ΠΩΣ ΔΙΑΦΗΜΙΖΟΤΑΝ Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΙΝ ΤΑ SOCIAL MEDIA; ΜΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΑΝΑΤΡΕΧΕΙ ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Ανακαλύψτε την ιστορία του ελληνικού τουρισμού μέσα από σπάνιες αφίσες, φυλλάδια και φωτογραφικό υλικό στην έκθεση «Διαφημίζοντας την Ελλάδα», που φιλοξενείται στην Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη στην Ύδρα.

Τι περιμένεις να δεις από μια σύγχρονη διαφημιστική καμπάνια που προσπαθεί να προσελκύσει τουρισμό σε έναν τόπο; Ρετουσαρισμένες εικόνες από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα; Καλλίγραμμα μοντέλα να διασκεδάζουν όλες τις ώρες της μέρας; Ένα καλειδοσκόπιο εμπειριών που στοχεύει να πείσει το ασυνείδητό σου ότι κάθε ευρώ που θα ξοδέψεις για το ταξίδι σου θα σε ανταμείψει πολλαπλάσια;

Αυτά και άλλα πολλά επιστρατεύουν σήμερα οι ειδήμονες του μάρκετινγκ για να πουλήσουν οποιονδήποτε προορισμό, να διευρύνουν την τουριστική περίοδο και να ανεβάσουν τον αριθμό των αφίξεων – με την ελπίδα ότι και τα σχετικά έσοδα θα κινηθούν ανάλογα.

Δεν ήταν πάντα έτσι. Αυτό θα διαπιστώσουν οι επισκέπτες της έκθεσης «Διαφημίζοντας την Ελλάδα. Οι απαρχές του ελληνικού τουρισμού» στην Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στην Ύδρα. Η έκθεση ανοίγει για το κοινό ανήμερα της εθνικής μας εορτής, στις 25 Μαρτίου, και θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου 2025 – διευρυμένη τουριστική περίοδο δεν θέλουμε;

Δελφοί. Eικονογράφηση: Τάσος Λουκίδης. Φυλλάδιο, έκδοση Υπηρεσίας Ξένων και Εκθέσεων, 1927.

Η έκθεση ανιχνεύει τα πρώτα βήματα του ελληνικού τουρισμού μέσα από αφίσες και φυλλάδια που εκδόθηκαν από τους πρώτους κρατικούς τουριστικούς οργανισμούς. Για την ιστορία, να πούμε ότι η πρώτη σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) έγινε το 1929, για να ανασυσταθεί το 1950 και να υπαχθεί στον Υπουργό Προεδρίας της Κυβέρνησης. Κάπου τότε πρέπει να ακούστηκε για πρώτη φορά και η φράση «ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας», που αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Το λιμάνι της Καστέλλας. Σύνθεση: Γιώργος Βακιρτζής. Αφίσα του ΕΟΤ, 1955.

Από τον προπολεμικό ρομαντισμό της προβολής των μνημείων και της παράδοσης μέχρι τον μοντερνισμό, την αφαίρεση και τη γραφιστική ιδιοφυΐα του 1960, τα έντυπα που παρουσιάζονται στην έκθεση διαφήμιζαν το ελληνικό τοπίο, τις παραδόσεις και τη φιλοξενία της Ελλάδας μέσα από καλλιτεχνικές και γραφιστικές συνθέσεις υψηλής αισθητικής.

Περιοδικό «La Mode Grecque» (Χειμώνας 1938-1939, Καλοκαίρι 1939). Σχεδιασμός εξωφύλλου: Νίκος Εγγονόπουλος. Έκδοση Υφυπουργείου Τύπου και Τουρισμού, 1938.

Ανάμεσα στα ονόματα των δημιουργών των ιστορικών αφισών, καθώς και των τουριστικών φυλλαδίων του ΕΟΤ και των προκατόχων του φορέων, συναντάμε ζωγράφους, λιθογράφους και σχεδιαστές που έχουν γράψει ιστορία, όπως ο Παναγιώτης Τέτσης, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Γιώργος Βακιρτζής και ο Γιάννης Τσαρούχης, αλλά και φωτογράφους όπως η Nelly’s, ο Νικόλαος Τομπάζης και ο Δημήτρης Χαρισιάδης.

