ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΟΥΝ ΤΑ ΦΕΤΙΝΑ ΟΣΚΑΡ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΓΡΗΓΟΡΑ
Τα 97α βραβεία Όσκαρ αντανακλούν την κατάσταση του σημερινού σινεμά: λαμπερά, αλλά γρήγορα ξεχασμένα. Πόσες από τις βραβευμένες ταινίες θα μείνουν πραγματικά στη μνήμη μας;
Σίγουρα δεν φταίει ο θεσμός των Όσκαρ. Με αυτά τα υλικά, αυτό το κινηματογραφικό έδεσμα μπορεί να προσφέρει ο αμερικανικός θεσμός. Δεν γίνεται όμως να μην προβληματιστείς για την πορεία του αμερικανικού σινεμά, και κατ’ επέκταση του παγκόσμιου, βάσει του επιπέδου ταινιών που είδαμε τη φετινή χρονιά.
Είναι ξεκάθαρο ότι το κινηματογραφικό μέσο δεν έχει ορθοποδήσει μετά το σοκ της πανδημίας. Μάλιστα, σ’ αυτόν τον συμπυκνωμένο πανδημικό χρόνο, που οι τεχνολογικές εξελίξεις έτρεξαν με ταχύτητα φωτός, το σινεμά πιάστηκε παντελώς απροετοίμαστο.
Παρότι οι ενδείξεις ήταν εμφανείς από την προηγούμενη δεκαετία, ότι οι πλατφόρμες streaming και η θέαση στις μικρές οθόνες (κινητό, τάμπλετ) θα επικρατούσαν πανηγυρικά, η κινηματογραφική βιομηχανία όχι μόνο δεν είχε έτοιμες απαντήσεις, αλλά ούτε καν προχειρογραμμένες σημειώσεις. Έτσι, μετά την παταγώδη αποτυχία του εγχειρήματος του 3D, η βιομηχανία δείχνει να μην μπορεί να απαντήσει πειστικά στην ερώτηση: Γιατί κάποιος να προτιμήσει την αίθουσα από το σαλόνι του σπιτιού του;
Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος: Και όλα αυτά γιατί αναφέρονται σε ένα άρθρο για τη φετινή απονομή των Όσκαρ; Γιατί πρέπει κάπως να εξηγηθεί ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμη αδιάφορη οσκαρική χρονιά. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι που μας ξαφνιάζει.
Πραγματικά, προσπαθήστε να θυμηθείτε τους νικητές των Όσκαρ την τελευταία δεκαετία χωρίς να γκουγκλάρετε. Άντε να θυμηθείτε τα «Παράσιτα». λόγω της ασιατικής καταγωγής τους, άντε και να πούμε ότι η «Χώρα των Νομάδων» ήταν μια από τις ελάχιστες αξιόλογες ταινίες που πήραν αγαλματίδιο. Κι αυτές οι αναφορές έρχονται στο μυαλό με το ζόρι.
Ποιος ή ποια άραγε αναπολεί το «CODA»; Ποιος ή ποια λέει: Αχ, και να ξανάβγαινε μια ταινία σαν το «Τα Πάντα Όλα»; Αλήθεια και με κάθε ειλικρίνεια, ποιος θυμάται το «Πράσινο Βιβλίο»;
Και τα φετινά Όσκαρ κινούνται σε ακριβώς το ίδιο μοτίβο. Όχι σε επίπεδο τελετής, αφού είμαστε σίγουροι ότι ο πρωτάρης οικοδεσπότης Κόναν Ο’ Μπράιεν θα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να μας φτιάξει το κέφι τα ξημερώματα της Δευτέρας 3 Μαρτίου 2025, στο Dolby Theater του Λος Άντζελες. Αλλά, όσον αφορά τα φιλμ, δύσκολα μπορείς να ξεχωρίσεις κάποια από τις 10 υποψήφιες για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.
