«ΜΕΛΙΣΜΑ»: ΕΝΑ COMMUNITY PROJECT ΤΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΥΒΟΙΑ

Η Εθνική Λυρική Σκηνή εξερευνά στη Βόρεια Εύβοια τα μέρη που επλήγησαν περισσότερο από τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021 και μαζί με τους κατοίκους της περιοχής ετοιμάζει μια παράσταση μουσικού θεάτρου.

Όλοι θυμόμαστε το καλοκαίρι του 2021 για έναν πολύ δυσάρεστο λόγο: Τις καταστροφικές πυρκαγιές που έπληξαν την περιοχή της Βόρειας Εύβοιας, μέρος με τεράστιο φυσικό πλούτο και περιβαλλοντική σημασία.

Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τις μαρτυρίες των κατοίκων, οι οποίες ήταν σοκαριστικές, αλλά ούτε και τις φωτογραφίες από την περιοχή που έκαναν τον γύρο του κόσμου, όπως εκείνη με την κραυγή μιας ηλικιωμένης γυναίκας έξω από το σπίτι της στις Γούβες Ευβοίας.

Η κατάσταση τότε φαινόταν ανεξέλεγκτη. Ακούγαμε ότι ο μόνος τρόπος να σταματήσει η φωτιά ήταν να φτάσει στη θάλασσα. Συνολικά, οι αριθμοί δείχνουν ότι τον Αύγουστο του 2021 περισσότερα από 500.000 στρέμματα δάσους και καλλιεργειών κάηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Εύβοιας.

Σήμερα, σχεδόν δύο χρόνια μετά τις καταστροφές, φαίνεται ότι η επιθυμία να «ανθίσει» ξανά ο τόπος παραμένει ζωντανή.

Μια καλλιτεχνική δράση συμβάλλει στην ανάπλαση της περιοχής

Μια ομάδα καλλιτεχνών επισκέπτεται τακτικά τα μέρη της Βόρειας Εύβοιας. Όχι για λόγους αναψυχής αλλά στο πλαίσιο μιας δράσης που ονομάζεται «Μέλισμα» και έχει σκοπό να βοηθήσει τους κατοίκους να ανακάμψουν. Συνοδεύεται από ομάδα κινηματογράφησης, η οποία ετοιμάζει ένα ντοκιμαντέρ με αφορμή τη δράση, καθώς και ομάδα επιστημονικής υποστήριξης σε ζητήματα περιβάλλοντος και διαχείρισης χώρου.

Το «Μέλισμα» αποτελεί δράση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) και πραγματοποιείται στα χωριά Λίμνη, Μαντούδι, Κεχριές και Αγία Άννα. Όπως διαβάζουμε, το πρόγραμμα «επικεντρώνεται στη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον και περιλαμβάνει μια σειρά βιωματικών καλλιτεχνικών εργαστηρίων θεατρικής έκφρασης και δημιουργικής γραφής, μουσικής, δημιουργικής κίνησης και χορού και εικαστικών τεχνών».

Από τα εργαστήρια θα προκύψει μια πρωτότυπη παράσταση μουσικού θεάτρου, η οποία θα πραγματοποιηθεί το καλοκαίρι στην Εύβοια αλλά και τον Σεπτέμβριο στην Αθήνα.

Λεωνίδας Παναγόπουλος

Αναζητήσαμε και βρήκαμε τον συντονιστή του προγράμματος, Λεωνίδα Παναγόπουλο, και του ζητήσαμε να μας μιλήσει για τη «γέννηση» της ιδέας, τη δράση και τους στόχους της. Τι δουλειά έχει, δηλαδή, μια ομάδα καλλιτεχνών από την Αθήνα στη Βόρεια Εύβοια;

«Το Τμήμα Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων της ΕΛΣ κλήθηκε να προτείνει δράσεις στη Βόρεια Εύβοια μετά τις πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2021 και προσπάθησε να προτείνει κάτι που να έχει τα χαρακτηριστικά ενός κοινοτικού προγράμματος», μας εξηγεί.

«Ο στόχος ήταν να δοθεί ένα βήμα στους κατοίκους να εκφραστούν συνδυάζοντας τις μορφές τέχνης με τις οποίες καταπιάνεται η ΕΛΣ. Κάναμε έρευνα στους δήμους της περιοχής και καταλήξαμε στον Δήμο Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Άννας λόγω του πολιτιστικού του πλούτου», προσθέτει.

Λεωνίδας Παναγόπουλος

Ποια ήταν η αντίδραση της τοπικής κοινωνίας

«Η ανταπόκριση [από τους κατοίκους] σε ορισμένες περιπτώσεις είναι συγκινητική με ορισμένους από τους συμμετέχοντες να αναφέρονται με πολύ θετικά σχόλια για τα εργαστήρια που παρακολουθούν», μας λέει ο Παναγόπουλος.

«Αν και στην αρχή μπορεί να υπήρχε μια επιφύλαξη, δεν είναι λίγοι/ες οι συμμετέχοντες/ουσες οι οποίοι/ες επιλέγουν να μοιραστούν μαζί μας όχι μόνο τον χρόνο τους, αλλά και τα συναισθήματά τους και τις σκέψεις τους. Ειδικά μετά τις τελευταίες μας συναντήσεις, κατά τις οποίες έχουν αρχίσει να γίνονται πιο ξεκάθαρα στοιχεία της παράστασης που θα γίνει το καλοκαίρι στην περιοχή, έχει αρχίσει να φαίνεται ακόμα περισσότερο η διάθεση για συμμετοχή στην παράσταση».

