Ο ΤΖΕΣΙ ΑΪΖΕΝΜΠΕΡΓΚ ΕΞΗΓΕΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΕΙΣ

Ο ηθοποιός, σεναριογράφος και σκηνοθέτης, Τζέσι Άιζενμπεργκ, έμαθε πολλά πράγματα σχετικά με το άγχος, την ανασφάλεια και όλα όσα κάνουν έναν άνθρωπο καλό ηγέτη, σκηνοθετώντας τον Κίραν Κάλκιν και τη Τζούλιαν Μουρ.    

Όλοι έχουμε άγχη. Δεν αντιδρούμε όμως, όλοι με τον ίδιο τρόπο σε αυτά. Κάποιοι «πνίγονται», ενώ άλλοι διαπρέπουν. Ο υποψήφιος για Όσκαρ, δυο BAFTA και μια Χρυσή Σφαίρα, Τζέσι Άιζενμπεργκ, έχει μοιραστεί τον τρόπο που έκανε το άγχος του εργαλείο για να ξεχωρίσει στη δουλειά του, αλλά και για να εξελιχθεί σε προσωπικό επίπεδο.

Εν πολλοίς, λέει πως αν ανατρέξουμε στους ηγέτες με τους οποίους λατρεύουμε να δουλεύουμε, θα δούμε ότι δεν χρειάζεται να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας με όλους τους λάθος τρόπους (π.χ. με φωνές και ακρότητες). Αρκεί να μη θέλουμε να έχουμε πάντα δίκιο και να μην έχουμε πρόβλημα να παραδεχθούμε πως δεν τα ξέρουμε όλα.

O Άιζενμπεργκ ασχολήθηκε και με τις τρεις ιδιότητές του (ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτης) στην ταινία με τίτλο «A Real Pain». Μετά, εξήγησε τι του δίδαξε η εμπειρία, σε επίπεδο διαχείρισης του άγχους και της ανασφάλειάς του, κυρίως όσον αφορά το ποιος είναι απέναντι στους συνεργάτες του. Ενώ έπρεπε να τους καθοδηγεί, φοβόταν πως ήταν λίγος γι' αυτόν το ρόλο.

«Όταν σκέφτομαι τι λειτουργεί ως κίνητρο για εμένα, καταλήγω στην προσπάθεια, στο ταλέντο, στη δημιουργικότητα και τα συναφή. Δεν μπορώ όμως, να υποτιμήσω πόσο συχνά νιώθω να καθοδηγούμαι από το άγχος και τον φόβο», εξηγεί ο ίδιος και συνεχίζει: «Πολλά από τα κίνητρά μου είναι αρνητικά. Για παράδειγμα, η μιζέρια, η ανασφάλεια, το μίσος για τον εαυτό μου και ο πολύς φόβος.

»Ανησυχώ όλη την ώρα πως η τελευταία μου δουλειά θα είναι η τελευταία που θα έχω ποτέ στη ζωή μου. Όταν συναντώ ανθρώπους από άλλους τομείς οι οποίοι δημιούργησαν τα δικά τους μονοπάτια, συνειδητοποιώ ότι έχουν ακριβώς τις ίδιες ιστορίες. Έτσι, πέρασε από το μυαλό μου η σκέψη πως ο φόβος είναι αυτός που κινητοποιεί τους τρομερούς αυτούς ανθρώπους. Είναι καταπληκτικοί στη δουλειά τους, δημιουργικοί, σκέφτονται out of the box, αλλά την ίδια ώρα ανησυχούν πως την επόμενη φορά, η εξέλιξη δεν θα είναι εξίσου καλή. Όταν αποκτάς την ικανότητα να αντιληφθείς το άγχος ως καύσιμο, ως κίνητρο, ανησυχείς λιγότερο. Την ίδια ώρα, αυξάνεται το κίνητρό σου».

Τζέσι Άιζενμπεργκ: «Δεν περνούσα από πολυσύχναστους δρόμους, γιατί φοβόμουν τι θα μου πει ο κόσμος»

Για να εξηγήσει πώς μπορεί να ηγηθεί κάποιος μέσω του άγχους, έκρινε ότι «πιθανότατα είναι σημαντικό να διαλύσουμε τον μύθο ότι οι ηθοποιοί είναι εγωκεντρικοί ή πως έχουν πάντα αυτοπεποίθηση επειδή παίζουν σε ταινίες. Ως ηθοποιός κλήθηκα να διαχειριστώ το γεγονός ότι έγινα δημόσιο πρόσωπο. Όλως περιέργως άκουγα να με κρίνουν σε μέρη στα οποία δεν θα το περίμενα ποτέ. Πολλές φορές μου λένε άνθρωποι στον δρόμο "Ήσουν ΟΚ στην τάδε ταινία". Το λένε σαν να απολογούνται, κάτι που σε κάνει να νιώθεις ακόμα χειρότερα».

