ΟΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ «ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ» ΕΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΟΥ HARVARD

Ένας ειδήμονας στη θεωρία της ευτυχίας εξηγεί πώς εφαρμόζει καθημερινά στην πράξη όσα διδάσκει, ώστε να είναι όσο πιο ικανοποιημένος μπορεί από τη ζωή του.

Αν μπεις στην ιστοσελίδα του Arthur Brooks, ένα από τα πρώτα πράγματα που θα δεις είναι η πρόσκληση να γραφτείς στο online workshop του με τίτλο «Η τέχνη και η επιστήμη της ευτυχίας». Απευθύνεται όπως εξηγεί σε όποιον θέλει να ξεκινήσει το ταξίδι του προς την ευτυχία ή ελπίζει να το εξελίξει, ενώ τονίζει ότι βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Τι άλλο θα περίμενες από έναν καθηγητή του Harvard, ενός από τα πλέον φημισμένα πανεπιστήμια στον κόσμο;

Η επίσημη ιδιότητα του Brooks δεν είναι «καθηγητής ευτυχίας», αλλά κοινωνικός επιστήμονας.

Κι αν φαντάζεσαι ότι υπήρξε ανέκαθεν «ορκισμένος ακαδημαϊκός», μάλλον θα εκπλαγείς αν μάθεις ότι στα 19 του παράτησε το κολέγιο για να κάνει καριέρα στην κλασική μουσική παίζοντας κόρνο. Μετά τα 25, ξανάπιασε τις σπουδές φοιτώντας σε ανοικτό πανεπιστήμιο και στα 31 του εγκατέλειψε τη μουσική για να κάνει διδακτορικό.

Πλέον, έχει ανακηρυχθεί επτά ακόμη φορές επίτιμος διδάκτωρ, ενώ το περιοδικό Fortune τον έχει συμπεριλάβει στη λίστα με του «50 μεγαλύτερους ηγέτες του κόσμου».

Ο Arthur Brooks.

Η ευτυχία δεν ήταν δεδομένη ούτε για τον ίδιο

«Εκείνο που έχω καταλάβει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, και το ίδιο μπορεί να συνειδητοποιήσει οποιοσδήποτε, είναι ότι υπάρχει δυνατότητα για μεγαλύτερη ευτυχία», διαβεβαιώνει ο Arthur Brooks.

«Όταν ξεκίνησα αυτό το ταξίδι, κατά κάποιον τρόπο αναρωτήθηκα αν η ευτυχία είναι σαν την αστρονομία. Είναι όπως όταν μελετάς τους αστερισμούς αλλά δεν μπορείς να τους αλλάξεις;

»Η απάντηση είναι όχι. Η ευτυχία δεν είναι σαν την αστρονομία. Μπορείς πραγματικά να αλλάξεις το πόσο ευτυχισμένος νιώθεις, αν προσπαθήσεις. Κι αυτό σημαίνει να μελετήσεις την επιστήμη πίσω από την ευτυχία, να αλλάξεις συνήθειες και να μοιράζεσαι τις ιδέες σου με άλλους. Το να κάνεις αυτά τα τρία πράγματα, να προσπαθήσεις πραγματικά και όχι επιφανειακά, είναι η πιο χαρούμενη δουλειά που υπάρχει. Η ευτυχία που βιώνω έχει γίνει μεγαλύτερη».

Η σημασία που δίνει στην προσπάθεια είναι ακόμη μεγαλύτερη για τον ίδιο, καθώς διευκρινίζει ότι ένα σχετικό ψυχολογικό τέστ, το λεγόμενο PANAS (Positive and Negative Affect Schedule), έχει δείξει ότι η διάθεσή του έχει την τάση όταν ανεβαίνει να ανεβαίνει πολύ, και όταν πέφτει να πέφτει πολύ.

Τι κάνει καθημερινά

Πέρα από θεωρίες, αναλύσεις και επιστημονικά δεδομένα –ή, μάλλον, σε συνάρτηση με όλα αυτά–, ο 59χρονος Arthur Brooks εξηγεί πώς έχει διαμορφώσει τη ρουτίνα του για να παραμένει ευτυχισμένος. Κάτι που προσωπικά μου έκανε εντύπωση είναι πόση έμφαση δίνει στη θρησκευτική πίστη, τόσο ως καθημερινή πρακτική, όσο και ως θεωρητική καθοδήγηση, αλλά συνάδει με τις έρευνες για το οφέλη που έχει η πίστη γενικά στην ψυχική και σωματική μας υγεία. Ας δούμε τι περιλαμβάνει το πρόγραμμά του, με δικά του λόγια.

