Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΗΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΨΕΙ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Ο Βρετανός John McFall είναι ο πρώτος άνθρωπος με αναπηρία που επιλέχθηκε να λάβει τη σχετική εκπαίδευση, ώστε να καταφέρει να ταξιδέψει στο διάστημα. Αν και έχασε το δεξί του πόδι, δεν έχασε ποτέ την τόλμη του, πράγμα που αποδεικνύει καθημερινά.

Πού να το φαντάζονταν ο Neil Armstrong, o Buzz Aldrin, αλλά και ο Yuri Gagarin, οι σταρ του διαστήματος της δεκαετίας του 1960, ότι 60 χρόνια μετά θα μπορούσε να κάνει το ίδιο ταξίδι με εκείνους και ένας άνθρωπος με αναπηρία. Οι δοκιμασίες στις οποίες υποβλήθηκαν αλλά και τα στάνταρ στα οποία έπρεπε να ανταπεξέλθουν ήταν αδιανόητα για έναν άνθρωπο που δεν θα ήταν αρτιμελής.

Σήμερα όμως, που η τεχνολογία έχει κάνει άλματα εδώ στη Γη και οι άνθρωποι μικρά βήματα προς τη συμπερίληψη, μπορούμε να μιλάμε πλέον για αστροναύτες με αναπηρία ή καλύτερα παρα-αστροναύτες.

Την αρχή φαίνεται ότι θα κάνει ο Βρετανός John McFall, πρώην παραολυμπιονίκης, που έχασε το δεξί του πόδι σε ατύχημα με μοτοσικλέτα στα 19 του χρόνια.

O John McFall σε στιγμιότυπο από το Βρετανικό Συνέδριο για το Διάστημα στο Μπέλφαστ. ESA /NASA-Johnson Space Center Helen Arase Vargas

John McFall: Από παραολυμπιονίκης, παρα-αστροναύτης

Ο McFall συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (European Space Agency) σε μια πρωτοποριακή μελέτη για να διαπιστωθεί αν είναι εφικτό για κάποιον με σωματική αναπηρία να ζει και να εργάζεται στο διάστημα.

Στην παρούσα φάση, ο McFall υποβάλλεται σε εκπαίδευση αστροναυτών και για τον σκοπό αυτό μετακόμισε με τη σύζυγό του και τα 3 τους παιδιά από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Κολωνία της Γερμανίας, όπου βρίσκεται το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αστροναυτών.

Το BBC μάλιστα, έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα εικόνες από τις δοκιμασίες που κάθε εκκολαπτόμενος αστροναύτης πρέπει να περάσει, με τον McFall να περιστρέφεται μέσα σε ένα κλειστοφοβικό μεταλλικό σκάφος, σε μια γιγαντιαία φυγόκεντρο, που μιμείται τις ακραίες βαρυτικές δυνάμεις μιας εκτόξευσης πυραύλου και τις ακόμη πιο ακραίες δυνάμεις G της επιστροφής.

H δύσκολη εκπαίδευση των αστροναυτών

Για να πάρουν μια γεύση από το διάστημα, οι επαγγελματίες αστροναύτες δεν αρκεί να περάσουν από ένα αυστηρό σύστημα ελέγχου, αλλά πρέπει να εκπαιδευτούν για τουλάχιστον 2 χρόνια, ώστε να μάθουν πώς να ζουν και να εργάζονται σε αυτό το μοναδικό περιβάλλον.

Σε δοκιμαστική πτήση σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας με το αεροσκάφος «Zero G». ESA/Novespace

Ακόμη και τότε, υπολογίζεται πως περίπου τα τρία τέταρτα από αυτούς θα παρουσιάσουν ναυτίες, το σύνδρομο προσαρμογής στο διάστημα, ενώ πολλοί θα βιώσουν παραισθήσεις μετά την πτήση λόγω του τρόπου με τον οποίο η μικροβαρύτητα επηρεάζει το σύστημα ισορροπίας.

Η διαστημική πτήση δεν είναι λοιπόν εγγυημένη για κανέναν στην αρχή της εκπαίδευσης, πόσο μάλλον για έναν άνθρωπο με πρόσθετο μέλος, για τον οποίο πρέπει να ελεγχθούν επιπλέον παράμετροι και να γίνουν ειδικές προσαρμογές στον εξοπλισμό, ίσως και στα τεχνητά μέλη.

Ο πρώτος υποψήφιος αστροναύτης με σωματική αναπηρία

Ο McFall επιλέχθηκε το 2022 ως ο πρώτος υποψήφιος αστροναύτης με σωματική αναπηρία, για να λάβει μέρος σε μια πρωτοποριακή μελέτη και να διαπιστωθεί αν θα μπορούσε να ταξιδέψει στο διάστημα με ασφάλεια.

