ΝΤΙΕΓΚΟ ΤΟΡΤΕΛΛΙ: «ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ, ΠΑΝΤΑ ΧΟΡΕΥΑ»

«Αν και δεν ήξερα πολύ καλά την Αθήνα, από την πρώτη στιγμή που έφτασα ένιωσα σαν στο σπίτι μου». Ο Ιταλός χορογράφος Ντιέγκο Τορτέλλι μιλάει στο OW για την επιστροφή του στην Ελλάδα και την Εθνική Λυρική Σκηνή, με αφορμή το καινοτόμο έργο «HOLE IN SPACE», το οποίο αναπτύχθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσω του διαδικτύου.

Αν αγαπάς τον χορό, τότε σίγουρα έχεις ακούσει το όνομά του. Πιθανότατα να έχεις παρακολουθήσει και κάποια από τις παραστάσεις του. Ο Ντιέγκο Τορτέλλι είναι Ιταλός χορευτής και χορογράφος γεννημένος στην πόλη Μπρέσια της Ιταλίας. Ασχολείται με τον χορό από πολύ μικρή ηλικία. Όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος, χορεύει από τότε που θυμάται τον εαυτό του.

Πολύ γρήγορα το ταλέντο και η σκληρή δουλειά τον οδήγησαν σε σημαντικές διακρίσεις και διεθνείς συνεργασίες. Σήμερα έχει «χτίσει» μια καριέρα που –θα τολμούσαμε να πούμε ότι– θα ονειρευόταν κάθε επαγγελματίας χορογράφος.

Σε λίγες ημέρες θα κάνει μια στάση στην Αθήνα για να παρουσιάσει την χορογραφία του με τίτλο «HOLE IN SPACE» στην Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ). Ένα έργο που δημιουργήθηκε σχεδόν αποκλειστικά μέσω βιντεοκλήσεων και έχει στόχο τη δημιουργία συνδέσεων, εκπλήξεων, απόλαυσης και ενθουσιασμού!

Το έργο «HOLE IN SPACE» του Τορτέλλι, πάνω σε μουσική του Φεντερίκο Μπιγκοντσέττι, αποτελεί μία από τις τρεις χορογραφίες του τριπτύχου σύγχρονου χορού «Colors» που θα παρουσιαστεί τον Νοέμβριο στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ. Τα έργα που συμπληρώνουν το τρίπτυχο είναι το «W(h)oman» της Εύας Γεωργιτσοπούλου και το «Les Nuits d’été» του Κωνσταντίνου Ρήγου.

Ο Ντιέγκο Τορτέλλι στην Εθνική Λυρική Σκηνή

– Ποια είναι η σχέση σου με την Ελλάδα και πώς αποφάσισες να φέρεις το «HOLE IN SPACE» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ;

Η σχέση μου με την Αθήνα ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2021, όταν χάρη σε μια συνεργασία του [Εθνικού Ιδρύματος Χορού της Ιταλίας] Fondazione Nazionale della Danza / Aterballetto, του οποίου είμαι Resident Choreographer, και του Μπαλέτου της ΕΛΣ παρουσίασα μέσα στο Μουσείο της Ακρόπολης μια μικρή δημιουργία που ονομάζεται «Kepler». Το κοινό είχε μια υπέροχη αντίδραση σε αυτή τη δουλειά και έκτοτε ξεκίνησε η αλληλεπίδρασή μου με τον καλλιτεχνικό διευθυντή Κωσταντίνο Ρήγο.

Αν και δεν ήξερα πολύ καλά την Αθήνα, από την πρώτη στιγμή που έφτασα ένιωσα σαν στο σπίτι μου. Ίσως είναι η ενέργεια της πόλης, οι αντιθέσεις της και οι άνθρωποί της.

