«ΤΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΠΟΥ ΛΙΩΝΑΝ ΣΤΟΝ ΧΟΡΟ»: Η ΝΕΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΡΑΛΛΗ ΕΜΠΝΕΕΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΑ ΚΛΑΣΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ
Στην νέα της ατομική έκθεση, η Ιωάννα Ράλλη μετατρέπει το αγαπημένο της παραμύθι σε εικαστική αφήγηση για την ανεξαρτησία και την ανάγκη για προσωπική έκφραση.
Υπήρχε κάποτε ένας βασιλιάς που είχε δώδεκα θυγατέρες, η μία πιο όμορφη από την άλλη. Κάθε βράδυ τις κλειδαμπάρωνε στον κοιτώνα όπου κοιμόντουσαν όλες μαζί, αλλά κάθε πρωί που ξεκλείδωνε την πόρτα έβλεπε ότι τα παπούτσια τους είχαν λιώσει, σαν να χόρευαν όλη νύχτα. Παραξενεμένος, ο βασιλιάς διακήρυξε πως όποιος κατάφερνε να διαλευκάνει το μυστήριο θα μπορούσε να επιλέξει μία από τις πριγκίπισσες και να την παντρευτεί. Αν όμως τρεις μέρες και τρεις νύχτες μετά δεν είχε καταφέρει να το λύσει, θα έχανε τη ζωή του.
Έτσι ξεκινάει το παραμύθι των αδελφών Γκριμ «Τα παπούτσια που λιώναν στον χορό» (συχνά έχει αποδοθεί στα ελληνικά ως «Οι δώδεκα χορεύτριες πριγκίπισσες» ή «Οι δώδεκα βασιλοπούλες που χόρευαν»), που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την ομότιτλη ατομική έκθεση της εικαστικού Ιωάννας Ράλλη. Διόλου τυχαία, ήταν το αγαπημένο της παραμύθι όταν ήταν παιδί.
«Με μάγευε η παρέα των 12 κοριτσιών, που το ’σκαγαν από κρυφή καταπακτή, που πέρναγαν πανέμορφα μαγεμένα δάση για να φτάσουν σε λίμνη ήσυχη, όπου τους περίμεναν οι αγαπημένοι τους, που κωπηλατώντας έφταναν σε πύργο και χόρευαν στη σάλα όλο το βράδυ», λέει η ίδια. «Λαχταρούσα να είμαι μία από αυτές».
Εκείνο που στενοχωρούσε και θύμωνε την Ιωάννα Ράλλη ήταν το άδοξο τέλος της περιπέτειάς τους. Γιατί, αφού οι πριγκίπισσες έριχναν –κυριολεκτικά– στον ύπνο διάφορους επίδοξους μνηστήρες, καταδικάζοντάς τους άθελά τους σε θάνατο, ένας φτωχός στρατιώτης κατάφερνε τελικά να τις ακολουθήσει και να φέρει στον βασιλιά αποδείξεις από τις μυστικές αποδράσεις τους.
Στην έκθεση, που είναι συμπτωματικά η 12η ατομική της, η Ιωάννα Ράλλη παρουσιάζει στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη μια σειρά από 12 ζευγάρια, τέμπερα σε χαρτί, ένα έργο αποτελούμενο από 72 μικρά ζωγραφικά, καθώς και μια γλυπτική εγκατάσταση.
Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα, ζήτησε από τέσσερις συγγραφείς να ξαναγράψουν το παραμύθι αλλιώς, με διαφορετικό τέλος. Τα κείμενα αυτά θα μπορεί κανείς να τα διαβάσει, να τα δει στην οθόνη ή να τα ακούσει με ακουστικά στον χώρο της γκαλερί, όπου θα ακούγεται και η πρωτότυπη μουσική που συνέθεσε ειδικά για την έκθεση ο Αστρινός Καραγιωργάκης.
Η Ιωάννα Ράλλη για «Τα παπούτσια που λιώναν στον χορό»
– Πώς προέκυψε η ιδέα να «μεταφράσετε» εικαστικά αυτό το παραμύθι;
Κάποια στιγμή, καθώς κοιτούσα ένα μακρόστενο έργο που ζωγράφιζα, σκέφτηκα: Μα αυτή είναι μια από τις βασιλοπούλες που χορεύει! Από εκεί και πέρα το ένα έφερνε το άλλο και εξελίχθηκε τελικά στο να μεταφραστεί εικαστικά το παραμύθι.
– Οι πριγκίπισσες χορεύουν μυστικά κάθε νύχτα, αφού ναρκώνουν τους πρίγκιπες και τους αφήνουν χωρίς τύψεις να χάσουν τη ζωή τους. Αν μεταφέρουμε αυτή τη συνθήκη στο σήμερα, τι θα μπορούσαν να συμβολίζουν αυτά;
Ενδιαφέρουσα ερώτηση! Δεν ήταν οι βασιλοπούλες που ζήτησαν κάποιον ώστε να λύσει το μυστήριό τους. Οι επίδοξοι πρίγκιπες ήρθαν με δική τους βούληση σε συμφωνία με τον βασιλιά, ερήμην των κοριτσιών, ώστε να δοκιμάσουν την τύχη τους – και έφαγαν το κεφάλι τους. Να έχουν οι βασιλοπούλες τύψεις, για ποιο λόγο; Εκείνες υπερασπίζονταν τον δικό τους δρόμο.
