ΟΙ NORDIC THERAPY GARDENS ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΨΥΧΙΚΗ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

«Ο αγώνας για ελευθερία συνεχίζεται, ως οφείλει. Αλλά νομίζω πως είναι ώρα να αρχίσει και η ανάρρωση», λέει ο δημιουργός των Nordic Therapy Gardens, που στόχο έχουν να ανακουφίσουν τα ψυχικά τραύματα και το μετατραυματικό στρες όσων βίωσαν την αθλιότητα του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Mikael Colville-Andersen είναι ο άνθρωπος που θα θέλαμε να περάσει μερικές ημέρες της ζωής του στην Αθήνα, να δει πόσο ανυπόφορη έχει γίνει η καθημερινότητά μας σε αυτήν εξαιτίας –μεταξύ πολλών άλλων– της έλλειψης πρασίνου, της πολυκοσμίας, της έλλειψης ποδηλατόδρομων, και να μας προτείνει πώς να την επανασχεδιάσουμε ώστε να απολαμβάνουμε λίγο περισσότερο την αστική ζωή.

Ο Καναδο-Δανός σχεδιαστής αστικού τοπίου και ειδικός στην αστική κινητικότητα, ωστόσο, σοφά επέλεξε να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε έναν τόπο που αυτή τη στιγμή τον χρειάζεται πολύ περισσότερο: την Ουκρανία.

Με υπερηφάνεια ο Colville-Andersen ανακοίνωσε ότι τον Ιούνιο του 2024 εγκαινιάστηκε ένα «από τα πιο τρελά και πιο εμπνευσμένα project του», η δημιουργία του πρώτου Nordic Therapy Garden στο Κίεβο.

Τι είναι οι Nordic Therapy Gardens

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του, «η Ουκρανία αντιμετωπίζει αμέτρητες προκλήσεις εξαιτίας της εισβολής. Μία από αυτές είναι η όλο και αυξανόμενη υγειονομική κρίση εξαιτίας του ψυχικού τραύματος ή/και του μετατραυματικού στρες που, λόγω της αδυναμίας της χώρας να το αντιμετωπίσει, υπάρχει κίνδυνος να εξελιχθεί σε πραγματική επιδημία.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες της φύσης επιστρατεύονται για να ανακουφίσουν τα ψυχικά τραύματα του πολέμου. © Mikael Colville-Andersen

»Ένας μεγάλος αριθμός πολιτών που έχασαν τα σπίτια τους από βομβαρδισμούς ή που επέστρεψαν από τη φρίκη του πολέμου υποφέρει σε πολλά επίπεδα από ψυχικό τραύμα. Την ίδια ώρα, τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξάνονται δραματικά και αυτό υπογραμμίζει το γεγονός ότι το ψυχικό τραύμα δεν επηρεάζει μόνο το άτομο που υποφέρει, μα και ολόκληρο το περιβάλλον του.

Φωτογραφία από τα εγκαίνια του πρώτου Nordic Therapy Garden της Ουκρανίας. © Mikael Colville-Andersen

»Οι Therapy Gardens δεν αποτελούν τη μοναδική λύση, μα ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ειδικά σε μία χώρα που, όπως σε πολλές άλλες, η συζήτηση περί ψυχικής υγείας αποτελεί ταμπού. Με τους κήπους αυτούς, όμως, ο διάλογος κατοχυρώνεται και βρίσκει γόνιμο έδαφος στις θεραπευτικές ιδιότητες της φύσης. Εξάλλου, όλο και περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι τα οφέλη των Therapy Gardens είναι σημαντικά. Εν προκειμένω λίγοι έχουν ασχοληθεί με το τι έχουν ανάγκη οι βετεράνοι που έχουν γίνει μάρτυρες βάναυσων εχθροπραξιών. Συνεχίζουμε, λοιπόν, να διεξάγουμε ολοκληρωμένη έρευνα σχετικά με το πώς να σχεδιάζουμε ειδικά για τις ανάγκες τους και θα εφαρμόσουμε τα ευρήματά μας σε αυτούς τους κήπους θεραπείας».

Ο πρώτος Therapy Garden δημιουργήθηκε στο Κίεβο χάρη σε χρήματα που συγκεντρώθηκαν μέσω crowdfunding τα τελευταία δύο χρόνια.

Στα εγκαίνια του κήπου ο Mikael Colville-Andersen εξήγησε τον ρόλο και τη σημασία αυτού του χώρου. © Mikael Colville-Andersen

Η ομάδα του Colville-Andersen σχεδίασε τον δημοτικό κήπο στην καρδιά της πόλης, με σκοπό οι άνθρωποι που υποφέρουν από ψυχικό τραύμα εξαιτίας του πολέμου να βρουν εκεί ένα θεραπευτήριο μέσα στη φύση. Βρίσκεται σε μία δασώδη έκταση 4.500 τετραγωνικών μέτρων, δίπλα σε μία από τις μεγαλύτερες ψυχιατρικές κλινικές της Ευρώπης, το Νοσοκομείο Pavlov, και στα ουκρανικά αποκαλείται «κήπος αποκατάστασης».