Με την Oprah Winfrey, κρατώντας το βιβλίο που υπογράφουν από κοινού, με τίτλο «Build the Life You Want: The Art and Science of Getting Happier». © Harpo Inc. / Huy Doan

Έντονη άσκηση: «Κάθε πρωί, από τις πέντε έως τις έξι κάνω έντονη σωματική άσκηση. Γυμνάζομαι 60 λεπτά καθημερινά, ουσιαστικά εδώ και δεκαετίες κυριολεκτικά. Όχι γιατί θέλω να έχω δικέφαλους, αλλά γιατί προσπαθώ να διαχειρίζομαι τη δυστυχία. Στη συνέχεια, κάνω ντους, ντύνομαι και πηγαίνω στην εκκλησία».

Εκκλησιασμός: «Πηγαίνω καθημερινά στη λειτουργία στις 6:50 το πρωί και μένω περίπου μέχρι τις 7:20. Αν πιστεύετε σε κάποια θρησκεία, είτε είναι η χριστιανική είτε άλλο δόγμα ή και οτιδήποτε, προτείνω ουσιαστική περισυλλογή, στοχασμό, ανάγνωση ή προσευχή κάθε πρωί».

Δημιουργική εστίαση και καφές: «Μετά πηγαίνω στη δουλειά. Και σχεδόν ποτέ δεν συμμετέχω σε βιντεοσυσκέψεις πριν από το μεσημέρι, επειδή αυτές είναι οι ώρες που έχω τα υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης, που είναι ο νευροδιαβιβαστής της επιθυμίας, της προσδοκίας ανταμοιβής, αλλά και της δημιουργικότητας και της συγκέντρωσης. Έτσι, αυτό το ενισχύω με την άσκηση και την προσευχή. Αλλά στη συνέχεια παίρνω και τη δόση καφεΐνης μου, που είναι πολύ στρατηγικά προγραμματισμένη, ώστε να μπορώ να βγάζω όσο γίνεται περισσότερη δημιουργική δουλειά».

Καθορισμός επαγγελματικών προθέσεων: «Στη δουλειά, θέλω να είμαι σίγουρος ότι είμαι αποτελεσματικός. Ακολουθώ επαγγελματικά τέσσερις κανόνες, οτιδήποτε κάνω πρέπει να διέπεται από αυτούς κατά σειρά: Υπηρετώ τον Θεό ή Τον δοξάζω, υπηρετώ τους άλλους, βιώνω μια περιπέτεια και βγάζω τα προς το ζην. Το να βγάζω τα προς το ζην πρέπει να έρχεται τελευταίο και αυτό είναι μια προνομιακή θέση, σωστά; Θέλω να πω, δεν μπορεί να βάλει καθένας μας τον επιούσιο τέταρτο κατά σειρά. Και σίγουρα κάποιες περιόδους στη ζωή μου ούτε εγώ μπορούσα. Αλλά τώρα έχω τη δυνατότητα.

Σε ομιλία του.

Χρόνος με την οικογένεια: «Δεν ταξιδεύω τα Σαββατοκύριακα. Μένω στο σπίτι. Θα μπορούσα να λείπω επτά ημέρες την εβδομάδα. Δηλαδή, απορρίπτω το 95% των προτάσεων που δέχομαι για να κάνω ομιλίες, τις οποίες μάλιστα θα ήθελα να κάνω. Αλλά όχι, όχι, όχι, πρέπει να θέτεις όρια. Όταν βρίσκομαι στη Βοστώνη, δεν πηγαίνω ποτέ έξω για φαγητό, γιατί θέλω να περνάω χρόνο στο σπίτι με τη γυναίκα μου, και να βλέπω τα παιδιά και τον εγγονό μου όσο γίνεται περισσότερο. Αυτό είναι πραγματικά σημαντικό για μένα».

Προτεραιότητα στους φίλους: «Οι φίλοι μου είναι διασκορπισμένοι. Έτσι, φροντίζω να επικοινωνούμε τηλεφωνικά και δεν το αφήνω στην τύχη, ώστε να μπορώ να μιλάω τουλάχιστον μια ώρα τη βδομάδα με τον πιο στενό μου φίλο. Βασικά, για να παραμένω ενήμερος για ό,τι συμβαίνει. Είναι μια δέσμευση που έχουμε κάνει και οι δύο. Πρέπει να το βάζεις στο πρόγραμμα. Μετά, σκέφτομαι πάντα δύο μηνύματα που μπορώ να στείλω σε φίλους το πρωί πριν πιάσω δουλειά, και μετά γύρω στις δύο το μεσημέρι, για να μαθαίνω τα νέα τους».