ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΥΝΕΙΣ ΤΗΝ ΕΞΙΣΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Ένας πατέρας τιμά τον μικρό γιο που έχασε, προσπαθώντας να διαδώσει στον κόσμο την εξίσωση της ευτυχίας που είχαν επινοήσει μαζί.

Ο Mo Gawdat είχε ό,τι οι περισσότεροι άνθρωποι ονειρεύονται για τη ζωή τους: Έναν μισθό παραπάνω από ικανοποιητικό, μια υπέροχη οικογένεια, διάφορα ακριβά αυτοκίνητα και μία επαγγελματική θέση κύρους ως μηχανικός στο Google X, ένα εργαστήριο καινοτομίας της Google. Όμως ήταν δυστυχισμένος.

Το 2001 αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Καθώς ήταν ένας εξαιρετικά φιλομαθής αλλά και με πρακτική σκέψη άνθρωπος λειτούργησε σαν πραγματικός μηχανικός: Εξέτασε όλα τα αποδείξιμα γεγονότα και εφάρμοσε σχολαστικά τη λογική. Σταδιακά, οι αμέτρητες ώρες έρευνας και επιστημονικής διερεύνησης, το ατελείωτο διάβασμα και οι συζητήσεις του με κάποιους από τους πιο σοφούς ψυχοθεραπευτές και κοινωνιολόγους του κόσμου άρχισαν να αποφέρουν καρπούς.

Με τη βοήθεια του γιου του Ali δημιούργησαν την εξίσωση της ευτυχίας. Πώς μεταφράζεται αυτή;

Η ευτυχία σου είναι ανάλογη με ή μεγαλύτερη από τη διαφορά μεταξύ των γεγονότων που συμβαίνουν στη ζωή σου και των προσδοκιών σου από το πώς η ζωή θα έπρεπε να σου φέρεται.

Με λίγα λόγια, το πόσο ευτυχισμένος είσαι με αυτά που σου συμβαίνουν είναι σε συνάρτηση με τις προσδοκίες σου από τη ζωή. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσεις είναι πως δεν είναι το γεγονός που σε κάνει δυστυχισμένο, μα ο τρόπος που το αντιλαμβάνεσαι.

Τα πράγματα κάπως είχαν αρχίσει να βγάζουν νόημα μέχρι το 2014, όταν ο γιος του Ali πέθανε κατά τη διάρκεια εγχείρησης σκωλικοειδίτιδας. Όλα συνέβησαν από τη μια στιγμή στην άλλη. Η οικογένεια βρισκόταν σε διακοπές, το παιδί άρχισε να έχει πόνους, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και 4 ώρες μετά ανακοινώθηκε ο θάνατός του. Και ξαφνικά ο Mo και η οικογένειά του (έχει και μία μικρότερη κόρη)  διαλύθηκε από το τραγικό συμβάν και κλήθηκε να δοκιμάσει την παραπάνω εξίσωση στην πράξη.

«Το ερώτημα που γεννήθηκε μέσα μου τότε ήταν: Τι μπορώ να κάνω για να τον φέρω πίσω; Και δεν υπήρχε τίποτα, ούτε το να κλειδωθώ σε ένα δωμάτιο και να κλαίω για την υπόλοιπη ζωή μου. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως μπορούσα είτε να επιλέξω να υποφέρω, είτε να αποδεχτώ κατά κάποιον τρόπο τη ζωή, όσο σκληρή κι αν έγινε, και να προσπαθήσω να την κάνω κάπως καλύτερη από όσα είναι σήμερα, αύριο», είπε ο ίδιος μιλώντας στο αμερικανικό Κανάλι 4. Αποφάσισε, λοιπόν, πως για να τιμήσει το παιδί του, θα μοιράσει σε όλο τον κόσμο την εξίσωση που δημιούργησαν μαζί, το δικό τους μήνυμά του για την επίτευξη της ευτυχίας.

