ΠΗΓΑΜΕ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ «SEEING THE INVISIBLE» ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΠΟ
O Εθνικός Κήπος της Αθήνας –παράλληλα με άλλους εννέα βοτανικούς κήπους σε διάφορες χώρες του κόσμου– φιλοξενεί το «Seeing the invisible», μια έκθεση επαυξημένης πραγματικότητας που «ζωντανεύει μπροστά στα μάτια σου» με τη χρήση ειδικής εφαρμογής στο κινητό.
Μπορεί να γίνει ο Εθνικός Κήπος υπαίθρια γκαλερί; Με ένα κινητό στο χέρι και με την εφαρμογή της έκθεσης «Seeing the invisible» ενεργοποιημένη, πάμε να ανακαλύψουμε τις εκπλήξεις που μας επιφυλάσσει. Στα μονοπάτια, ανάμεσα στα δέντρα, τις φυλλωσιές και τις λιμνούλες, ακολουθούμε τον χάρτη.
Στρέφουμε το κινητό προς το έδαφος στα σημεία που μας υποδεικνύονται και μια πραγματικότητα επαυξημένη μας φανερώνεται αναπάντεχα. Δεκατέσσερα έργα σύγχρονης τέχνης, μεγάλης κλίμακας, συνθέτουν αυτή την πρωτότυπη έκθεση augmented reality και είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακά.
Πλάι στο ηλιακό ρολόι, μας καλωσορίζει το έργο του Γκανέζου γλύπτη El Anatsui. Φτιαγμένο από χιλιάδες καπάκια αλουμινίου ενωμένα μεταξύ τους με χαλκό, μοιάζει σαν να το φυσάει ο άνεμος.
Λίγα μέτρα πιο κάτω, ο Mohammed Kazem από το Ντουμπάι παρουσιάζει το ψηφίο μηδέν σε μνημειώδη διάσταση και μας καλεί μάλιστα να περάσουμε από μέσα. Πάνω στο μηδέν είναι γραμμένες γεωγραφικές συντεταγμένες που αντιπροσωπεύουν όλα τα μέρη του κόσμου.
«Η αλληλεπίδραση που μπορούν να έχουν οι επισκέπτες με τα έργα, κάτι που συνήθως δεν είναι εφικτό με τα συμβατικά έργα τέχνης, κάνει αυτή την έκθεση ακόμα πιο ξεχωριστή», μου λέει η Άρτεμις Σταματιάδη, διευθύντρια του Outset Greece, του οργανισμού που διοργανώνει την έκθεση στον Εθνικό Κήπο σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων. Το «Seeing the invisible» παρουσιάζεται ταυτόχρονα σε 10 βοτανικούς κήπους σε 8 χώρες του κόσμου (Αυστραλία, Αγγλία, Καναδάς, Σιγκαπούρη, Ισραήλ, ΗΠΑ, Νότια Αφρική, Ελλάδα), κατά βάση με 13 έργα.
Το 14ο έργο που παρουσιάζεται αποκλειστικά στην Αθήνα είναι η «Νέα Ζωή» της Λουκίας Αλαβάνου. Η πρώτη φάση της έκθεσης, το Season 1, παρουσιάστηκε πέρυσι σε διοργάνωση του Outset Contemporary Art Fund (που δραστηριοποιείται σε 9 χώρες παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα). «Ήταν ουσιαστικά ένα μετα-πανδημικό κάλεσμα στον κόσμο να βγει στους κήπους και να απολαύσει την τέχνη», προσθέτει η κα Σταματιάδη. «Το φετινό Season 2 ήταν πρωτοβουλία του Outset Greece, με στόχο την ανάδειξη της καλλιτεχνικής παραγωγής της Ελλάδας».
Συνεχίζοντας τη διαδρομή μας, «σκοντάφτουμε» πάνω σε ένα γιγαντιαίο χρυσό κλουβί. Είναι έργο του Ai Weiwei, του διάσημου Κινέζου καλλιτέχνη, που μας ανοίγει το πορτάκι να περάσουμε από την άλλη πλευρά – για να δούμε τον Κήπο από μέσα, όπως θα τον έβλεπε ένα φυλακισμένο πουλί ή ένας φυλακισμένος άνθρωπος.
