ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΨΕΙΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ

Στο Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης μπορείς να δεις το παλαιότερο –και κάποτε μεγαλύτερο– εν λειτουργία τηλεσκόπιο στον κόσμο και να κάνεις γαλαξιακά ταξίδια στα άδυτα του ουρανού.

Τα αστέρια, άρα και ο ήλιος, δημιουργούν ζωή. Γιατί όμως κανείς δεν μπορεί να ζήσει εκεί; Αλλάζει ο ήλιος ή παραμένει αμετάβλητος για πάντα; Οι πλανήτες έχουν ζωή; Πώς διαφοροποιούνται από τα αστέρια; Αυτά είναι μερικά μόνο από τα θέματα που συζητιούνται στα βραδινά προγράμματα παραστάσεων του Κέντρου Επισκεπτών Πεντέλης, τα οποία συνδιαμορφώνονται από τους αρμόδιους και το κοινό.

Εξηγούνται πάσης φύσεως απορίες, συζητούν ενήλικοι και παιδιά, και ο φιλόξενος χώρος του Κέντρου Επισκεπτών Πεντέλης διατίθεται ώστε επισκέπτες όλων των ηλικιών να έρθουν σε άμεση επαφή με το.... Σύμπαν.

Το πρόγραμμα εξελίσσεται είτε μέσα στην αίθουσα διαλέξεων είτε στον χώρο λειτουργίας του ιστορικού τηλεσκοπίου NEWALL. Όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, πραγματοποιείται στον αύλιο χώρο δράση ουρανογραφίας με αναγνώριση αστερισμών μέσω green laser.

EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

Το NEWALL είναι το αρχαιότερο τηλεσκόπιο που παραμένει λειτουργικό μέχρι και σήμερα! Κατασκευάστηκε το 1869 στην Αγγλία, στο York και στο Λονδίνο, και μεταφέρθηκε στην Ελλάδα αρκετά αργότερα, αφού πρώτα «επιτέλεσε» εκεί τους σκοπούς αναζήτησης των κατόχων του και της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Στο Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης συναντήσαμε τον Βαγγέλη Κολοκοτρώνη και τον Λάζαρου Κουτουλίδη, αστρονόμους του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Στόχος τους, όπως και των λοιπών υπευθύνων του Κέντρου, είναι η αλληλεπίδραση με το κοινό σε σχέση με όσα προβάλλονται, αλλά και η εκλαΐκευση της επιστήμης προκειμένου το σύμπαν να γίνει πιο κατανοητό σε όλους μας και να μην «ανήκει» μόνο στους μελετητές και τους αστροναύτες.

EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

– Ποιες είναι οι πιο συχνές ερωτήσεις που δέχεστε στο Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης;

Oι πιο συχνές ερωτήσεις αφορούν εξωτικά θέματα ή και κάποια που αγγίζουν τα όρια της μεταφυσικής. Τα μεν έχουν να κάνουν με τις μαύρες τρύπες, τι είδους αντικείμενα είναι, πόσο κοντά μας βρίσκονται ή αν ποτέ ο Ήλιος μας θα μετατραπεί σε μαύρη τρύπα.

Οι απαντήσεις, χωρίς να χρειάζεται να ανακαλύψει κάποιος την Αστροφυσική εκ νέου, είναι ότι οι μαύρες τρύπες είναι κακόφημα σβησμένα πρώην αστέρια, γύρω από τα οποία το πεδίο βαρύτητας είναι τρομακτικά δυνατό και μπορεί να επηρεάζει όλα τα αντικείμενα που την περιβάλλουν, συμπεριλαμβανομένου του φωτός αλλά και του χωροχρόνου του ίδιου. Είναι αρκετά σπάνια αντικείμενα (περίπου 1/1000), αλλά υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια αν συνυπολογίσει κανείς όλα τα αστέρια του παρατηρούμενου Σύμπαντος. Και όχι, φυσικά ο Ήλιος δεν θα γίνει ποτέ μαύρη τρύπα, γιατί φτιάχτηκε μικρός σε μάζα!

