ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΤΑΛΕΝΤΟ ΣΕ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ;

Για να ανακαλύψεις το ταλέντο σου, θα χρειαστεί να ξεφύγεις από το πλαίσιο που σου έχουν επιβάλλει οικογένεια και σχολείο. Για να ανακαλύψεις το ταλέντο του παιδιού σου, πρέπει απλώς να εμπιστευτείς τον χρόνο και τις δικές του δυνάμεις, να το αφήσεις να εξελιχθεί.

Αξίζει να διαβάσει κάθε έφηβος και ενήλικας μια ιστορία του Kurt Vonnegut, διάσημου Αμερικάνου συγγραφέα: «Όταν ήμουν 15 ετών, πέρασα έναν μήνα εθελοντικής εργασίας σε μια αρχαιολογική ανασκαφή. Μια μέρα, στο διάλειμμα για φαγητό, συζητώντας με έναν από τους αρχαιολόγους, άρχισε να μου κάνει κάποιες από τις συνηθισμένες ερωτήσεις – αυτές που κάνεις στους νέους ανθρώπους για να τους γνωρίσεις: “Ασχολείσαι με κάποιο άθλημα;”, “Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;”.

»Του απάντησα ότι, όχι, δεν αθλούμαι. Παρακολουθώ μαθήματα θεάτρου, είμαι σε μια χορωδία, παίζω βιολί και πιάνο και κάποτε έκανα και μαθήματα εικαστικών. Και μου απάντησε έκπληκτος: “Ουάου, αυτό είναι φοβερό!” και του ανταπάντησα: “Μπα, όχι, δεν είμαι καλός σε ΤΙΠΟΤΑ απ’ όλα αυτά”.

»Και τότε μου είπε κάτι που δε θα ξεχάσω ποτέ και το οποίο πραγματικά έμεινε χαραγμένο στη μνήμη μου, γιατί ποτέ κανείς δε μου είχε πει κάτι αντίστοιχο: “Δεν νομίζω ότι το να είσαι καλός κάπου είναι σημαντικό για να ασχοληθείς με κάτι. Νομίζω ότι έχεις αποκτήσει υπέροχες εμπειρίες και διαφορετικές δεξιότητες και, σίγουρα, κάνοντας όλα αυτά, έχεις διδαχθεί πράγματα, που σε κάνουν ένα πολύ ενδιαφέρον άτομο. Ανεξάρτητα αν θα είσαι καλός σ’ αυτά που κάνεις ή όχι”.

Αυτές οι λέξεις, ειλικρινά, άλλαξαν τη ζωή μου. Γιατί η σκέψη μου μετατοπίστηκε από την αποτυχία, από το να είμαι κάποιος που δεν είχα αρκετό ταλέντο κάπου ώστε να ξεχωρίσω, στο να είμαι κάποιος που έκανε πράγματα, απλά επειδή τα απολάμβανε. Συνειδητοποίησα ότι είχα μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον τόσο προσανατολισμένο στην επιτυχία, τόσο βυθισμένο στον μύθο του ταλέντου, που πλέον θεωρούσα ότι άξιζε να κάνεις πράγματα μόνο αν μπορούσες να κερδίσεις σε αυτά».

ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΝΑ ΤΑΛΕΝΤΟ.

Το ταλέντο κοιμάται: Ησυχία, μην το ξυπνάτε!

Η ιδιότητά μου ως παιδαγωγού με έχει φέρει πολλές φορές μπροστά στο ερώτημα των γονιών: Πώς μπορώ να ανακαλύψω τα ταλέντα και τις κλίσεις του παιδιού μου; Η πιο συνηθισμένη μου απάντηση είναι: Για ποιον λόγο θέλεις να του βάλεις ταμπέλα από τόσο νωρίς;

Βεβαίως, όλοι γεννιόμαστε με ένα έμφυτο χάρισμα, το οποίο είναι φυσικό, αλλά βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση, τις περισσότερες φορές. Αυτό το φυσικό χάρισμα είναι η αφετηρία του ταλέντου μας. Μπορεί, φυσικά, να έχουμε περισσότερα από ένα ταλέντα, αλλά, σίγουρα, καθένας μας έχει τουλάχιστον ένα ταλέντο. Όπως προανέφερα, το ταλέντο μας βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση, μοιάζει να κοιμάται και συχνά αγνοούμε τον δρόμο για να το ανακαλύψουμε και να το εξελίξουμε.

Οι γονείς, όμως, έχουν τόση λαχτάρα να ανακαλύψουν το ταλέντο των παιδιών τους! Από τη λαχτάρα τους αυτή να το εξελίξουν, σχεδόν δημιουργούν ένα ταλέντο που μπορεί και να μην υπάρχει. Φυσικά, αυτό είναι θετικό, αν σκεφτούμε ότι το παιδί αποκτά επιπλέον δεξιότητες. Απ’ την άλλη, όμως, δεν αφήνουν στο παιδί την ελευθερία να λειτουργήσει εκτός πλαισίου, σύμφωνα με τον χρόνο και τον ρυθμό που του επιτρέπει να ανθίσει. Γιατί, για να ανακαλύψεις το ταλέντο σου, θα χρειαστεί να ξεφύγεις από το πλαίσιο που σου έχουν επιβάλλει οικογένεια και σχολείο.

