ΜΙΑ ΛΟΑΤΚΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΠΠΑ ΤΟ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙ

Ένα ζευγάρι ομοφυλόφιλων γυναικών κάνει την εμφάνισή του στο διάσημο παιδικό κινούμενο σχέδιο «Πέππα το γουρουνάκι». Τι σημαίνει αυτό για τα παιδιά;

Το γνωρίζω μέχρι κι εγώ που δεν έχω παιδιά, αφού η «Πέππα το γουρουνάκι» βρίσκεται παντού γύρω μου: σε τσάντες, ρούχα, παιχνίδια και φυσικά σε μικρές και μεγάλες οθόνες. Η σειρά, που ξεκίνησε να προβάλλεται το 2004 και έχουν λατρέψει εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο, πρόσθεσε στους πρωταγωνιστές της το πρώτο ομόφυλο ζευγάρι.

Στο επεισόδιο με τίτλο Families, η Penny λέει για τις μητέρες της, ένα ζευγάρι πολικών αρκούδων: «Ζω με τη μαμά μου και την άλλη μου μαμά. Η μία είναι γιατρός και η άλλη μαγειρεύει μακαρόνια».

Κατά τη γνώμη μου, είναι ένα θετικό βήμα προς την απεικόνιση ατόμων και ομάδων που είχαν μείνει στο περιθώριο, μιας και δεν είναι λίγες οι φορές που τα κινούμενα σχέδια έχουν δεχτεί κριτική όσον αφορά την ενίσχυση των στερεοτύπων για το φύλο και τη μη συμπερίληψη διαφορετικών μοντέλων οικογένειας, πέραν της τυπικής τετραμελούς πυρηνικής οικογένειας.

Η συμπερίληψη στα κινούμενα σχέδια

Το «Peppa Pig» δεν είναι το πρώτο παιδικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει ομόφυλο ζευγάρι. Το αμερικανικό καρτούν «Arthur» είχε παρουσιάσει παλαιότερα τον γάμο ομοφυλόφιλων. Τότε, η Maria Vera Whelan του PBS KIDS (το τηλεοπτικό δίκτυο που το πρόβαλλε) είχε δηλώσει ότι ήταν «σημαντικό να αντιπροσωπεύεται το ευρύ φάσμα των ενηλίκων που υπάρχει στη ζωή των παιδιών». Αλλά και η σειρά «My Little Pony» παρουσιάζει τη θεία Holiday και τη θεία Lofty που είναι ζευγάρι. «Το Μικρό μου Πόνυ πάντα εστίαζε στη φιλία και την αποδοχή ανθρώπων (ή πόνι) που είναι διαφορετικοί από εσάς», είχε πει ο συγγραφέας των βιβλίων στα οποία βασίζεται η σειρά.

Unsplash Charles Deluvio

Τι σημαίνει αυτό για τα μικρά παιδιά;

«Δεν υπάρχουν θέματα που τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν ή είναι απαγορευτικά για κάποιες ηλικίες. Μπορούμε να τους μιλήσουμε για σχέσεις, για την αγάπη, για τη συντροφικότητα, αλλά με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία τους. Τα παιδιά καταλαβαίνουν τις έννοιες αυτές. Η αμηχανία που καθρεφτίζουμε στα παιδιά είναι η δική μας αμηχανία. Το παιδί θα πάρει ως δεδομένο αυτό που θα του πούμε ότι είναι η κανονικότητα», μας λέει η Νάνσυ Παπαθανασίου, Κλινική Ψυχολόγος και Επιστημονικά Συνυπεύθυνη της οργάνωσης Orlando LGBT+.

Τι προσφέρει μια τέτοια απεικόνιση στην τηλεόραση; «Τα παιδιά που μεγαλώνουν ή έχουν μεγαλώσει σε οικογένειες με ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς βλέπουν την οικογένειά τους να αναπαρίσταται, νιώθουν ότι συμπεριλαμβάνονται σε κάτι, ότι ανήκουν. Για τα υπόλοιπα παιδιά, που μεγαλώνουν σε cis-straight ετεροκανονικές οικογένειες, δεν σημαίνει τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από το ότι υπάρχουν και άλλες μορφές οικογένειας που δεν τους νοιάζουν. Για τις μονογονεϊκές οικογένειες σημαίνει ότι υπάρχουν και άλλες οικογένειες που δεν ακολουθούν το στερεοτυπικό μαμά-μπαμπάς-δύο παιδιά. Χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι η οικογένεια, η γονεϊκότητα, η συντροφικότητα έρχονται με πολλές μορφές», συμπληρώνει.

Η «Πέππα το γουρουνάκι» & τα στερεότυπα

Οι αντιδράσεις μετά την προβολή των επεισοδίων ποικίλες, όπως αναμενόταν. Τι είναι, όμως, αυτό που προκαλεί τόση ανησυχία ή και φόβο σε ορισμένους ανθρώπους;

«Η ερώτηση που κρύβεται πίσω από όλα αυτά είναι το αν θα γίνει γκέι το παιδί μου, βλέποντας κάτι τέτοιο. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου, όμως, είναι σύνθετες διεργασίες και δεν μπορούμε να πούμε ότι επηρεάζονται από κάτι που θα δει ένα παιδί στην τηλεόραση.

Το δεύτερο στερεότυπο που κουβαλάμε ως κοινωνία είναι αν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα είναι «αρκετά καλά» για να γίνουν γονείς. Η απάντηση είναι απλή και ξεκάθαρη: τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα είναι εξίσου κατάλληλα ή εξίσου ακατάλληλα να γίνουν γονείς με οποιοδήποτε άλλο άτομο. Ένα παιδί για να μεγαλώσει καλά δεν χρειάζεται απαραίτητα δύο γονείς σε ετεροφυλόφιλη σχέση. Χρειάζεται ένα υποστηρικτικό πλαίσιο, ενήλικες που να το αγαπούν και να το φροντίζουν, να του προσφέρουν σταθερότητα. Χρειάζεται οι ίδιοι οι φροντιστές του να είναι καλά. Μέσα σε αυτές τις ανάγκες του παιδιού δεν υπάρχει ένας προκαθορισμένος σεξουαλικός προσανατολισμός ή μια προκαθορισμένη ταυτότητα φύλου».

Η θέση του γονέα

Τελικά, τι μπορεί να πει ένας γονιός σε ένα μικρό παιδί, αν ερωτηθεί για αυτήν τη δομή οικογένειας που δεν έχει συνηθίσει να βλέπει;

«Τα παιδιά “πιάνουν” τη δική μας συναισθηματική κατάσταση, τη δική μας άνεση ή τη δική μας αμηχανία. Αν “κολλήσουν” με κάτι, αυτό θα οφείλεται σε εμάς, γιατί θα τους έχουμε μεταφέρει κομμάτι της αμηχανίας μας. Ο γονέας μπορεί να μιλήσει με τρόπο απλό, να πει στο παιδί ότι διαφορετικοί άνθρωποι αγαπάνε διαφορετικούς ανθρώπους, ότι τα ζευγάρια έχουν διαφορετικές μορφές, ότι αυτό που μας κάνει οικογένεια είναι η αγάπη. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές οικογένειας και η συμπεριληπτικότητα στην τηλεόραση δημιουργεί ένα ασφαλές πλαίσιο για πάρα πολλά άτομα», καταλήγει.