Ο ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΕΚΕΤΑΙ ΜΕ ΕΝΑ ΣΚΙΤΣΟ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Ο Παλαιστίνιος καλλιτέχνης, Maisara Baroud, που τελευταία ζει στην υπό βομβαρδισμό Ράφα, καταγράφει τη φρίκη του πολέμου δημοσιεύοντας από ένα σκίτσο κάθε μέρα.

«Είμαι ακόμα ζωντανός». Αυτός είναι ο τίτλος του τελευταίου έργου του Παλαιστίνιου εικαστικού καλλιτέχνη, Maisara Baroud, που ελπίζουμε να παραμένει ζωντανός την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές. Βλέπεις, ο Baroud βρίσκεται στη Ράφα. Μετακινήθηκε εκεί με την οικογένειά του πριν από λίγες ημέρες, όταν το στούντιο και το σπίτι του στη Γάζα κατεδαφίστηκαν από ισραηλινές βόμβες.

Κι όμως ο 48χρονος καλλιτέχνης, πρώην λέκτορας στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Al-Aqsa στη Γάζα, με συμμετοχές σε εκθέσεις παγκόσμιου βεληνεκούς, δεν έχει σταματήσει να σχεδιάζει τα συγκλονιστικά ασπρόμαυρα σκίτσα του που αποτυπώνουν με μοναδικό τρόπο το ανθρώπινο μαρτύριο του πολέμου – κάθε πολέμου, μα εν προκειμένω της παλαιστινιακής γενοκτονίας.

Το τελευταίο από αυτά αναρτήθηκε στα social media του καλλιτέχνη πριν από 2 ημέρες. Ένα λαβωμένο κορμί στα χέρια κάποιου άλλου. Ένας νεκρός και ακόμα και ένας που ακόμα βαστάει. Ανάμεικτα τα συναισθήματα, όπως και σε κάθε έργο του: Θρήνος και θυμός, μα και ελπίδα και ένα αίσθημα ελευθερίας που μόνο η τέχνη μπορεί να σου εγγυηθεί.

«Τα σκίτσα μου είναι ο τρόπος μου να ξεπερνώ για λίγο τον θάνατο»

Σε μια επιστολή του στον Guardian πριν από μερικές ημέρες, ο Baroud γράφει:

«Το να σχεδιάζω και να αναρτώ τα σχέδιά μου online καθημερινά, έγινε ο μόνος τρόπος για να παραμένω σε επαφή με τους φίλους μου σε μια περίοδο που δεν έχουμε καθημερινή πρόσβαση στα social media και το διαδίκτυο. Τα σκίτσα μου, στα οποία καταγράφω τον πόλεμο στην Παλαιστίνη με όλες τις άγριες σκηνές του, έχουν γίνει το μήνυμα μέσω του οποίου ενημερώνω τους φίλους ότι είμαι ακόμα ζωντανός».

Όπως ο ίδιος περιγράφει, δεν είναι εύκολο να συνεχίζει να σχεδιάζει υπό τη σκιά του πολέμου και της γενοκτονίας, ενώ δεν έχει καν πρόσβαση στα εργαλεία του. Πλέον διαθέτει μόνο μελάνι και χαρτί κανσόν. Αρκούν, όμως, για να δώσουν σχήμα και μορφή στην τραγωδία που δεν παίρνει τέλος.

Τα σκίτσα του θα λειτουργήσουν κάποια μέρα σαν ιστορικά ντοκουμέντα: «Καθημερινές σκηνές και γεγονότα περνούν δίπλα μας, όπως δολοφονίες, κατεδαφίσεις, ξεριζωμοί, καταστροφές, πείνα, εκτοπισμός, φόβος, ανησυχία και θλίψη. Αυτές είναι οι σκηνές που εκφράζω μέσα από τα έργα μου χωρίς να χρειάζεται να επιστρατεύσω τη φαντασία».

Ο καλλιτέχνης περιγράφει με πόνο όσα έχει βιώσει από τον περασμένο Οκτώβριο στην Παλαιστίνη: Το γκρεμισμένο σπίτι του, το εργαστήριό του που αποτελούσε τον μικρόκοσμό του, τη γάτα του που επίσης σκοτώθηκε στους βομβαρδισμούς, το Πανεπιστήμιο στο οποίο εργαζόταν που πλέον έχει γίνει στάχτη, το γεγονός ότι δεν μπορεί πλέον να κάνει κανένα μελλοντικό πλάνο για τα παιδιά του.

Σήμερα ζει στα νότια της Ράφα, στο μέρος όπου υποτίθεται ότι είχε χαρακτηριστεί ασφαλής καταυλισμός για τους άμαχους εκτοπισμένους, κι όμως εδώ και λίγες ημέρες βάλλεται με συνεχείς βομβαρδισμούς. Το σπίτι είναι μικρό, μαζί με την οικογένειά του ζουν άλλα 25 άτομα, δεν υπάρχει καθαρό πόσιμο νερό, δεν υπάρχει ρεύμα ή φυσικό αέριο για μαγείρεμα. Η κάθε τους ημέρα είναι ένας νέος αγώνας επιβίωσης. «Μας περικυκλώνει σκοτάδι», γράφει χαρακτηριστικά «και η μικρή καρδιά μου δεν μπορεί πλέον να το αντέξει».

Κι όμως, επιλέγει να αναβάλλει τη θλίψη για μετά τον πόλεμο. «Αποφάσισα να συνεχίσω να ζωγραφίζω παρά τις δύσκολες συνθήκες και να κρατώ λίγο χρόνο για τον εαυτό μου κάθε βράδυ, έπειτα από μια δύσκολη μέρα. Τα σκίτσα μου είναι ο τρόπος μου να ξεπερνώ για λίγο τον θάνατο. Να σπάω τον αποκλεισμό, να ακυρώνω και να αμφισβητώ τα σύνορα και τα εμπόδια που θέτει η κατοχή», γράφει ο ίδιος.

«Και είναι ο μόνος τρόπος να ανακοινώνω πως είμαι ακόμα ζωντανός».

*Main photo: Sketches of Maisara Baroud (120 in the 12 columns to the right – two columns to the left 20 sketches by Mohammed Alhaj – both are in Gaza now) on display in Palestine Museum US exhibit “Foreigners in their Homeland: Occupation | Apartheid | Genocide,” Palazzo Mora, Venice Italy, April 20 – November 24, 2024. Photo credit: Faisal Saleh, courtesy of Palestine Museum US.