«Φαντάζεσαι έναν κόσμο στον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι θα είναι πιο χαρούμενοι; Δεν θα φέρει, βέβαια, τον Ali πίσω, αλλά θα είναι λίγο καλύτερα από ό,τι τη μέρα που έφυγε», είπε χαρακτηριστικά. «Από τότε δεν έχω νιώσει άλλη στιγμή στη ζωή μου να έχω καλύτερη επίδραση στον κόσμο».

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Τι είναι ευτυχία

Μιλώντας με αφορμή το βιβλίο του Solve for Happy, ο Mo Gawdat περιγράφει: «Το 2001 και ενώ ήμουν σε μια πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση, συνειδητοποίησα πως δεν θα μπορούσα ποτέ να ανακτήσω την ευτυχία μου αν δεν ήξερα τουλάχιστον τι ήταν αυτό που αναζητούσα. Ξεκίνησα, λοιπόν, όντας και μηχανικός να συγκεντρώνω τα στοιχεία που χρειαζόμουν για να καθορίσω τι με κάνει ευτυχισμένο. Στην αρχή μου φάνηκε παιδιάστικη όλη αυτή η διαδικασία, όμως έπειτα σκέφτηκα: αν η πρότυπη συνθήκη της ανθρώπινης ευτυχίας είναι τα παιδικά μας χρόνια, μάλλον σωστή θα είναι η διαδικασία μου.

»Άρχισα, λοιπόν, να καταγράφω κάθε στιγμή που με έκανε ευτυχισμένο, έφτιαξα μια Λίστα Χαράς (Happy List) και συμβουλεύω να το κάνετε κι εσείς. Γιατί παίρνεις ένα χαρτί και ένα στυλό τώρα που μιλάμε, για να γράψεις κάποια πράγματα που σου φέρνουν χαρά; Θα δεις πως αφού ξεκινήσεις δεν θα είναι τόσο δύσκολο να συνεχίσεις. Αρκεί μια σύντομη, περιεκτική πρόταση που να ξεκινά: Νιώθω χαρούμενος/-η όταν…

»Και δεν χρειάζεται να νιώθεις άβολα για όσα περιλαμβάνει η λίστα σου: Μπορεί να νιώθεις χαρά για τα πιο προφανή, π.χ. όταν ξύνεις τον σκύλο σου κάτω από το πηγούνι, όταν ο ουρανός παίρνει όμορφα χρώματα κατά τη δύση, για απλά πράγματα όπως το να μιλάς με τους φίλους σου ή να τρως μια αφράτη ομελέτα! Γράψε όσα περισσότερα μπορείς να σκεφτείς και όταν τελειώσεις πάρε τη λίστα σου από την αρχή και υπογράμμισε κάποια από αυτά. Αν, για παράδειγμα, έπρεπε να τα βάλεις σε προτεραιότητα, ποια θα έμπαιναν στην κορυφή της λίστας; Αυτά θα σου φανούν χρήσιμα στο μέλλον.

»Με τη λίστα αυτή έχεις ήδη κάνει το πρώτο βήμα. Αρκούν μερικές φράσεις και θα νιώσεις καλύτερα, με περισσότερη ενέργεια και χαρά. Προσωπικά δουλεύω τη λίστα μου τακτικά, προσθέτοντας νέα πράγματα, και αυτό με βοηθά να συμβάλω στην ευτυχία μου μακροπρόθεσμα, δημιουργώντας μια στάση ζωής με ευγνωμοσύνη. Κάτι που σου συμβαίνει μόνο όταν αναγνωρίσεις το γεγονός ότι υπάρχουν πολλά στη ζωή που μπορούν να σε κάνουν ευτυχισμένο».

Πώς θα λύσεις την εξίσωση

Ο Mo Gawdat μας καλεί να περάσουμε τώρα στο επόμενο βήμα: «Πιστεύω ότι στη λίστα σου περιλαμβάνονται κυρίως απλές καθημερινές στιγμές της ζωής σου, π.χ. το χαμόγελο του παιδιού σου, ο ζεστός καφές το πρωί κ.λπ. Πού βρίσκεται τώρα το πρόβλημα: Αν όλα αυτά τα απλά, καθημερινά και τόσο επιτεύξιμα είναι που ενεργοποιούν το αίσθημα ευτυχίας στον εγκέφαλο, γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να νιώσουν ευτυχισμένοι; Ή γιατί όταν νιώθουν διαρκεί τόσο λίγο».