Περπατώντας πιο κάτω, η νεκρή φύση του Ισραηλινού Ori Gersht, ένα βάζο γεμάτο λουλούδια, δεν δείχνει να μπορεί να μας τραβήξει την προσοχή. Κι όμως: μόλις πάμε λίγο πιο κοντά, βάζο και λουλούδια εκρήγνυνται. Κομμάτια από γυαλί, πέταλα λουλουδιών και έντομα εκσφενδονίζονται στον αέρα, για να καταλήξουν έπειτα, αργά αργά, στο έδαφος.
Τα έργα τα διατρέχει η κοινή θεματική της αγωνίας του σύγχρονου ανθρώπου για την κλιματική αλλαγή, αλλά και η ανάγκη για την ευαισθητοποίησή μας και την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης. «Κάθε έργο προσφέρει τη δική του, μοναδική οπτική. Άλλα σε κλίμα απαισιόδοξο, άλλα πιο ελπιδοφόρα, και όλα μαζί μας καλούν να προβληματιστούμε πάνω στη σχέση μας με το περιβάλλον», τονίζει η Άρτεμις Σταματιάδη.
Η ίδια η έκθεση, άλλωστε, δείχνει το δρόμο: «Η έκθεση αποτελεί πρότυπο από πλευράς βιωσιμότητας. Οι ψηφιακές εμπειρίες δεν επηρεάζουν στο ελάχιστο τα περιβάλλοντα στα οποία παρουσιάζονται, ενώ το αποτύπωμα του διοξειδίου του άνθρακα διατηρήθηκε πολύ χαμηλά. Δεν είχαμε καθόλου μεταφορές, κούτες, αεροπλάνα, για 13 έργα, σε 10 διαφορετικά μέρη στον πλανήτη!»
Λουκία Αλαβάνου: Το γκέτο των Ρομά βρήκε τη θέση του μέσα στον Εθνικό Κήπο
Στο βόρειο κομμάτι του Κήπου, κοντά στην είσοδο από Λ. Βασιλίσσης Σοφίας, βρίσκουμε τη γειτονιά της «Νέας Ζωής». Βάζουμε ακουστικά. Η περιθωριοποιημένη γειτονιά των Ρομά στη Δυτική Αττική κατακλύζει τώρα τα αυτιά μας. «Ο ήχος του γκέτο είναι το 60% του έργου», μου λέει η Λουκία Αλαβάνου, η καλλιτέχνιδα που το δημιούργησε.
Μπροστά μας ζωντανεύει τώρα μέσω της εφαρμογής η ουτοπία που ξεπήδησε μέσα από τη φαντασία των παιδιών που κατοικούν εκεί. Η ζοφερή πραγματικότητά τους, με τους σωρούς από καμένα λάστιχα και τα νεκρά δέντρα, δίνει τη θέση της στις ζωγραφιές που δημιούργησαν τα ίδια.
«Τα παιδιά αυτά ζουν δίπλα στη χωματερή της Φυλής, πλάι σε τόνους σκουπιδιών. Τους ζητήθηκε να ζωγραφίσουν το πώς οραματίζονται τη γειτονιά τους. Οι ζωγραφιές τους έγιναν 3D μοντέλα από παπιέ μασέ», εξηγεί η κα Αλαβάνου. Στο γκέτο της «Νέας Ζωής» του Ασπρόπυργου η Λουκία Αλαβάνου έχει περάσει ατελείωτες ώρες και μέρες. Εκεί, με πρωταγωνιστές τους Ρομά της περιοχής, έφτιαξε το έργο «Αναζητώντας τον Κολωνό», με το οποίο εκπροσωπεί την Ελλάδα στη φετινή 59η Μπιενάλε της Βενετίας (ως τις 27 Νοεμβρίου).