– Η χορογραφία που θα παρουσιάσεις στην ΕΛΣ εντάσσεται στο τρίπτυχο σύγχρονου χορού «Colors». Με ποιον τρόπο πιστεύεις ότι το «HOLE IN SPACE» θα «συνομιλήσει» με τα έργα της Εύας Γεωργιτσοπούλου και του Κωνσταντίνου Ρήγου;

Δεν γνωρίζω και δεν έχω δει ακόμη τη δουλειά των χορογράφων με τους οποίους μοιράζομαι το τρίπτυχο. Έτσι, ο διάλογος μεταξύ των έργων θα είναι έκπληξη, αν και το καθένα από αυτά θα έχει ξεχωριστή μορφή και ταυτότητα. Ο τίτλος της βραδιάς είναι «χρώματα», οπότε μπορώ να τη φανταστώ ως μια βραδιά όπου το χρώμα κυριαρχεί στη σκηνή, είτε είναι στα φώτα, είτε στα κοστούμια των χορευτών. Το βασικό χρώμα της δουλειάς μου «HOLE IN SPACE» είναι το πράσινο. Όπως το πράσινο που χρησιμοποιείται για τις πράσινες οθόνες [τα green screens] στον κόσμο του βίντεο.

«ΑΚΟΜΗ ΚΙ ΑΝ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΕΝΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ, ΟΛΟΙ ΟΙ ΧΟΡΕΥΤΕΣ ΜΙΛΑΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ».

– Πώς προσεγγίζεις τις πολιτιστικές και καλλιτεχνικές ανταλλαγές όταν μεταφέρεις το έργο σου σε μια διαφορετική χώρα; Υπάρχουν προκλήσεις ή μοναδικές ευκαιρίες που έχεις συναντήσει σε αυτή τη διαδικασία;

Ο κόσμος του χορού είναι ένας μικρός κόσμος και όλοι γνωρίζουμε ο ένας τον άλλον, η ανταλλαγή μεταξύ των διαφόρων χορογράφων και των ίδιων των εταιρειών είναι πολύ ενεργή, χάρη και στη χρήση του internet, του βίντεο και των μέσω κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, νιώθεις πάντα λίγο σαν στο σπίτι σου όταν μπαίνεις σε ένα στούντιο και ξεκινάς να δουλεύεις με χορευτές, ακόμα κι αν δεν γνωρίζει ο ένας τον άλλον προσωπικά. Όλοι μιλάμε την ίδια γλώσσα του σώματος.

Το «HOLE IN SPACE» δημιουργήθηκε για την ομάδα μου στο Μόναχο, που αποτελείται από ελεύθερους επαγγελματίες χορευτές με διαφορετικά υπόβαθρα από όλες τις γωνιές του κόσμου. Η ομάδα στην Αθήνα έχει κατά κύριο λόγο χορευτές με ισχυρή κλασική βάση. Έτσι, και για τις δύο πλευρές η μεγάλη ευκαιρία ήταν να προσαρμόσουμε το έργο σε χορευτές με διαφορετικό υπόβαθρο και στη συνέχεια να το ανανεώσουμε για αυτούς και να τους κάνουμε να λάμψουν με τον χορό και τις ικανότητές τους. Είμαι πολύ ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα και τη δουλειά που έγινε με την ομάδα των χορευτών, που έδειξαν το μεγάλο ταλέντο τους αλλά και ενδιαφέρον για την ανακάλυψη μιας νέας γλώσσας.

Το «HOLE IN SPACE» γεννήθηκε μέσα στην πανδημία

– Διαβάζουμε ότι το «HOLE IN SPACE» είναι ένα έργο που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας το 2021, σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσω διαδικτύου. Τι προκλήσεις αλλά και τι ρίσκα είχε ένα project σαν κι αυτό;

Το 2021 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά για όλους εμάς και για τον κόσμο του χορού, μια μεγάλη χρονιά που δίναμε μάχη για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε από την κατάσταση της πανδημίας. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας μου ήθελα να δημιουργήσω κάτι που να συμμορφώνεται με τους κανόνες που υπαγόρευε η Γερμανία εκείνη την εποχή, αλλά ταυτόχρονα δεν ήθελα να σταματήσω, και [ήθελα] να ακολουθήσω μια δημιουργική διαδικασία που θα μπορούσε να εγγυηθεί ένα οικονομικό εισόδημα και μια διέξοδο για τους χορευτές μου.