Illustration: Χριστίνα Αβδίκου

Πώς το εκπαιδευτικό πλαίσιο «εμποδίζει»

Πόσο εύκολο είναι να αφήσεις ένα παιδί να λειτουργήσει έξω από το πλαίσιο; Ας δώσω ένα απλό παράδειγμα: Το πιο βασικό πλαίσιο απ’ το οποίο πρέπει πρωτίστως να ξεφύγει ένα παιδί για να ανακαλύψει το ταλέντο του είναι το παραδοσιακό σχολικό σύστημα, με ένα απαρχαιωμένο εκπαιδευτικό μοντέλο που στηρίζεται στην αποστήθιση, στην αντιγραφή και στη μίμηση.

Για να ανακαλύψεις το ταλέντο σου και να εξελίξεις τα φυσικά σου χαρίσματα, χρειάζεται να λειτουργήσεις εντός ενός εκπαιδευτικού πλαισίου που υποστηρίζει την εξερεύνηση, την ανακάλυψη και τον πειραματισμό.

• Ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο που υποστηρίζει τη συναισθηματική σύνδεση και ασφάλεια.
• Ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο που υποστηρίζει τη συνεργασία και την ομαδική δουλειά προς έναν κοινό σκοπό.
• Ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο που επιλύει πραγματικά προβλήματα και επιτρέπει να εμπνέεις και να εμπνέεσαι.

Η σύνδεση και η έμπνευση είναι οι κινητήριες δυνάμεις της μάθησης. Κι όσο μαθαίνεις πραγματικά, εξελίσσεσαι και ανακαλύπτεις ποιος είσαι. Ποιες είναι οι δυνάμεις σου, οι αξίες σου, τα ταλέντα σου και τα χαρίσματά σου.

Είναι πράγματι σημαντικό να βρεις το ταλέντο σου;

Θα ρωτήσει κάποιος: Αλήθεια, γιατί είναι τελικά τόσο σημαντικό να βρεις το ταλέντο σου; Η ανάπτυξη αυτής της δυναμικής που απαιτεί η αναγνώριση και η εξέλιξη των ταλέντων αποτελεί μια ολιστική διαδικασία, που θέτει τον άνθρωπο σε μια διαρκή επαγρύπνηση και τον κρατά ανοιχτό να μαθαίνει καινούργια πράγματα, αλλά και να νιώθει την πληρότητα ότι οι ιδέες του εξελίσσουν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αυτό δυναμώνει πολύ νου και ψυχή.

Απλά σκεφτείτε ότι όποιος αναγκάστηκε να ξεπεράσει μεγάλες εσωτερικές ή εξωτερικές απώλειες μπόρεσε να συνέλθει και να ορθοποδήσει μόνο όταν στηρίχτηκε στα ταλέντα που του απέμειναν. Έτσι κατάφερε να μεταμορφώσει μια δυσάρεστη εμπειρία σε δύναμη ζωής.

Δυστυχώς, τα εκπαιδευτικά συστήματα δεν είναι πάντα προετοιμασμένα για να ανιχνεύσουν το δυναμικό ενός παιδιού, που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση. Η κλασική δομή διδασκαλίας έχει σχεδιαστεί για να καλλιεργεί τη νοημοσύνη (κυρίως γλωσσική και λογικο-μαθηματική) και την απόδοση, αλλά όχι το ποιοτικό άλμα που απαιτεί το πραγματικό ταλέντο.

Πώς να εκμαιεύσετε το ταλέντο του παιδιού

Κι αν θέλω να αναγνωρίσω το ταλέντο του παιδιού, τι θα πρέπει να κάνω;

• Να εμπιστευτείς το παιδί σου.
• Να του αφήσεις χρόνο να ασχοληθεί με πράγματα που το κάνουν χαρούμενο, χωρίς να κρίνεις αν θα του είναι χρήσιμα στο μέλλον ή όχι.
• Να επιλέξεις δραστηριότητες που οι άνθρωποι μπορούν να το εμπνεύσουν, που το κάνουν να γυρνά με χαμόγελο και να ανυπομονεί να ξαναπάει.
• Να αφουγκραστείς το δικό σου ταλέντο και να κάνεις με το παιδί πράγματα που ευχαριστούν κι εσένα πολύ.
• Να το αφήσεις να λειτουργήσει εκτός του παραδοσιακού πλαισίου.

Έχε εμπιστοσύνη. Κάθε άνθρωπος, από τη φύση του, αναζητά να εξελιχθεί. Ποτέ δεν μένουμε στάσιμοι.

Η Ελένη Γαρυφαλάκη είναι δημιουργός του εργαστηρίου μάθησης Καλός Αγωγός και συγγραφέας των βιβλίων Πολλαπλή Νοημοσύνη (2013), Smart Babies (2020) και Χαρισματική εκπαίδευση (2021).