Όχι ότι δεν υπάρχουν αξιόλογες προσπάθειες. Για παράδειγμα, το «Emilia Pérez», που ηγείται της οσκαρικής κούρσας με 13 υποψηφιότητες. Ο Ζακ Οντιάρ («Προφήτης», «Σώμα με Σώμα»), ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς αυτήν τη στιγμή στον πλανήτη θα τολμούσα να πω, έκανε ένα από τα πιο τολμηρά κινηματογραφικά εγχειρήματα της τελευταίας δεκαετίας: Ένα τρανς μαφιόζικο μιούζικαλ! Αλλά, δυστυχώς, φάνηκε να αρκείται στο φιλμικό υβρίδιο που έφτιαξε, χωρίς να προσδίδει στο έργο του επιπλέον ποιοτικά στοιχεία και εμβάθυνση. Αρκείται στο να μείνει στην ιδιόρρυθμη, τραγουδιστή του επιφάνεια.
Κι αν το «Emilia Pérez» καταφέρνει μέσα στη σεναριακή του τρέλα να έχει μια δομή, στην περίπτωση του «Brutalist» (10 υποψηφιότητες για Όσκαρ) δεν μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο. Μεγαλεπήβολο και υπερβολικά φιλόδοξο, το φιλμ αποπροσανατολίζεται από τη μεγάλη του διάρκεια και την αδυναμία του να βρει σαφείς αφηγηματικούς στόχους. Κάπως έτσι, ο Μπρέιντι Κορμπέ παραδίδει μια άσκηση φόρμας και σκηνοθετικής βιρτουοζιτέ, χωρίς να ενδιαφέρεται και πολύ για το τι θέλει να πει στους θεατές.
Αλλά και το «Wicked» του Τζον Σου, που συγκέντρωσε μια δεκάδα υποψηφιοτήτων (αν έχεις το Θεό σου…) αποδεικνύεται ότι χάνει τον ψυχαγωγικό σκοπό του και προσπαθεί να αποδείξει ότι είναι κάτι παραπάνω από ένα μιούζικαλ. Φυσικά, δεν το καταφέρνει.
Μια ακόμη ταινία που πρωταγωνιστεί στα φετινά Όσκαρ είναι το «Κονκλάβιο» (8 υποψηφιότητες), που θριάμβευσε στα βρετανικά «Όσκαρ», τα BAFTA, μια ενδιαφέρουσα ενδοσκόπηση στον κόσμο της καθολικής εκκλησίας, η οποία γίνεται ευφυώς με όρους πολιτικού θρίλερ.
Ποιος θα είναι ο νέος πάπας και ποια είναι η ηθική που διακατέχει τους ανθρώπους που επέλεξαν να αφιερώσουν τη ζωή τους στον χριστιανισμό; Μάλιστα, όταν δεν μιλάμε για απλούς ιερείς, αλλά για ανώτερα εκκλησιαστικά στελέχη που είναι φορείς εξουσίας. Το «Κονκλάβιο», όμως, θα μπορούσε άνετα να έχει τεμαχιστεί και να έχει γίνει μια ωραιότατη μίνι σειρά, παρά μια δίωρη ταινία. Το κινηματογραφικό μέσο έχει άλλη γοητεία και άλλες δυνατότητες κύριε Μπέργκερ...
Και πάμε τώρα στο μεγάλο φαβορί των Όσκαρ, το «Anora», που παίζεται πλέον με απόδοση μόλις 1,5 στα στοιχηματικά γραφεία. Ας πούμε πρώτ’ απ’ όλα ότι ο Σον Μπέικερ («The Florida Project») είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις σύγχρονων Αμερικανών σκηνοθετών. Προέρχεται από τα βάθη του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά, φτιάχνοντας ταινίες με μηδενικό μπάτζετ για πολλά χρόνια.
