ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΑΒΒΑΔΙΑ ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΞΗΜΕΡΩΣΕΙ

Μια νυχτερινή περιπλάνηση από την ποίηση του Νίκου Καββαδία μέχρι ένα βιβλίο που προσπαθεί να εξοστρακίσει τον εξωτισμό του ναυτικού επαγγέλματος.

Μπάλα, λιακάδα, καφέδες, πιοτά και χοϊκές στιγμές στα βάθη της νύχτας. Τι άλλο να ζητήσεις απ’ το Σαββατοκύριακο; Κι όμως μέσα μου είχα παλιόκαιρο.

Μου είχε καρφωθεί στο μυαλό εκείνος ο στίχος του Καββαδία –«γύρισες και μου πες πως το Μάρτη σ’ άλλους παραλλήλους θα ’χεις βγει»– και δεν έφευγε με τίποτε ο στίχος, καθώς έκανα μια αυθαίρετη μα δυσοίωνη μεταφορά «στα δικά μου» και είδα πως έβγαινε αληθινός.

Όταν τελείωσε το πανηγύρι της μπάλας και η νύχτα με κοιτούσε με άδειο βλέμμα, ο νους μου πέταξε σε ακρωτήρια και φάρους, σε θάλασσες και σε ταξίδια μακρινά, προσπαθώντας να ξεφύγω από καθηλωτικές σκέψεις κι απ’ τον απειλητικό ξανθό Απρίλη που μου έσβηνε τα φώτα…

Θάλασσες είπα και ταξίδια στις άκρες της γης; Ναι. Σαν αυτά που περιγράφει ο Καββαδίας που κάποτε με σαγήνευε και ήθελα να μπαρκάρω παρατώντας τα νομικά στην τύχη τους.

EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

Πάντοτε με συγκινεί ο Καββαδίας, ακόμη και χωρίς τον οίστρο του Θάνου Μικρούτσικου που έφερε τον ξεχασμένο ποιητή στο προσκήνιο και τον έκανε τραγούδι στα χείλη των Ελλήνων.

Παράξενα που δουλεύει το μυαλό κάνοντας μπρα ντε φερ με τη διάθεση! Εκεί, λοιπόν, που πάλευα με τις εσωτερικές καταιγίδες, βρήκα αίφνης το κουράγιο να πιάσω στα χέρια μου ένα φρέσκο βιβλίο. Για τη θάλασσα και τους ναυτικούς! Είπαμε, παράξενα δουλεύει το μυαλό και προσφέρει άμυνες εκεί που δεν το περιμένεις.

«Εμείς οι ναυτικοί, μπαρκαρισμένοι και ξέμπαρκοι – Μια ανθρωπολογική προσέγγιση» (εκδ. DaVinci). Έτσι λέγεται το βιβλίο του Γιώργου Τσιμουρή, που άφησε για ενάμιση μήνα το Πανεπιστήμιο (καθηγητής στο Πάντειο) και ταξίδεψε με δεξαμενόπλοιο του ομίλου Τσάκος με στόχο να ερευνήσει τη ζωή των ναυτικών.

ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΝΑΥΤΙΚΟΙ, ΜΠΑΡΚΑΡΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΞΕΜΠΑΡΚΟΙ

Εκδόσεις Da Vinci

Αγόρασέ το

Politeianet.gr

Ζόρικο βιβλίο που δεν χαϊδεύει αυτιά μιλώντας για το «θαύμα της ελληνικής ναυτιλίας». Υπενθυμίζει μια πτυχή του θαύματος που λίγο πολύ αποσιωπάται. Πρόκειται για «τον μόχθο –σωματικό και ψυχικό– και τη συνεισφορά των ναυτικών και των δικών τους που παρέμειναν οι αφανείς ήρωες του «θαύματος» της ελληνικής ναυτιλίας.

Κουβέντες με τους ναυτικούς του πλοίου και τους δικούς τους στη στεριά, περιγραφές και στιγμές του ταξιδιού, παρέλαση πλήθους διανοητών στις σελίδες του βιβλίου και φυσικά παρών και ο Νίκος Καββαδίας.

