ΟΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΚΑΡΟΛΟΥ

Ο νέος βασιλιάς Κάρολος ο 3ος έχει επιδείξει σημαντικές οικολογικές ευαισθησίες και αυτό είναι κάτι που μας χαροποιεί. Μένει να δούμε αν θα παραμείνει πιστός στο πράσινο προφίλ του και στα νέα του καθήκοντα.

Είτε έχεις δει είτε όχι το The Crown, η γνώμη σου για τον νέο βασιλιά της Κοινοπολιτείας είναι πάνω-κάτω η ίδια: κάπως άβουλος, άχρωμος, χλιαρός έως και αχώνευτος, αλλά σίγουρα όχι ένας άνθρωπος με πυγμή και αποφασιστικότητα. Υπάρχουν βέβαια κάποιες πτυχές του που μπορεί να μην γνωρίζεις ή να έχουν θαφτεί επιμελώς από τα «πρέπει» του βασιλικού πρωτοκόλλου και έτσι να τον αδικείς.

Μία από αυτές τις πτυχές είναι η οικολογική συνείδηση που έχει επιδείξει κατά καιρούς και που τώρα του δίνεται η ευκαιρία να συνεχίσει (ή όχι) να εκφράζει. Για να πούμε βέβαια τα πράγματα με το όνομά τους, είναι πολύ εύκολο και ωραίο, όταν δεν έχεις καμία απολύτως θέση εξουσίας αλλά θέλεις να γίνεις συμπαθής, να καταπιάνεσαι με θέματα που υπογραμμίζουν διακριτικά τον ευαίσθητο χαρακτήρα σου. Kάτι σαν το «κυκλοφορώ με το μωρό ή το σκυλί μιας φίλης για να τραβήξω την προσοχή των κοριτσιών», δηλαδή.

Οι οικολογικές ευαισθησίες του Κάρολου

Πάμε να δούμε τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον Κάρολο τον 3ο της Αγγλίας. Ήδη από τη δεκαετία του 1970 ο Κάρολος είχε δείξει την οικολογική του ευαισθησία, αναφερόμενος για πρώτη φορά δημόσια στη «νέα» πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής.

Είχε μιλήσει για τον υπερπληθυσμό, τα πλαστικά απόβλητα, τη ρύπανση της θάλασσας από πετρέλαιο και την αυξανόμενη ρύπανση από τις εκπομπές των αυτοκινήτων και των αεροπλάνων. Άλλωστε, ο πατέρας του, πρίγκιπας Φίλιππος, ήταν πρώην πρόεδρος του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση. Όταν η κλιματική αλλαγή μπήκε στην ημερήσια διάταξη, ο Κάρολος ήταν ένας πρώιμος και συνεπής υποστηρικτής των δράσεων υπέρ του κλίματος, δίνοντας τακτικά ομιλίες.

Kirsty Wigglesworth / AP Photo

Το 2015, η βρετανική εφημερίδα Guardian αποκάλυψε ότι ο Κάρολος είχε ασκήσει πιέσεις σε υπουργούς της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου για μια σειρά θεμάτων, ανάμεσά τους και περιβαλλοντικών. Το 2004, έγραψε στον τότε πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ για το «τεράστιο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής», προτρέποντάς τον να προωθήσει πολιτική ενεργειακής οικονομίας και να υιοθετήσει ένα αυστηρό σύστημα περιορισμού των εκπομπών ρυπογόνων αερίων.

Έχει επίσης χρησιμοποιήσει τη βασιλική πλατφόρμα του για να υποστηρίξει τη διατήρηση των δασών, του εδάφους, των ωκεανών και της βιοποικιλότητας, ενώ ώθησε τις επιχειρήσεις να επενδύσουν σε πρωτοβουλίες διάσωσης του φυσικού περιβάλλοντος.

Πέρυσι, ο Κάρολος άνοιξε την παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα στη Σκωτία, ζητώντας μια «εκστρατεία στρατιωτικού τύπου» για την αξιοποίηση του πλούτου του ιδιωτικού τομέα, ενώ αυτές τις μέρες, η Aston Martin του τρέχει με βιοαιθανόλη που παρασκευάζεται από υποπροϊόντα κρασιού και τυριού.

