ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΑΠΟ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η πνευματική καλλιέργεια είναι ένα ταξίδι που ξεκινάει από την βρεφική και νηπιακή ηλικία, με τους γονείς σε ρόλο μέντορα. Έχει όμως νόημα να διαβάζεις σε ένα πρόωρο βρέφος; Μπορεί ένα νήπιο να κατανοήσει μια θεατρική παράσταση; Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι τα παιδιά μπορεί να επωφεληθούν από το διάβασμα και την τέχνη μάλλον σε πιο μικρή ηλικία από αυτή που πίστευες.

Θεατρικές παραστάσεις για παιδιά, με κοινό όπου ο μέσος όρος ηλικίας δεν ξεπερνά τα τέσσερα έτη – ανάμεσα στους «θεατές» και βρέφη. Εργαστήρια μουσείων που απευθύνονται σε εξάχρονους εικαστικούς. Βιβλία με ιστορίες για βρέφη και νήπια, που διαβάζονται συνήθως νύχτα στο προσκέφαλο των παιδιών από μπαμπάδες και μαμάδες. Τέχνη, θέατρο, διάβασμα! Μήπως είναι νωρίς για όλα αυτά;

Όχι, λένε οι επιστήμονες, που τονίζουν την ανάγκη της έκθεσης των παιδιών σε κάθε είδους ερεθίσματα από τις πρώτες κιόλας μέρες της ζωής τους.

Από τον χώρο της νευροεπιστήμης αλλά και των παιδαγωγικών επιστημών, οι ειδικοί παιδαγωγοί συμβουλεύουν τους γονείς να φέρνουν τα παιδιά τους σε επαφή με την τέχνη και τη λογοτεχνία προκειμένου να αναπτύξουν όχι μόνο τις νοητικές αλλά και τις συναισθηματικές τους δεξιότητες.

Πότε πρέπει να αρχίζει το διάβασμα;

Αγαπημένη φίλη έστησε ολόκληρη παιδική βιβλιοθήκη στο δωμάτιο της εξαιρετικά πρόωρης κόρης της, ακολουθώντας τις οδηγίες των νεογνολόγων του Νοσοκομείου Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού», που της τόνισαν την ευεργετική δράση του διαβάσματος στην ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου των νεογνών, βρεφών και νηπίων.

iStock

Μια ματιά στα ράφια των βιβλιοπωλείων, που βρίθουν παιδικών και βρεφικών εκδόσεων με μαλακό εξώφυλλο και πάνινα ζωάκια στις σελίδες τους, σε πείθει ότι το κοινό των λιλιπούτειων «αναγνωστών» είναι εμπορικά σημαντικό. Διά των εκπροσώπων του, φυσικά, δηλαδή των γονιών που αποκαμωμένοι στο τέλος της ημέρας διαβάζουν στα παιδιά τους για να τα νανουρίσουν. Σύμφωνα πάντως με τους επιστήμονες, τα βρέφη που τους διαβάζουν οι γονείς τους στην πραγματικότητα αφυπνίζονται, καθώς προσπαθούν να κατανοήσουν την ομιλία των γονιών τους. Έτσι, όταν φτάσουν στο αναπτυξιακό στάδιο της ομιλίας, έχουν τα εφόδια να δομήσουν σωστότερα τη λεκτική επικοινωνία.

Τροφή για πιο έξυπνα παιδιά

Μελέτη του Κέντρου Νευροεπιστημών και Κοινωνίας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, το 2012, διαπίστωσε ότι όσο περισσότερα πνευματικά ερεθίσματα έχει ένα παιδί στην ηλικία των 4 ετών, τόσο καλύτερα ανεπτυγμένος είναι ο εγκέφαλός του στα 18. Η επικεφαλής της μελέτης και διευθύντρια του Κέντρου, Μάρθα Φάρα, κατά την παρουσίαση της μελέτης σε ετήσιο συνέδριο της Εταιρείας Νευροεπιστημών στη Νέα Ορλεάνη υποστήριξε ότι τα πρώτα χρόνια της ζωής μας καθορίζουν τη βέλτιστη ανάπτυξη του εγκεφάλου μας.

iStock

Τόνισε ακόμη ότι ο εγκέφαλος των παιδιών που είχαν περισσότερα γνωσιακά ερεθίσματα στην ηλικία των τεσσάρων ετών ήταν καλύτερα ανεπτυγμένος στην ηλικία των δέκα και 18 ετών, όταν οι συμμετέχοντες της μελέτης επανεξετάστηκαν. Κατά την κυρία Φάρα, όποια και αν είναι η φυσιολογική αναπτυξιακή διαδικασία, φαίνεται σαν να επιταχύνθηκε στα παιδιά με τα περισσότερα γνωσιακά ερεθίσματα.

Η τέχνη του θεάτρου

Κάθε χρόνο –με εξαίρεση τις χρονιές της πανδημίας– κάνουν πρεμιέρα στην Αθήνα διαδραστικές παραστάσεις στις οποίες συμμετέχουν βρέφη με τους γονείς τους. Στις θεατρικές πλατείες περισσεύουν θηλάζουσες μαμάδες με καρότσια και μάρσιπους, και μπαμπάδες που έχουν ενστερνιστεί την άποψη περί πρώιμης συμμετοχής των παιδιών τους σε θεατρικά δρώμενα.

Στην πραγματικότητα, μετά τα δύο έτη ένα παιδί μπορεί να απολαύσει τη μαγεία του θεάτρου και να παρακολουθήσει την πλοκή της ιστορίας, η οποία θα πρέπει να είναι κατάλληλη για νήπια. Βίαιες σκηνές και φινάλε όπου νικάει το κακό δεν είναι και ό,τι καλύτερο για τις τρυφερές αυτές ηλικίες.

iStock

Αν θέλουμε να μπολιάσουμε τα παιδιά μας με θεατρική κουλτούρα, διαλέγουμε ιδανικές γι’ αυτά παραστάσεις με καλούς ήρωες, χαρούμενες σκηνές και μικρή διάρκεια έργου. Στο τέλος της παράστασης μπορούμε μάλιστα να επισκεφτούμε τα καμαρίνια και να ανακαλύψουμε τον Αχιλλέα πίσω από το λιοντάρι και την Έλλη πίσω από το ποντίκι, τους ηθοποιούς που έκαναν τα πάντα για να ζωντανέψουν μύθους και παραμύθια μπροστά στα αχόρταγα παιδικά μάτια και αυτιά.

Μέσα στο μουσείο

Δεν είναι μόνο το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο που σχεδιάζει εκπαιδευτικά προγράμματα για τα μικρά, αλλά και πολλά μουσεία «ενηλίκων»: Το Μουσείο Μπενάκη και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης πρωτοστατούν με δράσεις και προγράμματα που μυούν μικρά και μεγαλύτερα παιδιά στον κόσμο της τέχνης και του πολιτισμού.

iStock

Αλλά και εκτός συμμετοχής σε εκπαιδευτικές ή εικαστικές δράσεις, κάθε γονιός που θέλει να διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του παιδιού του και να μοιραστεί ξεχωριστές εμπειρίες μαζί του μπορεί να οργανώσει μία κυριακάτικη ξενάγηση σε μουσεία με ιστορικό ή τεχνολογικό ενδιαφέρον, όπως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης. Όρεξη να έχει.