ΠΑΜΕ ΤΟΡΙΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ «ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΣΕ ΚΑΙΡΟ ΠΟΛΕΜΟΥ»
«Καλλιτέχνες σε Καιρό Πολέμου» είναι ο τίτλος μιας φιλόδοξης έκθεσης που στήνεται στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Castello di Rivoli, στα περίχωρα του Τορίνο, για να υμνήσει την ειρήνη.
Περισσότερα από 140 έργα 30 καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων ο Αφγανός Rahraw Omarzad και ο Ουκρανός Nikita Kadan, στήνονται στον τελευταίο όροφο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Castello di Rivoli, στο Τορίνο, για να υποδεχτούν στις 15 Μαρτίου τους επισκέπτες της έκθεσης «Καλλιτέχνες σε Καιρό Πολέμου», που θα διαρκέσει μέχρι τον Νοέμβριο.
Το συγκεκριμένο μουσείο έδειξε άμεσα αντανακλαστικά όταν εκδηλώθηκε η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, που μετράει ήδη κάτι περισσότερο από έναν χρόνο. Το Απρίλιο του 2022 παρουσίασε το πρότζεκτ «Γράμμα από το μέτωπο», μια ενότητα προβολών με έργα δημιουργών από την Ουκρανία που ζητούσαν να σταματήσει ο πόλεμος στη χώρα. Δεν είναι οι μόνοι.
Ο διαβόητος graffiti artist Banksy άφησε το καλλιτεχνικό στίγμα του στη βομβαρδισμένη Μποροντιάνκα, με αντιπολεμικές δημιουργίες πάνω στα ερείπια. Η συμπλήρωση ενός χρόνου από την έναρξη των εχθροπραξιών είδε και την πρεμιέρα ενός θεατρικού έργου στην Αθήνα, σε σκηνοθεσία της Ουκρανής Λιούμπα Κριβοχίζα, που εστιάζει όχι στα μέτωπα των μαχών αλλά στην κατάσταση εντός της Ρωσίας.
Μια έκθεση φλέγουσα
Ποιοι εμπνεύστηκαν από τον πόλεμο, έναν πόλεμο που οι ίδιοι έζησαν και μέσα στον οποίο δημιούργησαν έργα που άφησαν το αποτύπωμά τους στην εποχή τους και όχι μόνο; Ο Pablo Picasso με την «Guernica», θα έλεγε κανείς δίχως να το πολυσκεφτεί. Πέρα όμως από το θρυλικό αυτό έργο, υπάρχουν κι άλλες φημισμένες αντιπολεμικές δημιουργίες του ίδιου και βέβαια άλλων μεγάλων δημιουργών.
Όπως ο Francisco Goya, ο Salvador Dalí, ο Alberto Burri, η φωτογράφος Lee Miller, ο πολυσυζητημένος για τις ταινίες και τις φωτογραφικές δουλειές του, Anri Sala και δεκάδες άλλοι δημιουργοί, γεννημένοι σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους με ένα σημείο επαφής: το κοινό βίωμα του πολέμου.
Τα έργα τους, έμπλεα ενσυναίσθησης και ανθρωπισμού, μετακομίζουν στο Τορίνο από σημαντικά ιταλικά και διεθνή δημόσια και ιδιωτικά πολιτιστικά ιδρύματα, ή δημιουργούνται εξαρχής για να κρατήσουν θέση στο Castello di Rivolli, όπως αυτά του Rahraw Omarzad από το Αφγανιστάν και του Nikita Kadan από την Ουκρανία. Προερχόμενοι από κατεστραμμένες από τον πόλεμο χώρες, οι καλλιτέχνες αυτοί αφηγούνται την ανάγκη για ειρήνη, καθένας με τον τρόπο του.
Τίποτα δεν έχει αλλάξει και συνάμα όλα άλλαξαν από τον 19ο αιώνα, όταν ο Goya περιέγραφε τις «Καταστροφές του Πολέμου» στο σχετικό έργο του (Los desastres de la guerra, 1810-1815), που περιλαμβάνεται στα εκθέματα.
Ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων
«Πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι»: Η επιμελήτρια Carolyn Christov-Bakargiev, δανείστηκε τα λόγια του Ηράκλειτου αναφερόμενη στον στόχο της έκθεσης: να ανοίξει μία συζήτηση για τον πόλεμο ως ένα γεγονός που εξετάζεται από την τέχνη και τη φιλοσοφία, αλλά και για τους καλλιτέχνες απέναντι σ’ αυτόν. «Για να αναρωτηθούμε πώς ορισμένα ιδιαίτερα συμπονετικά ανθρώπινα όντα –οι καλλιτέχνες– επεξεργάζονται την οργανωμένη βία του πολέμου», εξήγησε μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Τροφή για την ιδέα της έκθεσης αποτελεί το διεθνές γεωπολιτικό σκηνικό με τις πρόσφατες πολεμικές συγκρούσεις πλέον και στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που τροφοδοτεί νέους καλλιτέχνες ή καταδεικνύει πόσο διαχρονικά ήταν τα έργα που μιλούσαν για τον Ισπανικό Εμφύλιο ή τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σύμφωνα με τη Francesca Lavazza, Πρόεδρο του Μουσείου, «τα εκθέματα καταφέρνουν να ταρακουνήσουν το κοινό σε δύσκολα ζητήματα αντιπροσωπεύοντας τη φρίκη του πολέμου».
Πολεμικό τοπίο
Η έκθεση ξεκινάει στο αίθριο του τελευταίου ορόφου της ιστορικής βασιλικής κατοικίας, με μία επιλογή από φωτογραφίες αρχείου που ανήκουν στη Συλλογή της GAM - Galleria Civica d’Arte Moderna e Contemporanea στο Τορίνο. Το υλικό αφορά εικόνες της κατεστραμμένης από βομβαρδισμούς ιταλικής πόλης κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι φωτογραφίες εκθέτονται μαζί με το γλυπτό του Ettore Ximenes, «Το φιλί του Ιούδα» (Il bacio di Giuda, 1884), το οποίο υπέστη σοβαρές ζημιές στις αεροπορικές επιδρομές των συμμαχικών στρατών το 1942. Σαν ιστορικό ντοκουμέντο εκθέτεται μαζί του το κιβώτιο που περιείχε τα θραύσματά του. Στον ίδιο χώρο ο επισκέπτης θα δει και τα έργα των Iri and Toshi Maruki, ζεύγους που έγινε διάσημο για τις δουλειές του πάνω στις επιπτώσεις της πυρηνικής ενέργειας από τους βομβαρδισμούς στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Οι επισκέπτες αναμένεται να συνωστιστούν στη Γκαλερί 35, του Μουσείου, όπου εκθέτονται έργα που αφορούν τα γεγονότα που σχετίζονται με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Pablo Picasso «πρωταγωνιστεί» με το «Κεφάλι Γυναίκας», (Tête de femme, 1942) το οποίο ο ζωγράφος φιλοτέχνησε εν μέσω πολέμου. Το έργο σχετίζεται με την «Guernica», καθώς το πρόσωπο της φιγούρας της Ντόρα Μάαρ, πιθανό θέμα του πορτρέτου, μοιάζει επίσης με γυναικείες φιγούρες που απεικονίζονται στο περίφημο έργο του Picasso.
Στον ίδιο χώρο, ο επισκέπτης θα δει και εκδόσεις με σπάνιες και μοναδικές βιβλιοδεσίες του Pierre-Lucien Martin από τη συλλογή Cerruti Solidarité. Στην Γκαλερί 35 υπάρχουν επίσης έργα του Salvador Dalí, ο οποίος αποτυπώνει σουρεαλιστικά τα δραματικά γεγονότα από τον Ισπανικό Εμφύλιο.
Η έκθεση ολοκληρώνεται στο Αμφιθέατρο του Μουσείου, με βιντεο-προβολές από το «Γράμμα από το μέτωπο», δημιουργών γεννημένων εκεί που σήμερα τις ζωές όλων τις ορίζει ο πόλεμος. Ο πατέρας όλων.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