Charles Sykes/Invision/AP Photo

Ο Άιζενμπεργκ προσπαθεί να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να εξηγήσει τι πραγματικά συμβαίνει με τους ηθοποιούς. «Νοιαζόμαστε για τη δουλειά μας, όπως ο οποιοσδήποτε νοιάζεται για τη δουλειά που κάνει, για το πώς θα γίνει αποδεκτό το έργο του. Κάποιες φορές, αυτό εντείνεται για τους ηθοποιούς, γιατί γράφονται πράγματα γι' αυτούς και το έργο τους παντού. Αν είσαι κάποιος με την τάση που έχω εγώ να αμφισβητώ συνέχεια τον εαυτό μου και να τον κρίνω πιο σκληρά απ' όλους, δημιουργείς ένα είδος φούσκας που σου επιτρέπει να δουλεύεις όσο καλύτερα μπορείς. Ακούγεται περίεργο, αλλά δεν παρακολουθώ τις ταινίες στις οποίες παίζω, δεν διαβάζω κριτικές και φτάνω στο σημείο να μην περνάω με το ποδήλατό μου από περιοχές που έχουν πολλές διαφημίσεις για κινηματογραφικές δουλειές. Με κάνει να νιώθω άβολα στον δρόμο προς τη δουλειά».

«Ανακάλυψα πως είμαι η πιο αποτελεσματική εκδοχή του εαυτού μου, όταν δεν τα σκέφτομαι αυτά τα πράγματα. Με το να μην παθαίνω εμμονή με κάτι που δεν μπορώ να ελέγξω. Ίσως αυτό να έχει τη βάση του στον φόβο ή στην αδυναμία. Για εμένα, είναι ο μόνος τρόπος να παρακινώ τον εαυτό μου».

Είναι OK να μην είσαι ηγέτης σε μάχη

Ο Άιζενμπεργκ δεν υπήρξε ποτέ ο γεμάτος αυτοπεποίθηση τύπος που κάνει αισθητή την παρουσία του σε όλους τους χώρους, μόλις μπει. Για την ακρίβεια, ήταν και παραμένει ακριβώς το αντίθετο. Την ίδια ώρα έπρεπε να σκηνοθετεί. «Πρόσφατα άρχισα να σκηνοθετώ ταινίες. Το να βρίσκομαι σε αυτό το νέο, περίεργο περιβάλλον και να διαχειρίζομαι ανθρώπους, δεν ήταν η πιο ομαλή μετάβαση για εμένα. Κατάλαβα πάρα πολύ γρήγορα πως δεν είμαι εκπληκτικός ηγέτης, με την παραδοσιακή έννοια του όρου, του να ηγείται δηλαδή κάποιος μιας ομάδας ανθρώπων σε μια μάχη. Το να μιλώ δυνατά για όσα πρέπει να γίνουν, δεν ήταν ποτέ το φόρτε μου. Ούτε το να ουρλιάζω σε ανθρώπους πως πρέπει να συντομεύουμε γιατί ο ήλιος πέφτει».

«Είμαι όμως, πολύ καλός στο να γνωρίζω τι κάνει ο καθένας και πώς να παίρνω το καλύτερο από τον καθένα», εξηγεί ο Άιζενμπεργκ και συνεχίζει: «Αν είστε σαν κι εμένα, που νιώθω ότι δεν θα μπορέσω να ηγηθώ ενός στρατού στη μάχη, προσπαθήστε να σκεφτείτε όλους τους υπέροχους ηγέτες με τους οποίους συνεργαστήκατε ποτέ. Στη δική μου περίπτωση, ήταν πραγματικά ήσυχοι, γλυκείς σκηνοθέτες που μου έδιναν κίνητρα με διακριτικούς, ήρεμους τρόπους».