Το πιο σημαντικό δημιουργικό του στοιχείο είναι η μοναδική ευαισθησία που διατρέχει τις ταινίες του. Οι ήρωες και οι ηρωίδες του Μπέικερ έρχονται από το περιθώριο, όπου ανθίζουν οι ταλαιπωρημένες ψυχές που ζουν στη σκιά του αμερικανικού ονείρου. Αλλά δεν τους αντιμετωπίζει μίζερα. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης βλέπει φως μέσα στη ψυχή τους. Με μοναδική ευαισθησία, χιούμορ και ενσυναίσθηση, φέρνει στην επιφάνεια όλα όσα σιχαίνεται η σύγχρονη τραμπική πραγματικότητα: Τις ξεχασμένες αξίες του ουμανισμού.
To «Anora», ο μεγάλος νικητής του φετινού φεστιβάλ των Κανών, αναφέρεται στο αμερικανικό περιθώριο που προσπαθεί να αρπάξει την ευκαιρία και να βγει από τη φτώχια του όπως η Ανόρα, μια Αμερικανίδα σεξεργάτρια που γνωρίζει και παντρεύεται τον γιο ενός Ρώσου μεγιστάνα. Με βιτριολικό χιούμορ, καλοκουρδισμένες σεκάνς και καλές ερμηνείες, το «Anora» ξεχωρίζει για τον τρόπο που προσεγγίζει το φλέγον ζήτημα της ταξικής κινητικότητας και των απατηλών ονείρων.
Αν εξαιρέσει κάποιος την τελευταία εξαιρετική σκηνή, όμως, το φιλμ του Μπέικερ δεν καταφέρνει να χαραχτεί στη μνήμη του θεατή και να ακουμπήσει το κοινό σε βάθος. Η ελαφρότητα του σαρκασμού της ταινίας δεν λειτουργεί υποδόρια, αλλά βρίσκεται συνεχώς στην επιφάνεια (η φυλάκιση της Ανόρα στο πολυτελές σπίτι, για παράδειγμα) μην αφήνοντας το συναίσθημα να αναπνεύσει. To «Anora» είναι σίγουρα το καλύτερο φιλμ μιας μέτριας σεζόν, που όμως είχε εξαιρετικές ερμηνείες. Και αυτή ίσως να είναι η απάντηση που προσπαθεί να δώσει το σινεμά απέναντι στην υπερκατανάλωση των streaming πλατφορμών και στο άνευρο, φλύαρο περιεχόμενο που κυριαρχεί. Μια στρατιά ασύλληπτων κινηματογραφικών ηθοποιών που δεν χρειάζονται σεναριακή υποστήριξη για να θριαμβεύσουν.
Για παράδειγμα, τι να πει κάποιος για το «Κονκλάβιο»; Ο Ρέιφ Φάινς παίζει με τα μάτια. Κάθε του μορφασμός αντικατοπτρίζει ένα μικρό κείμενο που μπορεί να αποκωδικοποιήσει ένας εκπαιδευμένος θεατής.
Άλλο κορυφαίο παράδειγμα είναι ο Έιντριεν Μπρόντι. Χωρίς αυτόν, το «Brutalist» θα ήταν μια κενή επίδειξη φόρμας. Ο Μπρόντι δίνει ερμηνευτική ψυχή και πνοή σε έναν εν πολλοίς άδειο ήρωα. Για τη Ζόι Σαλντάνα στο «Emilia Pérez» τα λόγια είναι περιττά, και το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο.
Όσο για τη φετινή αποκάλυψη, αυτή δεν είναι άλλη από την Ντέμι Μουρ. Στο «The Substance», η παραγνωρισμένη Αμερικανίδα ηθοποιός παραδίδει μια δεξιοτεχνική ερμηνεία που της χρωστούσε το Χόλιγουντ. Στα 62 της χρόνια, η σταρ που έγινε περισσότερο γνωστή για την εμφάνισή της και λιγότερο για τις ερμηνευτικές της ικανότητες παίρνει την εκδίκησή της με έναν ρόλο καριέρας. Μια ιστορία κινηματογραφικής δικαίωσης που θα επιβραβευτεί πιθανότατα με ένα Όσκαρ Ά Γυναικείου Ρόλου.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