Στα εργαστήρια συμμετέχουν άνθρωποι διάφορων ηλικιών. Μία εξ αυτών είναι η Μαρία, η οποία δέχθηκε να μοιραστεί μαζί μας μερικές σκέψεις της για το πρόγραμμα.

«Μετά την πανδημία και τη φωτιά είχαμε κλειστεί στα σπίτια μας. Κάθε δραστηριότητα είχε σταματήσει, ακόμα και το οξυγόνο που αναπνέαμε. Περάσαμε πολύ δύσκολα. [...] Θεωρώ ότι μέσα από το «Μέλισμα» και τις καλλιτεχνικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές δράσεις του, αναπτύσσονται οι δεξιότητες των συνανθρώπων του τόπου μας, ενώ προσφέρεται ένα θετικό, ουσιαστικό αποτέλεσμα και αναγνωρισιμότητα στην κοινότητά μας».

Λεωνίδας Παναγόπουλος

Η Ιρίνα, επίσης συμμετέχουσα στα εργαστήρια, δηλώνει ότι της αρέσει να δημιουργεί και αποφάσισε να πάρει μέρος στο πρόγραμμα γιατί θέλει να περνάει όμορφα. «Όλοι είμαστε εδώ για έναν σκοπό», αναφέρει.

Στα εργαστήρια συμμετέχουν και μαθητές γυμνασίου, όπως η Μαριάννα και η Ανδριάνα. «Περνάμε ωραία, διασκεδαστικά. [Ιδιαίτερα] τα εικαστικά μας κάνουν να σκεφτόμαστε καλύτερα», μας λέει η Μαριάννα. «Είναι πολύ ευχάριστα γιατί είναι κάτι που κάνεις και το έχεις επιλέξει, δεν σε αναγκάζουν μέσα στο μάθημα [...] Υπάρχει σεβασμός και είναι μια ωραία και αρμονική συνεργασία», προσθέτει με τη σειρά της η Ανδριάνα.

Λεωνίδας Παναγόπουλος

«Η σχέση μας με όσους παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα εξελίσσεται μέσα από κοινά βιώματα»

Μιλώντας με τον Λεωνίδα Παναγόπουλο, δημιουργήθηκαν πολλά ερωτήματα, με το κυριότερο να είναι το πώς η τέχνη και τέτοιου είδους καλλιτεχνικές δράσεις μπορούν να βοηθήσουν την περιοχή να επανέλθει αλλά και πώς μπορείς να «αγγίξεις» ένα τόσο ευαίσθητο και πρόσφατο τραυματικό γεγονός.

– Επιλέξατε να οργανώσετε τη δράση σε μια περιοχή της Ελλάδας, τη Βόρεια Εύβοια, που επλήγη ανεπανόρθωτα από τις πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2021. Πιστεύετε ότι οι καλλιτεχνικές δράσεις εκεί μπορούν να βοηθήσουν τους κατοίκους να ανακάμψουν;

Ενδεχομένως ναι, σε επίπεδο διάθεσης τουλάχιστον, κρίνοντας φυσικά μόνο από τους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν επιλέξει να πάρουν μέρος στο πρόγραμμα.

Σίγουρα η συμμετοχή σε ένα καλλιτεχνικό εργαστήριο και κατά συνέπεια η επαφή με άλλους ανθρώπους μπορεί να λειτουργήσει ως ένας επιπλέον τρόπος έκφρασης και αντίληψης του εαυτού μας σε σχέση με τη ζωή και την ευρύτερη κοινωνία, κι επομένως να συμβάλουν στην εξέλιξή μας.

Λεωνίδας Παναγόπουλος

– Καταλαβαίνουμε ότι οι φωτιές του 2021 αποτελούν ένα ευαίσθητο ζήτημα. Ποια ήταν η δική σας προσέγγιση;

Αρχικά, η δική μου προσέγγιση ήταν να ακούσω προσεκτικά τις αφηγήσεις των κατοίκων και να ρωτήσω για απορίες που είχα σχετικά με το τι συνέβη εκείνες τις ημέρες, διότι οι αναμνήσεις που είχα παρακολουθώντας από απόσταση τι συνέβαινε, ήταν συγκεχυμένες. Ωστόσο, πολύ γρήγορα η σχέση και οι συζητήσεις με τον εκάστοτε συμμετέχοντα επικεντρώθηκαν στο ίδιο το πρόγραμμα και στις επόμενες συναντήσεις.

Η καταστροφή μπορεί να ήταν η αφορμή για να πάμε στη Βόρεια Εύβοια. Αυτό δεν γίνεται να φύγει από το μυαλό μας. Αλλά η σχέση μας με όσους κι όσες παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα εξελίσσεται και εμπλουτίζεται με κοινά βιώματα πια.

Λεωνίδας Παναγόπουλος

– Σε λίγους μήνες, το καλοκαίρι του 2023, θα ανέβει για πρώτη φορά η παράσταση στην Εύβοια. Τι να περιμένει ο θεατής;

Οι θεατές θα περιμένουν μια παράσταση μουσικού θεάτρου, η οποία θα έχει βασιστεί στις αφηγήσεις και τα ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων στα εργαστήρια, τους τοπικούς μύθους και την παράδοση της περιοχής και με τη συμμετοχή μικρών και μεγαλύτερων κατοίκων πολλών διαφορετικών χωριών από την περιοχή της Βόρειας Εύβοιας.

Η παράσταση θα ανέβει για πρώτη φορά στην Εύβοια το καλοκαίρι του 2023, ενώ τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Το πρόγραμμα πραγματοποιείται με έκτακτη επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού.