ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΦΕ ΟΠΟΥ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΕ ΑΝΟΙΑ

Στα «καφέ της άνοιας» δεν έχει σημασία τόσο το τι θα παραγγείλεις, όσο ότι οι εργαζόμενοι εκεί παλεύουν ενάντια σε μία νόσο που εξελίσσεται σε μάστιγα.

Πώς θα σου φαινόταν ένα καφέ ή ένα εστιατόριο όπου δεν θα είχες καμία διαβεβαίωση ότι θα έρθει στο τραπέζι σου αυτό που παράγγειλες; Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί στο «Restaurant of Mistaken Orders» ή κάποιο από τα «καφέ της άνοιας» όπου μια φορά τον μήνα εργάζονται άτομα με άνοια.

«Όπως όλοι, αρχικά είχα μια μάλλον αρνητική εικόνα όσον αφορά τα άτομα με άνοια, που θεωρούσα ότι “ξεχνούν τραγικά” και “περιφέρονται άσκοπα”», λέει ο δημιουργός του «Restaurant of Mistaken Orders», Shiro Oguni. «Αλλά στην πραγματικότητα μπορούν να μαγειρέψουν, να καθαρίσουν, να βάλουν μπουγάδα, να πάνε για ψώνια και να κάνουν διάφορες “κανονικές δραστηριότητες” μόνοι τους. Από κοντά μπορεί να είναι κάποιες φορές λίγο αλλού, αλλά…»

Το 30% των ανθρώπων που ζουν στην Ιαπωνία (περί τα 125,7 εκατομμύρια πολίτες) είναι ηλικίας από 65 ετών και πάνω. Οι ασθενείς με άνοια είναι περισσότεροι από 6.000.000, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν πως ο αριθμός θα αυξηθεί σε 7.300.000 έως το 2025. Δηλαδή, 1 στους 5 θα έχει τη νευροεκφυλιστική ασθένεια, που είναι η μάστιγα της εποχής.

© Restaurant of Mistaken Orders

Την ίδια ώρα, δεν υπάρχουν στη χώρα επαρκείς νοσηλευτές, με το κόστος φροντίδας των ηλικιωμένων να αυξάνεται συνέχεια και το κράτος να καλείται να βρει δημιουργικούς τρόπους για να είναι ψυχικά και σωματικά δραστήριοι για όσο γίνεται μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα. Έτσι, δεν θα μένουν κλεισμένοι στο σπίτι ή στο νοσοκομείο.

Τα «καφέ της άνοιας» έγιναν θεσμός

Η ιδέα που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2017, με pop up καταστήματα, πλέον εφαρμόζεται σε πιο μόνιμη συνθήκη, βάσει και της νομοθεσίας που ψηφίστηκε στη χώρα τον περασμένο Ιούνιο, για σειρά προγραμμάτων και υπηρεσιών που θα βοηθήσουν τους ασθενείς με άνοια. Το ιαπωνικό υπουργείο Υγείας εκτιμά ότι οι νέες συμβουλευτικές και ερευνητικές προσπάθειες για την άνοια θα κοστίσουν περίπου 96 εκατομμύρια δολάρια μόνο το 2024.

© Restaurant of Mistaken Orders

Τα «καφέ της άνοιας», που εντάσσονται στο πρόγραμμα, ανοίγουν μια φορά το μήνα, γύρω στο μεσημέρι, και έχουν λίγες θέσεις για θαμώνες. Οι ηλικιωμένους εργαζομένοι φορούν ποδιές σε χρώμα που υποδεικνύει την βαθμό της άνοιάς τους. Νεότεροι εθελοντές βοηθούν τους σερβιτόρους καθώς σημειώνουν τστις φόρμες παραγγελιών, οι οποίες είναι απλές και κωδικοποιημένες με χρώμα. Τα τραπέζια δεν έχουν αριθμούς. Έχουν ένα λουλούδι, διαφορετικού χρώματος το καθένα.

© Restaurant of Mistaken Orders

Οι χώροι αυτοί προσφέρουν σε όσους δοκιμάζονται έναν ασφαλή χώρο αλληλεπίδρασης με νέους ανθρώπους. Την ίδια ώρα, μπορούν να είναι παραγωγικοί και να διατηρούν το αίσθημα πως είναι απαραίτητοι. Κάτι που χαρακτηρίζεται ως κλειδί για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου, η οποία δεν έχει –ακόμα  τουλάχιστον– θεραπεία.

Εργαζόμενοι που μίλησαν σε σχετικό ρεπορτάζ της Washington Post εξήγησαν πως νιώθουν ξεχωριστοί όταν εξυπηρετούν τους πελάτες, οι οποίοι προφανώς ξέρουν πού πηγαίνουν. Άρα δεν βιάζονται να λάβουν τις παραγγελίες τους και δεν ενοχλούνται αν δεν φτάσει στο τραπέζι τους ό,τι έχουν παραγγείλει. Απλώς απολαμβάνουν την παρουσία τους σε έναν χώρο όπου όλοι έχουν ένα λόγο να φαίνονται ουσιαστικά χρήσιμοι.