Φεστιβάλ Αθηνών 1963. Σχεδιασμός: Μιχάλης Κατζουράκης. Πρόγραμμα εκδηλώσεων, έκδοση EOT, Ιούλιος 1963

Στην έκθεση γίνεται αναφορά στον θεσμό των Φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών, που έκαναν τα πρώτα τους βήματα στα μέσα της δεκαετίας του ’50, θέτοντας τις βάσεις για τον πολιτιστικό τουρισμό της χώρας.

Ο εμπνευστής της ιδέας, Γεώργιος Ράλλης είχε πει τη μέρα της έναρξης του πρώτου Φεστιβάλ Αθηνών ότι «αποτελεί την μεγαλυτέραν καλλιτεχνικήν και τουριστικήν προσπάθειαν που εσημειώθη ποτέ εις την χώραν μας».

Homecoming Year (Έτος Αποδήμου Ελληνισμού). Σχεδιασμός: Αλέξανδρος Αλεξανδράκης. Αφίσα της Υπηρεσίας Έτους Αποδήμου Ελληνισμού, 1951.

Μια ξεχωριστή ενότητα της έκθεσης «Διαφημίζοντας την Ελλάδα. Οι απαρχές του ελληνικού τουρισμού» είναι αφιερωμένη στις απαρχές του τουρισμού στην Ύδρα, που με τη γραφικότητά της και την εγγύτητα στην πρωτεύουσα αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης ακόμα και off-season, όπως τις απόκριες!

Καστοριά. Εικονογράφηση: Σπύρος Βασιλείου. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Ιούλιος 1959.

Γίνεται επίσης ειδική αναφορά στην ψηφιακή έκθεση «Imagining Greece», έργο ομάδας επιστημόνων από διάφορα γνωστικά πεδία, το οποίο αναδεικνύει τη σημασία του τουρισμού ως στοιχείου ταυτότητας της μεταπολεμικής Ελλάδας.

Κι αν σήμερα ο τουρισμός μιλά εν πολλοίς τη γλώσσα των social media, η έκθεση στην Ύδρα μάς θυμίζει μια εποχή που η Ελλάδα προβαλλόταν μέσα από την τέχνη, την απλότητα και την ουσία.

Ένας Μώλος. Σύνθεση: Παναγιώτης Τέτσης. Αφίσα της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, 1948.

Αιγαιοπελαγίτικες ακτές. Σύνθεση: Περικλής Βυζάντιος. Αφίσα της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, 1948.

Κνωσός [τοιχογραφία του Γαλάζιου Πουλιού]. Αφίσα της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, 1947.

Μύκονος – Δήλος. Σχεδιασμός: Σπύρος Βασιλείου. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Δεκέμβριος 1960.

Πύλος. Σύνθεση: A. Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος). Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Σεπτέμβριος 1961.

Ελληνική Λαϊκή Τέχνη. Σύνθεση και σχεδιασμός: Γιώργος Μανουσάκης. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Μάρτιος 1962.

Φεστιβάλ Αθηνών 1962. Σχεδιασμός: Μιχάλης Κατζουράκης. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, 1962.

Η Ακρόπολη της Λίνδου. Σχεδιασμός: Μιχάλης Κατζουράκης- Φρέντι Κάραμποτ. Αφίσα του ΕΟΤ, 1963.

Πάτραι. Σχεδιασμός: Φρέντι Κάραμποτ. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Νοέμβριος 1963.

Ήπειρος. Σχεδιασμός: Γιώργος Μανουσάκης. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Σεπτέμβριος 1964.

Μετέωρα. Σύνθεση και σχεδιασμός: Αγνή Κατζουράκη. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Σεπτέμβριος 1964.

Φεστιβάλ Αθηνών 1966. Σχεδιασμός: Γιάννης Παρασκευάδης. Φυλλάδιο, έκδοση EOT, Μάιος 1966.