Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Η CHEAPART ΚΑΙ ΤΟ «BACK TO ATHENS»

Ο Γιώργος Γεωργακόπουλος, συνιδρυτής της Cheapart, εξηγεί τι θα δούμε στο φετινό «Back to Athens», που προτείνει μια επιστροφή στην αλληγορική Αθήνα.

Θυμάμαι την πρώτη φορά που επισκέφθηκα την Cheapart, θα είναι και 20 χρόνια πριν. Έκανα το λάθος να πάω μετά τα εγκαίνια, με αποτέλεσμα τα περισσότερα από τα μοναδικά έργα τέχνης που κοσμούσαν τους τοίχους να έχουν ήδη δίπλα τους την κόκκινη βουλίτσα: SOLD. Το χαρακτηριστικό της Cheapart, όμως, είναι ότι οι επιλογές είναι τόσες πολλές και η τιμή των έργων (κοινή για όλα) τόσο ελκυστική, που αποκλείεται να φύγεις με άδεια χέρια. Tα 5 έργα που κατάφερα να αποκτήσω τότε ήταν και τα πρώτα αυθεντικά έργα τέχνης που διακόσμησαν το σπίτι μου. Το σπίτι μιας 25άρας, που με τον βασικό μισθό της κατάφερε να έχει στην κατοχή της έργα που σε άλλη περίπτωση θα στοίχιζαν 10, 20 ή και πολύ περισσότερες φορές πάνω.

Εμπνευστής αυτής της εξωφρενικά πρωτοπόρας ιδέας η απόλυτη φιγούρα του χώρου της τέχνης, ο Γιώργος Γεωργακόπουλος. Καλλιτέχνης και επιμελητής εκθέσεων, μα πρώτ’ απ’ όλα ένας άνθρωπος χαρισματικός, με όραμα, πάθος και αγάπη για την τέχνη. Προσιτός, με χιούμορ, πάντοτε καλοντυμένος με το χαρακτηριστικό παπιγιόν του (ενίοτε και φουλάρι), κατάφερε με την ομάδα της Cheapart αυτό που λίγοι μέχρι τότε είχαν φανταστεί. Να κάνει την τέχνη προσιτή σε όλους αντί για ένα ακριβό προϊόν για λίγους, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία σε νέους καλλιτέχνες να εκθέσουν την δουλειά τους σε χιλιάδες φιλότεχνους, δίπλα στα έργα μεγάλων ονομάτων του χώρου. Όλοι ίσοι, με έναν κοινό παρονομαστή: Την αγάπη για την τέχνη.

Η Cheapart έχει κλείσει 26 χρόνια και συνεχίζει με την ίδια επιτυχία. Ο Γιώργος Γεωργακόπουλος έχει από τότε διοργανώσει και επιμεληθεί εκατοντάδες εκθέσεις, έχει δημιουργήσει νέους καινοτόμους χώρους, όπως το TAF The Art Foundation και το CAMP Contemporary Art Meeting Point, ενώ έχει υλοποιήσει φεστιβάλ όπως το Back to Athens και το Athens Intersection, το Kυψέλη Μοναμούρ και το Isternia Tinos, αναδεικνύοντας την ιδιαίτερη ομορφιά και ιστορία των περιοχών μέσα από την τέχνη.

Nick Tsolis, «I Dream of Jack».

Με αφορμή το φετινό «Back to Athens 2022 | no apocalypse now, a review», που παρουσιάζεται μέχρι 3 Ιουλίου στο Μέγαρο Ησαΐα, συνομιλήσαμε με τον Γιώργο Γεωργακόπουλο για την φετινή διοργάνωση, τις καινοτόμες ιδέες του και τα σχέδια για το μέλλον.

– Στο Back to Athens καλείτε τον κόσμο να επιστρέψει στην πόλη, ντύνοντας εικαστικά την καθημερινότητα του κέντρου. Γωνιές και κτίρια που πιθανώς δεν θα τους έριχνες δεύτερη ματιά, γίνονται πρωταγωνιστές μέσα από την παρέμβαση δεκάδων καλλιτεχνών. Άλλα, ξεχασμένα στον χρόνον ξαναγεννιούνται. Πώς ξεκίνησε η ιδέα και ποιος ο στόχος του εγχειρήματος;

Αθήνα, 2012. Έχει αρχίσει να διαφαίνεται η βαθιά κρίση η οποία θα επηρεάσει την καθημερινότητα των πολιτών, αλλά και θα διαμορφώσει ένα νέο τοπίο για τη μελλοντική εικαστική και πολιτιστική παραγωγή της χώρας. Στην Αθήνα του 2012, που παγωμένη ταλανίζεται από την πρωτόγνωρη οικονομική και κοινωνική κρίση, ενώ ανεξέλεγκτα κύματα προσφύγων κατακλύζουν την καρδιά της πόλης, γεννήθηκε το Back to Athens. Αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες της πόλης, αλλά και της γειτονιάς στην καρδιά της Αθήνας, δημιουργήθηκε μια δυναμική καλλιτεχνική πρωτοβουλία, μια πολιτιστική πλατφόρμα, που άλλαξε ως ένα βαθμό την κυρίαρχη αντίληψη που ήθελε το κέντρο της πόλης επικίνδυνο και ζοφερό.

– Η φετινή διοργάνωση έχει τίτλο «no apocalypse now, a review». Τι περιλαμβάνει;

Το 9ο Back to Athens περιλαμβάνει 28 επιμελητικές εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και πάνω από 170 καλλιτέχνες και επιμελητές, με στόχο την κατά το δυνατόν σφαιρική καταγραφή των εικαστικών απόψεων. Πρόκειται για μία ετήσια επιθεώρηση απόψεων, τάσεων και έργων που συγκεντρώθηκαν τον τελευταίο χρόνο. Η φετινή διοργάνωση «Back to Athens 2022 | no apocalypse now, a review» προτείνει μια επιστροφή στην αλληγορική Αθήνα. Σε απλές, αλλά θεμελιώδεις αξίες και κοινωνικές δομές, επανεξετάζοντας τη δημοκρατία και τους θεσμούς από τα κείμενα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, μέχρι τον Locke, τον Rousseau και τον Kant. Όχι αναχρονιστικά, αλλά αναλογιζόμενοι τις νέες κοινωνικές συμβάσεις που πιθανόν συντάσσονται για τη μελλοντική συνύπαρξη και συγκρότηση των κοινωνιών.

Μάρθα Δημητροπούλου, «Chandelier», 2014.

– Έχεις ένα ταλέντο να ανακαλύπτεις και να αναδεικνύεις κάποια από τα πιο όμορφα κτίρια του ιστορικού κέντρου. Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής των χώρων;

Κάθε κτίριο έχει τη γοητεία του, ακόμα και το πιο άσχημο. Ξεκινώ από το ίδιο το κτίριο ή την περιοχή που το περιβάλλει και χτίζω μια ιστορία, πλέκω ένα μύθο. Σχεδιάζεται η έκθεση, επιλέγονται καλλιτέχνες, φωτίζονται έργα και τότε το κτίριο παίρνει ζωή, δεν είναι μόνο ντουβάρια. Για μια συγκλονιστική στιγμή, τα ερείπια γίνονται το κέλυφος της δημιουργίας, μετά επανέρχονται στη λήθη της εγκατάλειψης.

– Είσαι συνιδρυτής της Cheapart, ίσως του πιο πρωτοποριακού θεσμού στον χώρο της τέχνης. Μίλησε μας λίγο για αυτή την ιδέα και το πώς καταφέρνει 26 χρόνια μετά να συνεχίζει να είναι από τις πιο δημοφιλείς εκθέσεις τέχνης.

