισθάνεται ξαφνικά ότι ο επί χρόνια επιστήθιος φίλος του, ο Πάντρικ, είναι βαρετός. Και ότι το γεγονός αυτό τον εμποδίζει να ολοκληρώσει τη μουσική δημιουργία στα χρόνια που του απομένουν.

Jonathan Hession/Courtesy of Searchlight Pictures/© 2022 20th Century Studios

Θέλει να απαλλαγεί από την παρουσία του Πάντρικ στη ζωή του και το δείχνει καθαρά, ενώ πολύ γρήγορα του το λέει κατάμουτρα. Αιφνιδιάζεται δυσάρεστα ο φίλος του, δεν καταλαβαίνει σε τι έχει φταίξει και προσπαθεί  απεγνωσμένα να τα ξαναβρούν.

Τότε ο Κολμ τον προειδοποιεί αυστηρά και απειλητικά ότι αν συνεχίσει τις προσπάθειες αυτές, ο ίδιος θα αρχίσει να κόβει ένα ένα τα δάχτυλά του, όπερ και εγένετο.

Χαρακτήρισα εγκεφαλικό κατασκεύασμα το εύρημα, το οποίο επ’ ουδενί παραπέμπει σ΄ αυτό που συγκίνησε και ενθουσίασε φίλους και γνωστούς. Δηλαδή, στο ότι συμβολικά η εθελούσια απώλεια των δακτύλων σημαίνει τον πόνο και τον σπαραγμό για ένα κομμάτι ζωής –η πολυετής φιλία– που χάνεται οριστικά.

Λυπάμαι, αλλά δεν με άγγιξε. Μπορεί να ευθύνεται η αυτάρκεια της εμμονής μου, ενδέχεται να φταίνε τα βραχώδη του μέσα κόσμου μου, ίσως να έχω μολυνθεί από το μικρόβιο της παραδοξότητας κι όταν βρίσκομαι μπροστά στο υμνητικό απόλυτον των πολλών αντιδρώ βγάζοντας βόλτα τις αμφιβολίες ή την εναντίωσή μου.  Ό,τι και να συμβαίνει τέλος πάντων, έτσι είδα τα «Πνεύματα του Ινισέριν».

Jonathan Hession/Courtesy of Searchlight Pictures/© 2022 20th Century Studios

Και τώρα που η ταινία δεν πήρε κανένα Όσκαρ, ένιωσα κάποιου είδους δικαίωση, αλλά ταυτόχρονα δεν σταμάτησε να με προβληματίζει το γεγονός ότι τόσοι άνθρωποι τους οποίους σέβομαι και εκτιμώ επιμένουν να μιλούν για συγκλονιστική ταινία, που αδικήθηκε από τους Αμερικανούς.

Επιμύθιο: Ο εσωτερικός διάλογος που αναπτύσσεται μέσα μου μεταξύ της δικής μου κρίσης και της άποψης των άλλων για «Τα πνεύματα του Ινισέριν» μόνο δημιουργικός και γόνιμος μπορεί να χαρακτηριστεί.

Διότι, ουδέν αμιγές: Μια αδιάφορη ταινία ή μια κακή θεατρική παράσταση επενεργούν με ιδιάζοντα τρόπο στον καθένα και δίνουν τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Όχι απαραιτήτως για να ενισχύσεις το απορριπτικό σου οπλοστάσιο, αλλά για να ξαναδείς τα δικά σου βραχώδη και τις πεδιάδες των άλλων.

Φυσικά, δεν έχω αλλάξει γνώμη για την ταινία. Αλλά η προσφορά της σε ό,τι με αφορά –και όπως εξήγησα– είναι ήδη σημαντική…

Υ.Γ.: Σάρωσε τα Όσκαρ η ταινία «Τα πάντα όλα». Κι όμως ένας φίλος σινεφίλ τη βρήκε φαιδρή! Δεν την έχω δει, αλλά επιμένω: Ευλογημένη η διάσταση απόψεων, ακόμη κι όταν εξελίσσεται σε αντιμαχία ή σύγκρουση.