Τα υπόλοιπα αφορούν κυρίως σκουληκότρυπες (περιοχές του Σύμπαντος που μπορεί κάποιος να τις χρησιμοποιήσει για να «κόψει δρόμο» ή να καλύψει τεράστιες αποστάσεις σε λίγο χρόνο), οι οποίες είναι θεωρητικά προβλέψιμες, αλλά δεν έχουν παρατηρηθεί ακόμη. Και, οπωσδήποτε, εάν υπάρχουν εξωγήινοι και που μπορεί να βρίσκονται. Γύρω από τα σχεδόν άπειρα αστέρια του παρατηρούμενου Σύμπαντος, περιφέρονται επίσης σχεδόν άπειροι πλανήτες. Άρα; Απλώς τα αντικείμενα αυτά είναι σε τεράστιες αποστάσεις από τη Γη και η τεχνολογία μας δεν είναι και τόσο εξελιγμένη...

– Τι εντυπωσιάζει συνήθως τα παιδιά και τι τους ενήλικες στον νυχτερινό ουρανό;

Μικροί και μεγάλοι επισκέπτες εντυπωσιάζονται σχεδόν πάντα από το 9-μετρο ιστορικό τηλεσκόπιο NEWALL, το οποίο φέτος μετρά 155 έτη ζωής. Κατασκευάστηκε το μακρινό 1869, μέχρι το 1873 ήταν το μεγαλύτερο διοπτρικό τηλεσκόπιο της Γης, ενώ σήμερα είναι το μοναδικό σε πλήρη λειτουργία τηλεσκόπιο της εποχής του! Με καθαρό ουρανό και κατάλληλες ατμοσφαιρικές συνθήκες το όργανο αυτό μπορεί και φέρνει τα ουράνια αντικείμενα μέχρι και 300 φορές πιο κοντά, προσδίδοντας μία απίστευτη γοητεία στην βιωματική παρατήρηση.

Ανάλογα με τις εποχές του χρόνου μπορούν να παρατηρηθούν μέσα από το τηλεσκόπιο πλανήτες όπως ο Δίας, ο Κρόνος και ο Άρης (αρέσουν πολύ στους μικρούς επισκέπτες) ή και αντικείμενα πολύ μακρινά, αστέρια με χρώματα, πλανητικά νεφελώματα και αστρικά σμήνη μέχρι την άκρη του Γαλαξία μας... 25.000 έτη φωτός μακριά – δηλαδή, τα βλέπουμε όπως ήταν πριν 25000 χρόνια! Τα τελευταία αρέσουν πολύ στους μεγαλύτερους σε ηλικία επισκέπτες.

– Ποιο είναι το σημαντικότερο μήνυμα που στοχεύετε να έχει εισπράξει κανείς όταν ολοκληρώνεται το πρόγραμμα;

Βρισκόμαστε όλοι μας πάνω σε ένα μικρό βοτσαλάκι, τη Γη, το οποίο περιφέρεται γύρω από ένα τυχαίο κίτρινο νάνο –ευτυχώς σταθερό σε όλα του– και η γειτονιά μας είναι μόνο μία από τις σχεδόν άπειρες αντίστοιχες γειτονιές –Ηλιακά συστήματα– του παρατηρούμενου Σύμπαντος. Αν αθροίσει κάποιος με τρόπο στατιστικό όλους του κόκκους της άμμου σε όλες τις παραλίες του πλανήτη Γη και συγκρίνει το νούμερο αυτό με όλα τα αστέρια του παρατηρούμενου Σύμπαντος, τότε θα ανακαλύψει ότι το νούμερο των αστεριών είναι μεγαλύτερο κατά ένα εκατομμύριο φορές, από το αντίστοιχο των κόκκων!!!

Από αυτό το ουράνιο παρατηρητήριο που βρισκόμαστε τώρα, μπορούμε να «δούμε» την άκρη του κόσμου, ή την άκρη του Γαλαξία μας. Η κατανόηση λοιπόν περνάει μέσα από την επιστημονική μέθοδο, με οδηγούς την ταπεινότητα της ύπαρξής μας, την ανθρωπιά και κυρίως την αλληλεγγύη!

Το Κέντρο Επισκεπτών Πεντέλης λειτουργεί από το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, από το 1995. Δείτε τη σχετική ιστοσελίδα.