Τα χαρακτηριστικά ενός πετυχημένου ηγέτη, σύμφωνα με τον Άιζενμπεργκ

Ο Άιζενμπεργκ αναφέρεται σε αυτούς που ηγούνται μιας ομάδας, λέγοντας «Οι ηγέτες για τους οποίους λατρεύετε να δουλεύετε, πιθανότατα δεν είναι πομπώδεις, γεμάτοι αυτοπεποίθηση τύποι, με βροντερή φωνή. Φαντάζομαι ότι θα ανακαλύψετε πως οι ηγέτες με τους οποίους θέλετε να δουλεύετε είναι σαν κι εσάς. Οπότε θα σκέφτεστε "Πώς τα κατάφεραν; Πώς διακρίθηκαν;"»

«Έχω σκηνοθετήσει μόλις δυο ταινίες και έχω πάρει συνεντεύξεις από ανθρώπους για διάφορες δουλειές, οι οποίοι είχαν κάνει ήδη στο ενεργητικό τους 40 ταινίες. Οι περισσότεροι συνεργάτες μου γνωρίζουν 1.000 φορές περισσότερα πράγματα για τη δουλειά τους, από όσα γνωρίζω εγώ. Είναι σημαντικό να συμμορφώνομαι, να είμαι ταπεινός και ανοιχτός στο να μαθαίνω συνέχεια πράγματα. Όπως και να μπορώ να παρέχω τον χώρο για να διαπρέψουν οι άνθρωποι που συνεργάζομαι.

»Είμαι άνθρωπος που θέλω πάρα πολύ να συνεργάζομαι με κάποιον που έχει το ίδιο καλές ή καλύτερες ιδέες από τις δικές μου. Δεν είμαι κάποιος που θέλει να έχει πάντα δίκιο και αυτό με κάνει να προσπαθώ να βρω ανθρώπους που είναι πολύ συνεργάσιμοι. Η ταπεινότητα που έχουν, ο ενθουσιασμός να μάθουν από τους άλλους και να αποδεχθούν τους άλλους, έχει γίνει τεράστια περιουσία για εμένα».

Η συνεργασία του Τζέσι Άιζενμπεργκ με τον Κίραν Κάλκιν

«Στα μαθήματα υποκριτικής, μαθαίνεις πολύ γρήγορα πως η υποκριτική, όπως σχεδόν όλες οι συνεργατικές δραστηριότητες, προϋποθέτει την αντίδραση προς το άλλο άτομο, παίζεις σε συνδυασμό μαζί του. Στην ταινία που σκηνοθέτησα πρόσφατα, τους πρωταγωνιστικούς ρόλους αναλάβαμε ο Κίραν Κάλκιν, ένας θαυμάσιος ηθοποιός, κι εγώ».

Charles Sykes/Invision/AP Photo

Ο Τζέσι Άιζενμπεργκ εξηγεί πώς ήταν η συνεργασία με τον Κίραν. «Ο Κίραν Κάλκιν είναι ένας ευφυής καλλιτέχνης, με τρόπους που δεν είμαι σίγουρος πως αντιλαμβάνεται πλήρως το κοινό – είχα την τύχη να τον δω να αυτοσχεδιάζει σε περίπλοκες στιγμές του χαρακτήρα του. Και συχνά δεν ήταν ο τρόπος που είχα γράψει στο σενάριο ή περίμενα να αντιμετωπίσω ως συμπρωταγωνιστής. Θεωρητικά θα έπρεπε να έχω όλη την εξουσία του κόσμου για να του πω ακριβώς πώς θα ήθελα να ερμηνεύσει αυτές τις στιγμές. Τη δεύτερη ημέρα ανακάλυψα ότι αυτό δεν θα ήταν αποτελεσματικό. Τo micromanagement της θαυμάσιας, χαλαρής, αυθεντικής ερμηνείας του δεν τον βοηθούσε».

Τι σημαίνει αυτό; Τι δυσκολίες δημιουργούνταν στα γυρίσματα; «Όταν ερμηνεύεις μια σκηνή, υποτίθεται πως πρέπει να στέκεσαι σε ένα συγκεκριμένο σημείο στο πλατό, ώστε ο φωτισμός να είναι αυτός που χρειάζεται στο πρόσωπό σου και να μπορεί η κάμερα να πάρει το σωστό –για όλους τους εμπλεκομένους– πλάνο. Ο Κίραν δεν στεκόταν στα προκαθορισμένα σημεία. Όταν κάποιες φορές του ζήτησα να το κάνει, τον είδα να καταπιέζεται. Δούλευε πολύ καλύτερα όταν ήταν ελεύθερος. Και όταν ήταν ελεύθερος, ήταν εξαιρετικός».