Ο ίδιος συνεχίζει εξηγώντας τι συνέβη όταν, στο πλαίσιο της έρευνάς του, συνέκρινε λίστες εκατοντάδων ανθρώπων, μαζί και τη δική του. Διέκρινε τότε πως όλες τους ακολουθούσαν ένα κοινό μοτίβο, ότι οι στιγμές που μας κάνουν ευτυχισμένους, όσο διαφορετικές κι αν είναι για τον καθένα μας, συγκλίνουν σε έναν γενικό κανόνα: Η ευτυχία συμβαίνει όταν η ζωή δείχνει να πηγαίνει όπως τη θέλουμε. Νιώθουμε, λοιπόν, ευτυχισμένοι όταν τα γεγονότα της ζωής μας συμπεριφέρονται με τον τρόπο που θέλουμε.

Ισχύει, βέβαια, και το εντελώς αντίθετο: Νιώθουμε δυστυχισμένοι όταν η πραγματικότητα δεν ανταποκρίνεται στις ελπίδες και τις προσδοκίες μας. Ετοιμάζεσαι να πας για πρώτη φορά ταξίδι σε ένα μέρος που στις φωτογραφίες δείχνει φανταστικό. Φτάνεις εκεί και απογοητεύεσαι γιατί οι προσδοκίες σου ήταν πολύ υψηλότερες από αυτό που τελικά συνάντησες. Περιμένεις να έχει καλοκαιρία στον γάμο σου και τελικά πιάνει βροχή, και όλο αυτό μοιάζει με μια κοσμική προδοσία που σε στοιχειώνει για πάντα! Θεωρείς ότι είσαι ο πιο άτυχος άνθρωπος του κόσμου εξαιτίας αυτής της προδοσίας! Ότι ακόμα και τον γάμο σου καταδίκασε!

Για να λύσεις την εξίσωση της ευτυχίας χρειάζεται να αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι και να προσαρμόσεις τις προσδοκίες σου. «Στον σύγχρονο κόσμο μπερδεύουμε δύο καταστάσεις: την ευτυχία και την διασκέδαση. Ευτυχία είναι αυτό το γαλήνιο αίσθημα ικανοποίησης που νιώθεις όταν σκέφτεσαι πως ο κόσμος σου αρέσει ως έχει αυτή τη στιγμή. Πως έκανες το πολυπόθητο ταξίδι, ακόμα κι αν το μέρος δεν είναι τελικό τόσο εντυπωσιακό. Διασκέδαση είναι η αντικατάσταση της ευτυχίας, στον σύγχρονο κόσμο. Είναι η κατάσταση που προσπαθείς διαρκώς να φτάσεις στην ευτυχία μέσα από άλλες εξαντλητικές διαδικασίες (π.χ. πάρτι, αλκοόλ, καταχρήσεις) κατά τις οποίες ο εγκέφαλος σταματά να σκέφτεται. Τότε νομίζεις ότι νιώθεις ευτυχία», λέει ο ίδιος και καταλήγει:

«Κρατάμε ένα ποτήρι με νερό και η σύγχρονη κοινωνία μας διδάσκει να κοιτάμε το άδειο μέρος του, όχι το γεμάτο. Όμως το νερό που έχει είναι συγκεκριμένο. Χρειάζεται να κοιτάμε την αλήθεια: Αν είσαι στο σπίτι σου και βλέπεις τηλεόραση, είσαι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από το να ήσουν στους δρόμους της Συρίας ενώ πέφτουν βόμβες. Η ευτυχία δεν είναι αυτό που ο κόσμος σου δίνει, π.χ. το πόσο νερό σου λέει ότι βρίσκεται στο ποτήρι σου. Είναι αυτό που εσύ νομίζεις για όσα σου δίνει ο κόσμος. Αν το σκεφτείς σωστά, θα δεις ότι πάντα υπάρχει κάτι για να νιώθεις ευγνωμοσύνη και χαρά».