– Μια ατομική έκθεση –ιδιαίτερα όταν έχει αφετηρία κάτι προσωπικό– είναι ένας τόπος αποκάλυψης αλλά και έκθεσης, με την πιο κυριολεκτική έννοια. Πώς διαχειρίζεστε το «να δείχνετε» τη δουλειά σας;
Με ευχαριστεί πολύ που μου δίνεται η ευκαιρία να εκθέσω τη δουλειά μου. Πιστεύω ότι η επικοινωνία συμβαίνει μόνο όταν εκτεθούμε. Παίρνοντας την ευθύνη για τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Τολμώντας να εκθέσουμε την αλήθεια μας.
– Αν τα έργα που παρουσιάζετε στην έκθεση «Τα παπούτσια που λιώναν στον χορό» ήταν ένας καθρέφτης, ποιο μέρος του ψυχισμού σας νιώθετε ότι αντανακλούν πιο έντονα;
Οπωσδήποτε την ανάγκη για χρώμα και για ομορφιά. Την ανάγκη εξέλιξης. Την ανάγκη χειρωνακτικής εργασίας. Την ανάγκη συγκέντρωσης και βύθισης.
– Πώς επιλέξατε τους τέσσερις συγγραφείς που κλήθηκαν να ξαναγράψουν το τέλος του παραμυθιού;
Έχω την τύχη να γνωρίζω προσωπικά, να εκτιμώ και να αγαπώ τις τρεις γυναίκες, τη Λένια Ζαφειροπούλου, τη Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου και τη Μαρία Καλιαμπέτσου, οπότε η επιλογή ήταν απλή. Τον Χρήστο Σακελλαρίδη μου τον πρότεινε η Λένια.
– Τι τέλος θα δίνατε εσείς στο παραμύθι ή τι θα αλλάζατε;
Θα έλεγαν οι βασιλοπούλες στον πατέρα τους ότι αυτό που θέλει δεν μπορεί να γίνει, δεν θα παντρευτεί καμία αυτόν τον τύπο. Βέβαια, αντιλαμβάνονται ότι από τη στιγμή που δεν υπακούν στη θέλησή του, δεν μπορούν να έχουν την απαίτηση να τις θρέφει και να τους παίρνει τα παπούτσια τους. Θα φύγουν λοιπόν από το σπίτι του και θα αναζητήσουν την τύχη τους. Με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό.
– Υπάρχει κάποιο έργο τέχνης άλλου δημιουργού που λειτουργεί για εσάς όπως λειτουργεί αυτό το παραμύθι; Κάτι που σας συνοδεύει σαν εσωτερικός ήχος ή εικόνα εδώ και χρόνια;
Δεν μου έρχεται στο μυαλό κάποιο, ίσως γιατί τα παραμύθια τα ίδια λειτουργούν με άλλο τρόπο. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά έργα που σημάδεψαν περιόδους στη ζωή μου. Νομίζω πως η τέχνη, σε κάθε της μορφή, άλλοτε λειτουργεί σαν καθρέφτης, δείχνοντάς μου τον εσωτερικό μου κόσμο, κι άλλοτε σαν πυξίδα, δείχνοντάς μου τον δρόμο.
Τώρα που με ρωτάτε –πόσο χρήσιμες, αλήθεια, είναι οι ερωτήσεις όταν κάνουν τον άλλον να σκεφτεί!– αντιλαμβάνομαι ότι τα αγαπημένα βιβλία στην παιδική μου ηλικία είχαν όλα να κάνουν με παρέες που ζούσαν περιπέτειες...
– Πιστεύετε ότι ένα έργο τέχνης μπορεί να «θεραπεύσει» κάτι – έστω στιγμιαία; Αν ναι, θυμάστε μια στιγμή που το βιώσατε αυτό;
Να θεραπεύσει, δεν ξέρω... Να οδηγήσει σε πνευματική ανάταση, σαφώς ναι. Έχω ζήσει πολλές τέτοιες στιγμές. Μία ήταν όταν είδα την έκθεση του Ηλία Δεκουλάκου με τους μεγάλων διαστάσεων πίνακες της Μάνης. Μου κόπηκε η ανάσα.
– Αν τα έργα σας μπορούσαν να ψιθυρίσουν κάτι σε αυτόν που τα βλέπει, τι θα ελπίζατε να πουν;
Θα ήθελα να δώσουν συγκίνηση, χαρά και αισιοδοξία.
Η έκθεση «Τα παπούτσια που λιώναν στον χορό» θα διαρκέσει από τις 29 Απριλίου έως τις 24 Μαΐου 2025. Γκαλερί Ζουμπουλάκη: Πλ. Κολωνακίου 20
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