Εκεί είδε, επίσης, πως η τεχνολογία μπορεί να σπάσει τα όρια του γκέτο. «Ζώντας από κοντά την κοινότητα, είδα πως τα παιδιά μπορεί να μην έχουν τα βασικά για τη διαβίωσή τους, όμως μέσω του ίντερνετ του κινητού τους έχουν πρόσβαση ακόμα και στον πολιτισμό, ακόμα και στην εκπαίδευση. Η τεχνολογία διαπερνά τα σύνορα». Μέσω της τεχνολογίας είναι που κι αυτή η έκθεση ανοίγει ένα παράθυρο στην κοινότητά τους.
«Ένα γκέτο έρχεται τώρα στο κέντρο της Αθήνας, σε ένα από τα πιο τουριστικά σημεία της πόλης, σε ένα μέρος-βιτρίνα για τους τουρίστες. Το “αόρατο”, αυτό που δεν θέλουμε στην ουσία να δούμε, γίνεται έτσι ορατό», επισημαίνει και προσθέτει: «Το έργο εστιάζει στη σχέση μας με την ύλη και την ιδιοκτησία. Σε αυτή την πόλη, με αυτή την πολεοδομία, έχει κάτι βαθιά οικολογικό το να χτίζεις κάτι που είναι άυλο, το να καταλαμβάνεις έναν χώρο που δεν υπάρχει».
Η Λουκία Αλαβάνου έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα στα έργα της με την εικονική πραγματικότητα (VR), έχοντας ιδρύσει και δική της εταιρεία παραγωγής VR ταινιών. Τι αίσθηση της άφησε η ενασχόληση με την επαυξημένη πραγματικότητα; «Δεν είχα ασχοληθεί ξανά και ήθελα πολύ να πειραματιστώ», μου λέει. «Με ενδιαφέρει γιατί –παρόλο που έχει περιορισμούς, δεν μπορείς π.χ. να αφηγηθείς μια ιστορία, αφού δεν διαθέτει τη διάσταση του χρόνου– αναπτύσσεται ως ένα κολάζ αληθινών στοιχείων και στοιχείων εικονικής πραγματικότητας».
Πώς βλέπουμε την έκθεση «Seeing the invisible»
- Κατεβάζουμε τη δωρεάν εφαρμογή «Seeing the invisible», μέσω App Store ή Google Play στο κινητό ή το tablet.
- Ανοίγουμε την εγκατεστημένη εφαρμογή.
- Συνδεόμαστε σε Wi-Fi ή ανοίγουμε τα δεδομένα της συσκευής, για να εμφανιστεί σωστά ο χάρτης της έκθεσης. Αφού εμφανιστεί, δεν χρειάζεται σύνδεση για να λειτουργεί η εφαρμογή.
- Ακολουθούμε τις οδηγίες που εμφανίζονται στην οθόνη της συσκευής, και περιηγούμαστε στην έκθεση.
- Tip: Έχουμε μαζί μας ακουστικά, καθώς πολλά από τα έργα έχουν ήχο.
Ταυτότητα της έκθεσης
Την έκθεση «Seeing the invisible» στους 10 κήπους ανά τον κόσμο διοργανώνει ο διεθνής οργανισμός Outset Contemporary Fund, σε συνεργασία με τους Βοτανικούς Κήπους της Ιερουσαλήμ. Επιμελητές είναι οι Ισραηλινοί Hadas Maor και Tal Michael Haring, ενώ την προσαρμογή των έργων στα δεδομένα της επαυξημένης πραγματικότητας ανέλαβε η δανέζικη εταιρία Khora.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι οι: Λουκία Αλαβάνου, Refik Anadol, El Anatsui, Ori Gersht, Isaac Julien CBE RA, Mohammed Kazem, Sigalit Landau, Daito Manabe, Sarah Meyohas, Mel O'Callaghan, Pamela Rosenkranz, Timur Si-Qin, Jakob Kudsk Steensen, Ai Weiwei.
Η έκθεση θα διαρκέσει ως τον Σεπτέμβριο του 2023.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