Κάρολος: Ένας αληθινά «πράσινος μονάρχης»;

Όχι τυχαία, ο Βρετανός περιβαλλοντολόγος Tony Juniper –και πρώην σύμβουλός του– είπε στο Climate Home News: «Νομίζω ότι έχει κάνει πολύ περισσότερα από οποιονδήποτε για να αυξήσει την ευαισθητοποίηση και να επιστήσει την προσοχή σε αυτό που χρειάζεται και –το πιο σημαντικό– να φέρει τους ανθρώπους κοντά στο να σκεφτούν τις λύσεις... Το βάθος των γνώσεών του και το εύρος των ενδιαφερόντων του είναι πραγματικά αξιοσημείωτα». Μία μέρα μετά τον θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ, η εφημερίδα The Sydney Morning Herald τον αποκάλεσε «πράσινο μονάρχη».

Pool via AP Photos Jason Reed

Όλα ωραία μέχρι εδώ. Τι αλλάζει τώρα, που έγινε βασιλιάς; Όσον αφορά το τι πραγματικά μπορεί να κάνει, τίποτε. Ο μονάρχης δεν έχει εκτελεστική εξουσία και συνεπώς δεν μπορεί να χαράξει κανενός είδους πολιτική, πόσο μάλλον περιβαλλοντική.

Μπορεί όμως να συνεχίσει να ασκεί πιέσεις προς την πρωθυπουργό του, αλλά και προς άλλα μεγάλα ονόματα της διεθνούς πολιτικής σκηνής, που δεν θα είχαν ανοιχτά τα αυτιά τους σε τέτοια ζητήματα αν προέρχονταν από περισσότερο ακτιβιστικά ή προοδευτικά ως είθισται στόματα. Ο Κάρολος όμως είναι εκπρόσωπος του Στέμματος, ενός εκ φύσεως συνητηρητικού θεσμού, και θα μπορούσε να εισακουστεί από πιο συντηρητικές ή επιδραστικές πολιτικές προσωπικότητες.

Το ερώτημα είναι: Θα το κάνει ή θα κάνει πίσω; Η νέα πρωθυπουργός Liz Truss αντιμετωπίζει ήδη κριτική στο Υπουργικό Συμβούλιο για τη στάση της υπέρ των ορυκτών καυσίμων και κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Θα την αδειάσει ή μήπως τελικά τη στηρίξει; Και μήπως μένοντας πιστός στο πράσινο προφίλ του διακινδυνεύσει ισχυρές συμμαχίες της χώρας;

Αλλαγή πορείας ή προσήλωση στη φύση;

Φαίνεται πως, όχι τυχαία, στις κεντρικές ομιλίες του για το κλίμα στην Κοπεγχάγη, το Παρίσι ή τη Γλασκώβη δεν αναφέρθηκε στη χρηματοδότηση από τις πλούσιες χώρες, οι οποίες προκάλεσαν δυσανάλογα την κλιματική αλλαγή και θα πρέπει να πληρώνουν για το κλίμα τις φτωχότερες χώρες, που υποφέρουν δυσανάλογα.

AP Photo Raad Adayleh

Σε συνέντευξή του το 2018, πάντως, φάνηκε έτοιμος να λοξοδρομήσει μόλις γίνει βασιλιάς, λέγοντας: «Δεν είμαι τόσο ηλίθιος. Αντιλαμβάνομαι ότι το να είσαι βασιλιάς είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα». Ενώ, στην ομιλία του προς τους πολίτες της Βρετανίας και της Κοινοπολιτείας, την επομένη του θανάτου της μητέρας του, ο Κάρολος είπε: «Δεν θα είναι πλέον δυνατό για μένα να δίνω τόσο πολύ από τον χρόνο και την ενέργειά μου στις φιλανθρωπικές οργανώσεις και τα θέματα για τα οποία νοιάζομαι τόσο βαθιά. Ξέρω όμως ότι αυτό το σημαντικό έργο θα συνεχιστεί στα έμπιστα χέρια των άλλων». Άφησε έτσι να εννοηθεί ότι περιμένει από τον Ουίλιαμ να αναλάβει παρόμοιο ρόλο και να υποδυθεί τον «ευαίσθητο» σε θέματα που –δόξα τω Θεώ– δεν άπτονται των αρμοδιοτήτων του.

Θεωρώντας ότι η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ζήτημα που αφορά την ανθρωπότητα, την επιβίωσή της και την ίδια την ποιότητα ζωής, θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο νέος βασιλιάς θα παραμείνει σταθερός στις αρχές του και δεν θα αναλωθεί σε πολιτικές σκοπιμότητες. Μένει να το δούμε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι περιμένουν τι θα κάνει σε όλους τους τομείς με την ίδια ανυπομονησία που περιμένουν τον επόμενο κύκλο του The Crown.