Συνήθως φοράει πρόσθετο μέλος υψηλής τεχνολογίας. Για τους σκοπούς της πρώτης δοκιμής, το έβγαλε για να δουν τα αποτελέσματα της φυγόκεντρου στο πάνω τμήμα του ποδιού του.

Στους Παραολυμπιακούς στο Παρίσι, ο John McFall έδωσε το παρών όχι ως αθλητής, αλλά ως σημαιοφόρος στην τελετή έναρξης. ESA

«Ο αστροναύτης είναι βασικά ξαπλωμένος ανάσκελα σε ένα είδος καθιστής θέσης, οπότε αυτό επηρεάζει τη ροή του αίματος, και στο πόδι. Ήμασταν περίεργοι να δούμε πώς θα με επηρέαζε αυτό, αλλά πήγε πολύ καλά» λέει.

Και φαίνεται πολύ αποφασισμένος να συνεχίσει την εκπαιδευτική διαδικασία μέχρι τέλους. Σταμάτησε την καριέρα του ως ορθοπεδικός χειρουργός για να κάνει αυτό το άλμα και θέλει να πετύχει.

Ο John McFall ήταν ανέκαθεν ένα δραστήριο άτομο που αγαπούσε τον αθλητισμό, γι' αυτό και η αναπηρία του δεν τον περιόρισε σημαντικά. Μετά το ατύχημα σπούδασε αθλητικό management, ενώ παράλληλα έκανε προπονήσεις για να λάβει μέρος ως σπρίντερ σε παραολυμπιακούς αγώνες. Το κατάφερε επί σειρά ετών, κερδίζοντας μάλιστα αργυρό μετάλλιο στους παραολυμπιακούς του Πεκίνου.

Στα 28 του, όταν συνειδητοποίησε ότι η καριέρα στον αθλητισμό είχε ημερομηνία λήξης, αποφάσισε να επιστρέψει στα θρανία και να σπουδάσει Ιατρική. Ειδικεύτηκε στην ορθοπεδική χειρουργική, αλλά φαίνεται ότι ήρθε η ώρα να δοκιμάσει κάτι καινούργιο.

Στιγμιότυπο από το Συνέδριο για το Διάστημα στο Μπέλφαστ, όπου ο McFall φωτογραφίζεται με τη μασκότ, ένα αρνί-αστροναύτη. ESA

Η συμπερίληψη πάει στο διάστημα

Μέχρι τώρα, η αναπηρία του John θα τον εμπόδιζε να γίνει αστροναύτης. Αλλά ο Frank De Winne, επικεφαλής της ESA, θέλησε να αλλάξει αυτή τη συνθήκη. «Έχουμε τόσα πολλά μεγάλα ταλέντα, ανθρώπους που έχουν αναπηρία, όπως συμβαίνει και με τον John. Γιατί να μην προσπαθήσουμε να συλλέξουμε αυτό το ταλέντο για μεγάλες αποστολές όπως οι αποστολές αστροναυτών;» είπε.

Η ESA είναι η πρώτη διαστημική υπηρεσία που πραγματοποιεί ένα έργο τέτοιας εμβέλειας με στόχο το πραγματικό ταξίδι ατόμων με αναπηρία στο διάστημα.

Μέχρι τώρα υπήρχαν κάποιες μεμονωμένες πρωτοβουλίες σε πειραματικό επίπεδο, όπως η «Αποστολή: AstroAccess», που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2021, στο Long Beach της Καλιφόρνια. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος, 12 άτομα (επιστήμονες, βετεράνοι, μηχανικοί, αθλητές, καλλιτέχνες) με κάποιου είδους αναπηρία (κινητική, ακουστική, οπτική) συμμετείχαν σε μια παραβολική πτήση, για την οποία είχαν μιλήσει στο OW.

Ο John McFall έχει κάτι να σου πει

Τρία χρόνια μετά, ο John McFall κάνει το δικό του statement: «Θέλω να πιστεύω ότι θα διευρύνει τους ορίζοντές και τις γνώσεις των επιστημόνων για το τι μπορεί να κάνει κάποιος με σωματική αναπηρία. Αλλά ελπίζω επίσης ότι θα με δουν απλά ως τον John. Επειδή είμαι απλά ο John, θέλω να γίνω αστροναύτης και τυχαίνει να έχω σωματική αναπηρία. Αυτό είναι το μήνυμα που προσπαθούμε να περάσουμε».

Όταν πάλι τον ρωτούν τι θα ήθελε να πει σε νέα παιδιά με ή χωρίς αναπηρία που ίσως έχουν το ίδιο όνειρο, απαντά: «Θέλω να ξέρουν ότι η επιστήμη είναι για όλους. Ελπίζω να γίνει και το διάστημα ένα μέρος για όλους».