Ο πρώτος Nordic Therapy Garden της Ουκρανίας εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2024 στο Κίεβο. © Mikael Colville-Andersen

Η έμπνευση προέρχεται, βέβαια, από αντίστοιχους κήπους που υπάρχουν εδώ και χρόνια στη Δανία και τη Σουηδία, οι οποίοι όλο και πολλαπλασιάζονται, αφού μελέτες των τελευταίων 15 ετών επιβεβαιώνουν την αξία τους.

Σε σημεία του κήπου μπορεί κανείς να καθίσει και να συλλογιστεί απερίσπαστα μόνος του. © Mikael Colville-Andersen

Η πίστη του Mikael Colville-Andersen στις θεραπευτικές ιδιότητες της φύσης και στη δύναμη του αστικού σχεδιασμού, καθώς και η πρόθεσή του να συνεισφέρει σε αυτή την κρίση της ψυχικής υγείας των Ουκρανών, οδήγησαν στη δημιουργία του, καθώς εκεί οι πολίτες μπορούν να βρουν ένα ανακουφιστικό περιβάλλον που θα τους δώσει την δυνατότητα να επεξεργαστούν το τραύμα τους και να βρουν μια αίσθηση γαλήνης μέσα στο χάος.

Ορισμένα σημεία του κήπου προσφέρονται για group therapy (φωτογραφία από τα εγκαίνια). © Mikael Colville-Andersen

Όσο ο αγώνας για ελευθερία συνεχίζεται, η ανάγκη για ψυχική αποκατάσταση μεγαλώνει

Οι κήποι έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να ανταποκρίνονται σε τρία επίπεδα ψυχικού τραύματος και μετατραυματικού στρες: υπάρχουν απομονωμένα σημεία για αυτούς που έχουν πληγεί πιο σοβαρά, σημεία που ενθαρρύνουν έναν ασθενή να ανοιχτεί στον φροντιστή του ή σε έναν φίλο που θα επιλέξει για να μιλήσει, καθώς και ένας κοινόχρηστος χώρος για ομαδική ψυχοθεραπεία ή δραστηριότητες όπως η θεραπεία με εργασίες κήπου, για εκείνους το μυαλό των οποίων έχει αρχίσει να επανασυνδέεται με το σώμα.

Σε ορισμένα σημεία του κήπου μπορεί κανείς να επιδοθεί σε χαλαρή σωματική άσκηση. © Mikael Colville-Andersen

Επιπλέον, υπάρχει ένα κυκλικό μονοπάτι (μίας κατεύθυνσης) για όσους επιθυμούν να περπατήσουν, καθώς και μια περιοχή εμπνευσμένη από τη γερμανική ιδέα Trimm dich pfad (δρομάκι ευεξίας) για απλές σωματικές δραστηριότητες στο δάσος.

Για τη δημιουργία του Nordic Therapy Garden επιστρατεύτηκαν όλες οι αρχές του σχεδιασμού που σχετίζονται με την ανακούφιση του τραύματος.

Συνολικά 1.000 εθελοντές δούλεψαν σκληρά για να γίνει αυτό το όραμα πραγματικότητα σε μόλις 11 εβδομάδες. © Mikael Colville-Andersen

Ο Colville-Andersen δεν παραλείπει να τονίσει ότι ήταν συγκινητική η συμμετοχή απλών πολιτών που έσπευσαν εθελοντικά ώστε ο πρώτος κήπος να είναι έτοιμος μέσα σε διάστημα 11 εβδομάδων. Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι συνέβαλλαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και «το να δουλεύω μαζί τους ήταν μία από τις εμπειρίες της επαγγελματικής ζωής μου που με ενέπνευσε όσο καμία άλλη. Έχουμε να μάθουμε πολλά από τους Ουκρανούς ως μαχητές, μα ακόμα περισσότερα από το έργο τους ως εθελοντές. Δουλεύουν απίστευτα σκληρά», λέει μεταξύ άλλων.

Τώρα που το project του στο Κίεβο έχει ολοκληρωθεί, ελπίδα του είναι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και αρχιτέκτονες τοπίου από όλη την Ουκρανία να επισκεφτούν τον πρώτο Nordic Therapy Garden και να μάθουν πώς λειτουργεί, γιατί είναι τόσο σημαντικός, αλλά και πώς να φτιάξουν αντίστοιχους και σε άλλες πόλεις, προσαρμοσμένους στις ανάγκες των κατοίκων που ζουν εκεί.

«Η επέκταση αυτής της πρωτοβουλίας δεν έχει σκοπό μόνο να δημιουργήσει χρόνους πρασίνου, αλλά να καλλιεργήσει την κουλτούρα της θεραπείας και της ανθεκτικότητας. Όταν μάλιστα μια ολόκληρη κοινότητα συμμετέχει στη δημιουργία και διατήρηση των κήπων, ευελπιστώ ότι τα άτομα ενδυναμώνονται και αποκτούν μια αίσθηση ευθύνης και υπερηφάνειας για το περιβάλλον τους», λέει ο δημιουργός, για να καταλήξει: «Ο αγώνας για ελευθερία συνεχίζεται, ως οφείλει. Αλλά νομίζω πως είναι ώρα να αρχίσει και η ανάρρωση».