Έχοντας αυτή την ιδέα, άντλησα έμπνευση από μια εγκατάσταση που δημιουργήθηκε το 1987 από τους καλλιτέχνες Galloway & Rabinowitz: το «hole in space» που ήταν ένα γλυπτό δημόσιας επικοινωνίας (A Public Communication Sculpture) μεταξύ των πόλεων του Λος Άντζελες και της Νέας Υόρκης. Αυτή ήταν η πρώτη μορφή κοινωνικού δικτύου, η μητέρα όλων των κοινωνικών πλατφορμών, και έθεσε σε επικοινωνία τις δύο πόλεις επιτρέποντάς τους να συνδέονται για πρώτη φορά μέσω βιντεοκλήσεων.

Έκανα ακριβώς το ίδιο και δημιούργησα τη χορογραφία με βιντεοκλήσεις ανάμεσα σε εμένα και τους χορευτές μου στο Βερολίνο, το Λονδίνο, το Μόναχο, το Μιλάνο και τον συνθέτη μου στο Λονδίνο. Η πρόκληση ήταν σίγουρα να δημιουργήσω ένα παζλ που θα μπορούσα να το φτιάξω την ημέρα πριν από τα γυρίσματα του θεάτρου. Η πρώτη παράσταση ήταν, στην πραγματικότητα, ένα «video dance» και όχι μια ζωντανή παράσταση.

– Αν έπρεπε να χαρακτηρίσεις το συγκεκριμένο έργο με τρεις λέξεις, ποιες θα ήταν αυτές;

Σύνδεση, Pop, Χρώματα.

«Οτιδήποτε μπορεί να είναι έμπνευση για μένα»

– Πώς θα περιέγραφες την «καλλιτεχνική γλώσσα» σου;

Ένας χορός «broken dance» που θέλει να διηγηθεί την τραγωδία και τη διαρκή καινοτομία του Σώματος. Ένας χορός που δεν περιμένει το πέρασμα του χρόνου, αλλά που τον διαμορφώνει προς ικανοποίησή του, επιταχύνοντας και επιβραδύνοντας τις ώρες. Που χαρακτηρίζεται από άκαμπτες και γεωμετρικές κινήσεις, ενσωματώνοντας στρεβλώσεις των άκρων και έλεγχο των χεριών, δημιουργώντας με το σώμα γεωμετρικά σχήματα που κινούνται γύρω από τον άξονά του προοδευτικά για να δείξουν την επιδεξιότητα, την ομορφιά, την παραμόρφωση και τη μνήμη του.

Ένας χορός που βασίζεται στην ταχεία σύσπαση και την επακόλουθη χαλάρωση των μυών, που προκαλεί ένα είδος κρότου στο σώμα του χορευτή δημιουργώντας ένα σουρεαλιστικό αποτέλεσμα όταν ο άνθρωπος χορευτής προσεγγίζει τις αφύσικες κινήσεις που εκτελούνται.

Οι αρθρώσεις είναι ένα είδος «μεντεσέδων» που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άλλα μέρη του σώματος, όπως στο παιχνίδι TETRIS. Με το σπάσιμο του σώματος σε μικρά θραύσματα, μας προσφέρεται η δυνατότητα να δημιουργούμε συνεχώς διαφορετικές μορφές που βρίσκουν την τέλεια αλληλοσύνδεση συναντώντας άλλες. Αυτή η τεχνική οδηγεί σε μια άπειρη ποικιλία πιθανοτήτων που με τη σειρά τους πολλαπλασιάζονται στη συνάντηση με ένα άλλο σώμα ή πολλά σώματα.