«Όταν σκέφτηκα τις προτεραιότητες της ταινίας, η πρώτη ήταν να είναι ελεύθερος, ζωντανός και περίπλοκος αυτός ο χαρακτήρας. Αυτό ήταν πολύ πιο σημαντικό, από το να έχω έναν ηθοποιό στο "σωστό" μέρος του σκηνικού. Ανακάλυψα ότι δεν χρειάζεται να προσπαθώ να σχεδιάζω τη δουλειά ενός άλλου ανθρώπου. Δουλειά μου, ως ηγέτη, είναι να τον βοηθώ να επιτύχει αυτό που κάνει, με τον καλύτερο τρόπο. Ως σκηνοθέτης λοιπόν, ήμουν μαγεμένος όταν του επέτρεψα να ζήσει πλήρως τον ρόλο του, να είναι ελεύθερος, να αυτοσχεδιάζει, να λέει ό,τι είχε στο μυαλό του. Ήταν κάτι που έκανε πολύ καλύτερη την ταινία και το σκηνικό ένα ευχάριστο και διασκεδαστικό μέρος».

Πώς είναι να σκηνοθετείς τη Τζούλιαν Μουρ;

Στην πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε ο Τζέσι Άιζενμπεργκ (When you finish saving the world, 2022), πρωταγωνιστούσε «μια από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς της ιστορίας», όπως τη χαρακτηρίζει ο ίδιος, η Τζούλιαν Μουρ. Ο ίδιος εξηγεί πώς ένιωσε και πώς διαχειρίστηκε την πρόκληση αυτή: «Κάποιες φορές ίσως να φαίνεται τρομακτική η σκέψη του να συνεργαστείς με κάποιον που μπορεί να είναι πιο επιτυχημένος ή πιο έμπειρος στον τομέα σου. Στην πρώτη μου ταινία χρειάστηκε να σκηνοθετήσω τη Τζούλιαν Μουρ. Εγώ δεν είχα σκηνοθετήσει ποτέ, αλλά είχα υποδυθεί ρόλους σε πολλές ταινίες κι έτσι ήξερα ως ηθοποιός τι καθοδήγηση θα ήθελα από έναν σκηνοθέτη. Αυτό που ήθελα ως ηθοποιός από τον ηγέτη της διαδικασίας, από το αφεντικό μου, ήταν να προσέχει τι κάνω και να μου λέει την άποψή του. Όταν, λοιπόν, σκηνοθέτησα αυτήν την ακατανόητα, σοκαριστικά και απίστευτα ταλαντούχα γυναίκα, φοβόμουν να κάνω ακριβώς ό,τι ήθελα να κάνουν σε εμένα οι σκηνοθέτες μου. Γιατί; Επειδή πίστευα ότι θα καταλάβει πως είμαι απατεώνας».

Choquet Lucie/ABACA/Visualhellas.gr

Ο Άιζενμπεργκ την πρώτη εβδομάδα των γυρισμάτων έμεινε μακριά της. «Δεν ήξερα αν ήθελε να της πω την άποψή μου για την ερμηνεία της ή αν έπρεπε να της ζητήσω να κάνει κάτι με διαφορετικό τρόπο. Μετά συνήλθα και κατάλαβα πως αυτό ήταν ό,τι ακριβώς θα ήθελε, ό,τι θα θέλαμε όλοι στη θέση της. Άρχισα να της δίνω κάποιες σημειώσεις και τότε αρχίσαμε να περνάμε υπέροχα. Προφανώς και όταν διαφωνούσε, λογομαχούσαμε. Αυτό όμως, είναι απόλυτα υγιές, θαυμάσιο και σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας».

Τι τον έκανε να συνειδητοποιήσει όλη αυτή η διαδικασία; «Ανακάλυψα ότι το να έχω μια φοβισμένη στάση προς έναν συνάδελφο, δεν είναι μία βιώσιμη συνθήκη. Πιστεύω πως η Τζούλιαν Μουρ έχει περισσότερο ταλέντο από εμένα, είναι καλύτερη ηθοποιός από ό,τι θα γίνω ποτέ, είναι πιο έξυπνη σε επίπεδο ιστοριών από εμένα, αλλά αυτές οι σκέψεις δεν βοήθησαν πολύ. Τι βοήθησε; Να λέω τις ιδέες που έχω για τον χαρακτήρα της ή για μια σκηνή. Αυτό ήταν πολύ πιο αποτελεσματικό και έκανε πιο διασκεδαστική τη συνεργασία μας».