Ο ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ «ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ» ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΣΙΝΑ

Ο ξεριζωμός και η προσφυγιά που βίωσαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας και του Πόντου «ζωντανεύουν» μέσα από την Τριλογία Μυστήριο 13 Ε_ΦΥΓΑ στην Ελευσίνα, τη φετινή Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Ο ξεριζωμός, η προσφυγιά είναι μέρος της ιστορίας του Ελληνισμού. Ίσως για αυτό δεν καταλαβαίνω το μένος και την εκδικητικότητα ορισμένων απέναντι στους ανθρώπους εκείνους που περνώντας ή μένοντας στην Ελλάδα προσπαθούν να φτιάξουν ένα καλύτερο αύριο. Η υπενθύμιση του παρελθόντος είναι ένας τρόπος να θυμηθούμε την ιστορία αυτή και να καλλιεργήσουμε ως άνθρωποι την ενσυναίσθησή μας. Η υπενθύμιση αυτή είναι κι ένας καλός λόγος να επισκεφτούμε την Ελευσίνα τις μέρες αυτές.

Η φετινή Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει για πρώτη φορά μαζί τα καλλιτεχνικά έργα της τριλογίας Μυστήριο 13 Ε_ΦΥΓΑ, σε σκηνοθεσία Γιολάντας Μαρκοπούλου, κλείνοντας έτσι τον κύκλο μιας πολυετούς έρευνας γύρω από τον ξεριζωμό, την προσφυγιά και την επανεκκίνηση της ζωής σε έναν νέο τόπο.

Πόσο επίκαιρη, όμως, μοιάζει η τριλογία αυτή σήμερα και πόσο σημαντικό είναι το θέατρο να συνομιλεί με την εκάστοτε πραγματικότητα; Η τριλογία συμπυκνώνει έναν αιώνα ιστοριών προσφυγιάς και ξεριζωμού, από τους Μικρασιάτες στους Πόντιους κι από εκεί στους σημερινούς πρόσφυγες και μετανάστες.

«Πιστεύω ότι η “πραγματικότητα” είναι ένα έναυσμα για να συνομιλήσεις με κάτι πιο οικουμενικό και το θέμα της Τριλογίας σίγουρα δεν αρκείται στην επικαιρότητα, αλλά υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει στον χρόνο», λέει η σκηνοθέτιδα. «Κάθε έργο εδράζεται σε μια διαφορετική πτυχή της ιστορίας και όλα μαζί δημιουργούν ένα χρονικό, όπου σίγουρα υπάρχουν πολλαπλά σημεία ταύτισης και ενσυναίσθησης. Εξάλλου, όλοι έχουμε σύνδεση με μια ιστορία προσφυγιάς και η ταύτιση αυτή μπορεί να προκύψει απροσδόκητα».

Οι δύο site-specific περιπατητικές παραστάσεις, Ε_ΦΥΓΑ Μικρασία στον Συνοικισμό της Άνω Ελευσίνας (5 & 7 Οκτωβρίου) και Ε_ΦΥΓΑ Πόντος (6 & 7 Οκτωβρίου) στο πρώην κάμπινγκ ΟΑΣΗ αφορούν ένα χρονικό της ιστορίας των Μικρασιατών προσφύγων της Άνω Ελευσίνας με πρωταγωνιστές τους απογόνους τους και ένα στην ουσία υποφωτισμένο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, αντίστοιχα.

Ελίνα Γιουνανλή

Στην πρώτη, οι διηγήσεις συνθέτουν το μωσαϊκό της παράστασης, οδηγούν τους θεατές ανάμεσα στα προσφυγικά σπίτια και τα σοκάκια του Συνοικισμού. Στη δεύτερη, οι αφηγήσεις, που κινούνται μεταξύ ιστορικής μαρτυρίας, προσωπικής ανάμνησης και ονειροπόλησης, καθρεφτίζουν το διαχρονικό τραύμα που έφερε η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

«Θα ήθελα να σταθώ στην κ. Βάσω, που τόσο απλόχερα μας προσέφερε το ποιητικό της έργο και μας άνοιξε το σπίτι της. Μας αφηγήθηκε όλη την ιστορία της Μικρασιατικής της οικογένειας. Κάποιοι στίχοι από το ποίημά της, Οι λίγοι εναπομείναντες:

Γόνοι προσφυγικοί
Τις θύμισες ξυπνάμε
Σαν είμαστε μαζί
Οι ρίζες που μας βλάστησαν
Πάντοτε θα μας δένουν
Οι άνθρωποι μας έφυγαν
Μα οι αναμνήσεις μένουν».

Ελίνα Γιουνανλή

Η Τριλογία ολοκληρώνεται με την πολυμεσική εγκατάσταση Ε_ΦΥΓΑ στο Αναψυκτήριο του παραλιακού μετώπου, όπου πρωταγωνιστούν ηθοποιοί της ομάδας προσφύγων και μεταναστών Station Athens, από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές. «Η συνεργασία με τους ηθοποιούς αυτούς ήταν πολύ όμορφη, με πολλές εκπλήξεις και πολύ δημιουργική. Έμαθα πολλά πράγματα από τη δουλειά που κάναμε μαζί τα τελευταία 10 χρόνια. Σκεφτείτε όταν πρωτοξεκινήσαμε, το 2010, η συνεννόηση στην πρόβα γινόταν με τη γλώσσα του σώματος. Έτσι, δημιουργήσαμε τη δική μας θεατρική γλώσσα, η οποία δεν βασιζόταν αποκλειστικά στον λόγο».

Ελίνα Γιουνανλή

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλει η Γιολάντα Μαρκοπούλου να μας μείνει από την Τριλογία αυτή σε σχέση με την προσφυγιά; «Ότι υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει για όλους τους λόγους που γνωρίζουμε. Ανά πάσα στιγμή μπορείς να βρεθείς χωρίς το σπίτι σου, μακριά από τον τόπο σου. Μετά από δέκα χρόνια εμπλοκής, βλέπω δυστυχώς ότι οι άνθρωποι που αναγκάζονται να φύγουν από την χώρα τους αντιμετωπίζονται βίαια. Πρόσφυγες που ζουν πάνω από δέκα χρόνια στην Ελλάδα δεν μπορούν να χτίσουν τη ζωή τους, δυσκολεύονται να αποκτήσουν μια σταθερότητα, γιατί δεν τους βοηθάει το σύστημα να ενσωματωθούν. Πρέπει να υπάρξει μια ουσιαστική υποστήριξη», μου λέει κλείνοντας.

Ελίνα Γιουνανλή

Η είσοδος είναι ελεύθερη. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείς να επισκεφτείς την ιστοσελίδα του Φεστιβάλ.