Είναι, λοιπόν, ένα αφηρημένο έργο που συνδέεται με τη γεωμετρία, αλλά ταυτόχρονα κρύβει μια συναισθηματική ποίηση επειδή προσαρμόζεται προσωπικά στο σώμα των performers, στις δυνατότητες και τις δημιουργικές τους ικανότητες.

– Από το 2018 συνεργάζεσαι με τη δραματουργό Miria Wurm δημιουργώντας «έργα σύγχρονου χορού που αντανακλούν επίκαιρα θέματα από προσωπική οπτική». Με ποια συγκεκριμένα ζητήματα επιδιώκετε να καταπιάνεστε;

Μαζί με τη δραματουργό μου Miria Wurm μάς ενδιαφέρει κάθε θέμα που αφορά το σώμα. Το σώμα βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο της έρευνάς μας, αλλά τα θέματα μπορεί να ποικίλλουν: Από την κοινωνία και τις αλλαγές της, μέχρι το πώς η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούν να επηρεάσουν την αίσθηση του σώματός μας, και πώς η εσωτερική ψυχολογία του μυαλού μας μπορεί στη συνέχεια να καθορίσει τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τον έξω κόσμο.

– Ποια είναι η πηγή έμπνευσης για τις χορογραφίες σου;

Οτιδήποτε μπορεί να είναι έμπνευση για μένα, απλά αφήστε τις πόρτες της δημιουργικότητας ανοιχτές και εκπλαγείτε από αυτό που μπορεί να έρθει μέσα.

Σίγουρα η μελέτη είναι επίσης σημαντική. Βλέπω συχνά μια συνέντευξη ενός επιστήμονα που μιλάει για παράδειγμα για το σώμα του μέλλοντος, πώς το σώμα αλλάζει και εξελίσσεται. Σε αυτή την περίπτωση με γοητεύει το θέμα, αλλά συνειδητοποιώ επίσης ότι δεν γνωρίζω όλες τις πτυχές του, γι' αυτό μελετώ, διαβάζω βιβλία και εμβαθύνω.

Ο Ντιέγκο πέρα από τον χορό

– Είναι ο χορός αυτό που πάντα ήθελες να κάνεις;

Ξεκίνησα να χορεύω σε ηλικία 10 ετών και από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, πάντα χόρευα. Το έκανα για τόσο πολύ καιρό, ήταν πάντα κομμάτι του εαυτού μου, με έχει καθορίσει ως άτομο όσον αφορά στην ανάπτυξή μου και έχει παίξει επίσης καθοριστικό ρόλο στο ποιος είμαι σήμερα. Δεν ξέρω αν ήθελα να κάνω κάτι άλλο στη ζωή μου, απλά ξέρω ότι χαίρομαι που χόρεψα.

– Αν δεν είχες ασχοληθεί με τον χορό, τι θα είχες γίνει;

Αυτή η απάντηση είναι πιθανώς κλισέ για έναν Ιταλό που ζει στο Μιλάνο, αλλά θεωρώ ότι ο κόσμος της μόδας είναι ένας δημιουργικός κόσμος που αλλάζει και εξελίσσεται συνεχώς, με μεγάλο σεβασμό για την ιστορία και τις τάσεις του παρελθόντος. Οπότε, αν δεν χόρευα ίσως να είχα σπουδάσει μόδα για να γίνω σχεδιαστής.

– Τι θα έλεγες σε κάποιον που θα έρθει να δει το «Colors»;

Να διασκεδάσει, να καθίσει αναπαυτικά, να χαλαρώσει στην καρέκλα του και να απορροφηθεί από τη μουσική και αυτούς τους υπέροχους χορευτές.

«Colors»: Παραστάσεις στις  12, 14, 16, 17, 18 Νοεμβρίου 2023 – Κλείσε εισιτήρια