ΠΩΣ ΜΑΣ ΕΜΠΝΕΟΥΝ ΤΑ FREDAGSMYS ΤΩΝ ΣΟΥΗΔΩΝ

Το junk food των Σουηδών είναι μεξικάνικο. Πώς όμως αυτό μπορεί να μας εμπνεύσει; Τι είναι τα Fredagsmys και γιατί έχει νόημα να υιοθετήσεις μια αντίστοιχη συνήθεια;

Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί, αλλά με κάποιον τρόπο οι Σκανδιναβοί κάτι κάνουν καλά σε διάφορους τομείς. Ο τρόπος ζωής τους –αν και καθόλου δεν θα ήθελα να ζω στις ατελείωτα παγωμένες νύχτες του χειμώνα τους– έχει κάτι πολύ φιλοσοφημένο και μας εμπνέει.

Πάρτε για παράδειγμα το lagom, μια στάση ζωής που μας μαθαίνει να ζούμε με τα απαραίτητα και να κάνουμε πέρα κάθε είδους υπερβολή. Ή το hygge, που υποδηλώνει τη σπιτική θαλπωρή και κάνει αυτές τις μακροσκελείς νύχτες σχεδόν ζηλευτές για άλλους λαούς. Και πιο πολύ το Friluftsliv, τη σκανδιναβική φιλοσοφία της ζωής στη φύση, που κάνει τους Σκανδιναβούς να βγαίνουν στην ύπαιθρο χειμώνα-καλοκαίρι.

Τι είναι τα Fredagsmys

Όλα αυτά δείχνουν λαό που επιδιώκει συστηματικά την ευεξία, καθώς άλλωστε και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, όπως είναι γνωστό. Αυτή τη φορά μας εμπνέει μια συνήθεια των Σουηδών: λέγεται Fredagsmys και είναι τα βράδια της Παρασκευής στο σπίτι, με καλή παρέα και μεξικάνικο φαγητό.

Προτού δούμε πώς έφτασαν οι Σουηδοί να τρώνε τάκος, έχει σημασία να πούμε ότι πρόκειται για έναν λαό που δεν πέφτει απλώς σε έναν καναπέ μετά τη δουλειά. Περίπου το 53% των ενηλίκων στη Σουηδία περνούν τουλάχιστον 2 ώρες την εβδομάδα ασκούμενοι, ποσοστό που ξεπερνούν μόνο η γειτονική Φινλανδία και η Δανία. Η Σουηδία έχει επίσης τον υψηλότερο αριθμό χορωδιών κατά κεφαλήν στον κόσμο και μια ακμάζουσα ερασιτεχνική μουσική σκηνή.

iStock

Το junk food των Σουηδών είναι μεξικάνικο

Η Παρασκευή το βράδυ, λοιπόν, είναι παραδομένη χωρίς ενοχές στη χαλάρωση και στο φαγητό μιας άλλης κουλτούρας, που για τους Σουηδούς είναι συνώνυμο με το junk food. Τα Fredagsmys σηματοδοτούν για τους Σουηδούς μια συμβολική αλλαγή από την εβδομάδα εργασίας στο Σαββατοκύριακο. Τους επιτρέπουν να νιώθουν χαλαρά, απενοχοποιημένα και ανεπίσημα.

Κανείς δεν είναι σίγουρος πώς ή πότε ακριβώς σχεδιάστηκαν επίσημα τα Fredagsmys, αλλά ο όρος εισήλθε στο σουηδικό λεξικό το 2006. Εντωμεταξύ, η συνήθεια ήταν ήδη εδραιωμένη από τη δεκαετία του 1990, όταν η τηλεόραση έφερε στα σπίτια των Σουηδών τις διαφημίσεις ethnic γεύσεων.

Το μεξικάνικο των Σουηδών είναι φτιαγμένο συνήθως από τους ίδιους, αλλά με προπαρασκευασμένα υλικά που καθιστούν την προετοιμασία εύκολη και γρήγορη. Κανείς δεν θέλει στο τέλος μιας κοπιαστικής εβδομάδας να μαγειρεύει με τις ώρες. Οι οικογένειες συνήθως παρακολουθούν κάποια ταινία μαζί, ή φωνάζουν τους φίλους τους και ξαπλώνουν στον καναπέ με κουβέρτες και κεριά. Μετά το φαγητό, η βραδιά κλείνει με κάποιο γλυκό.

Οι Σουηδοί αγοράζουν συνήθως κιτ με υλικά μεξικάνικου φαγητού από το σούπερ μάρκετ και απολαμβάνουν αυτά τα βράδια τουλάχιστον μία φορά το μήνα, γεγονός που τους έχει φέρει στην πρώτη θέση κατανάλωσης μεξικάνικου φαγητού στην Ευρώπη. Με τα χρόνια, έχουν επίσης βάλει τη δική τους μοναδική πινελιά στο γεύμα, με αγγούρια, ξηρούς καρπούς, γιαούρτι, ακόμη και μπανάνες μερικές φορές ως εναλλακτικές γαρνιτούρες.

iStock

Συντροφικότητα και χαλάρωση

Ο Jonas Engman, εθνογράφος στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, λέει ότι τα τάκος –και γενικά το finger food– συμβάλλουν στην προώθηση μιας αίσθησης συντροφικότητας, επειδή προσφέρουν μια κοινωνική εμπειρία. Και αυτό είναι το πρώτο στοιχείο που κάνει αυτή τη συνήθεια εμπνευστική. Το «μαζί», που φαίνεται ότι προηγείται έναντι κάθε άλλης δραστηριότητας και έχει αποδεδειγμένα οφέλη στην υγεία.

Ο άλλος λόγος που τα Fredagsmys των Σουηδών μάς εμπνέουν είναι το συστηματικό και προγραμματισμένο ραντεβού. Πρόκειται για μια jour fix που λειτουργεί και αυτή ενωτικά έως και... συνωμοτικά για μια ομάδα ανθρώπων. Είναι αυτή η συνήθεια που κανείς δεν θέλει να χάσει και όλοι κάτι κερδίζουν. Οι συναντήσεις με τους αγαπημένους μας δεν πρέπει να αφήνονται στην τύχη, γιατί είναι αυτές που μας δίνουν δύναμη να συνεχίζουμε.

Τέλος, ο σημαντικότερος ίσως λόγος που κάνει τα Fredagsmys αληθινή έμπνευση είναι η απενοχοποίηση και η χαλάρωση. Όλοι έχουμε ανάγκη από τέτοιες στιγμές. Μακριά από υποχρεώσεις και «πρέπει». Είναι μάλιστα αυτά τα διαλείμματα από την κανονικότητα που κάνουν την ίδια την κανονικότητα περισσότερο υποφερτή.

Διάλειμμα από τον δικό μας τρόπο ζωής

Αξίζει βέβαια να προσέξουμε δύο πράγματα: την υπόλοιπη εβδομάδα οι Σουηδοί προσέχουν τη διατροφή τους και δεν αμελούν τις δραστηριότητές τους στη φύση. Επιπλέον, η συνήθεια αυτή μάλλον εντέχνως διαθέτει έναν εξωτισμό, τη γεύση μιας άλλης κουλτούρας που εμμέσως πλην σαφώς υποδηλώνει ότι δεν πρόκειται για κάτι «δικό μας», αλλά για κάτι δανεικό, με το οποίο θα παίξουμε για λίγο και στη συνέχεια θα επιστρέψουμε στον δικό μας τρόπο ζωής.