Τον είχε διαβάσει ο Τσιμούρης και τον εκτιμά, αλλά: «Μπαίνοντας περίμενα κάτι από αυτά που είχα μάθει από τον Καββαδία. Ήθελα να βγω στο λιμάνι, να δω από κοντά τη ζωή που διάβαζα. Τελικά, μόνο αυτό δεν συνάντησα. Συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για εξαιρετικά σκληρό επάγγελμα […] Αν με ρωτούσατε, δεν θα ήθελα να κάνω αυτήν τη ζωή – τουλάχιστον όπως την είδα» (Συνέντευξη στην Έμυ Ντούρου, στο Documento, 22.3.23).

Δεν απομυθοποιεί τον Καββαδία ο συγγραφέας. Αλλά όπως λέει στο βιβλίο, με την έρευνά του προσπαθεί να εξοστρακίσει τον εξωτισμό του ναυτικού επαγγέλματος και σημειώνει ότι μετά το ταξίδι δεν θα παραλείψει «το ξαναδιάβασμα και τον αναστοχασμό στην ποίηση του Καββαδία».

Επικρίσεις ναι, απομυθοποίηση όχι

Καθώς περιδιάβαινα τα σοκάκια του βιβλίου θυμήθηκα ένα βιβλίο του Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου, υπό τον τίτλο «Μύθος και ποιητική του ταξιδιού – Νίκος Καββαδίας και άλλοι», εκδ. Έρασμος.

Cut: Να χαρείς, μη με ρωτάς ποιος είναι αυτός ο Λυκιαρδόπουλος. Χάνεις που δεν τον ξέρεις τον ποιητή αυτόν, τον δοκιμιογράφο και εκδότη του πολύτιμου περιοδικού «Σημειώσεις». Ψάξε να τον βρεις και θα με θυμηθείς.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISS

Στο βιβλιαράκι αυτό ο Λυκιαρδόπουλος υπενθυμίζει ότι ο Καββαδίας εγκαλείται για εξωτισμό και μυθοποίηση της ναυτοσύνης παραβλέποντας τα δεινά, τον θυμό και την οργή των ναυτικών.

Παραθέτει προς τούτο αποσπάσματα από έργο του Βασίλη Λούλη, ναυτικού και συγγραφέα, όπως αυτό: «Όποιος δεν ξέρει, και όλοι σας οι στεριανοί δεν ξέρετε, διαβάζοντας τον κ. Κ. με το δίκιο του θα πιστέψει πως η ζωή μας στα βαπόρια γύρω σε τρία πράγματα φέρνει βόλτα ολοένα. Ταβέρνα-ναρκωτικά-μπουρδέλο».

Όμως ο Λούλης συνοδοιπορεί κάποιες στιγμές με τον λυρισμό του Καββαδία. Ειδικά όταν αποχώρησε από το ναυτικό του επάγγελμα λόγω ασθένειας Και πώς να γίνει αλλιώς, αφού τους συνδέει η αγάπη για τη θάλασσα και ο μύθος του ταξιδιού.

Απλώς, όπως λέει ο Λυκιαρδόπουλος, «Ο Καββαδίας είναι ο ποιητής που πήγε στη θάλασσα κι όχι ο θαλασσινός που ανακάλυψε το ξέδωμα της ποίησης».

…Κόντευε να ξημερώσει όταν σταμάτησα το διάβασμα. Έξω, γκρίζος και μουτρωμένος ο Απρίλιος στα πρώτα του βήματα, αντάλλασε χειραψίες με τον δικό μου εσωτερικό παλιόκαιρο.

Κι έτσι που κοιτούσα το κενό, πήρα βαθιά αναπνοή, άναψα τσιγάρο κι έβαλα τον «Σταυρό του Νότου», όλο τον δίσκο, να παίζει μέχρι το πρωί…

Υ.Γ.: Στο συλλεκτικό βιβλιαράκι του Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου υπάρχει κι ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στην ποίηση του καπετάνιου Δ.Ι.Αντωνίου, σε συνάρτηση με το έργο του Λούλη και την ποίηση του Καββαδία.