Έχει χυθεί πολύ μελάνι τα τελευταία 26 χρόνια σχετικά με τις προθέσεις και το σχεδιασμό της Cheapart. Το ενδιαφέρον της δεν περιορίζεται μόνο στις εκθέσεις αλλά κυρίως στον τρόπο λειτουργίας και προσαρμογής στις εκάστοτε οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, ώστε να μένει στο προσκήνιο για 26 χρόνια. Το πιο σημαντικό έργο που επιτέλεσε η Cheapart από το 1995 μέχρι σήμερα είναι η επί της ουσίας υποστήριξη και ένταξη στον καλλιτεχνικό στίβο πολύ νέων καλλιτεχνών από διαφορετικούς τομείς. Έχει συνεργαστεί με το σύνολο σχεδόν των ενεργών καλλιτεχνών στην Ελλάδα. Η δυνατότητα της να μεταμορφώνεται, να αλλάζει ονόματα και σημεία στην πόλη και να γίνεται κάτι άλλο ίσως να αποτελεί το μυστικό της. Ωστόσο Θα συνοψίσω: Συνέπεια, σεβασμός στον καλλιτέχνη και το έργο του, αμεσότητα στις σχέσεις με το κοινό και απέκδυση του Ναπολεόντιου συνδρόμου «μη μου μιλάς εμένα του σπουδαίου».

Γιάννης Λασηθιωτάκης, «Everything is Βroken».

– Στην Cheapart έρχεσαι σε επαφή με πολλούς νέους καλλιτέχνες, στα πρώτα τους βήματα. Τι γνώμη έχεις για την νέα γενιά εικαστικών;

Η νεότερη γενιά των καλλιτεχνών έχει περάσει διά πυρός και σιδήρου, από την οικονομική στην υγειονομική κρίση, τον πολιτικό παραλογισμό και το βάρος του πολέμου στην Ευρώπη. Καθόλου καλή συγκυρία για καλλιτέχνες που θέλουν να βγουν στην καλλιτεχνική αρένα και να προχωρήσουν. Η τέχνη δεν χρειάζεται μόνο τις φοβερές ιδέες και τα εικαστικά τεχνάσματα, χρειάζεται πολύ περισσότερο εφευρετικότητα, ευελιξία και υπομονή. Το γνωστό γνωμικό «με πορδές δε βάφονται αυγά» έχει καταστεί αξίωμα στο χώρο των τεχνών για όσους και όσες θέλουν να μακροημερεύσουν στο εικαστικό στερέωμα.

– Έχετε καταφέρει να δημιουργήσετε έναν εικαστικό θεσμό στον οποίο συνυπάρχουν αρμονικά ο νέος καλλιτέχνης με τον καταξιωμένο, όπου όλοι είναι «ίσοι» απέναντι στο φιλότεχνο κοινό. Πώς καταφέρνετε να διατηρείτε αυτήν την ισορροπία;

Δεν υπάρχει κάποιο κρυφό μυστικό ή κόλπο. Αντιμετωπίζεις το έργο για την εκάστοτε έκθεση με κριτήριο την αξία του μέσα στον σχεδιασμό της. Ποιος είναι ο καλλιτέχνης είναι δευτερεύον. Μία έκθεση δεν είναι παράθεση ονομάτων ή καλλιτεχνικής επετηρίδας του τύπου «ποιος είναι ο πιο καλός», είναι πολύ περισσότερο μία αλληλουχία έργων σε μία σπονδυλωτή ιστορία που αποτελεί το σκεπτικό της κάθε ξεχωριστής έκθεσης.

– Βρίσκεσαι σε μια συνεχή δημιουργική αναζήτηση. Τι να περιμένουμε στο μέλλον; Έχετε κάτι νέο στα σκαριά;

Τίποτα δεν είναι προδιαγεγραμμένο, κάθε βήμα είναι η διακλάδωση σκέψεων και ιδεών που καταλήγουν σε διαφορετικά μονοπάτια. Κάθε μονοπάτι είναι μία καινούρια ιστορία που διασταυρώνεται με τις άλλες, δημιουργώντας ένα πλέγμα δυνατών σχέσεων που αντιστέκονται στη φθορά του χρόνου.