ΚΩΣΤΑΣ ΚΡΟΜΜΥΔΑΣ: «ΜΠΑΜΠΑΔΕΣ, ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΤΕ ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΑΛΩΜΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΑΣ»

Με ένα βιβλιαράκι γραμμένο από την καρδιά του, ο ηθοποιός και συγγραφέας Κώστας Κρομμύδας ενθαρρύνει τους πατεράδες να ασχοληθούν με το μεγάλωμα των παιδιών τους, κάτι που πρόσφερε στον ίδιο ανεπανάληπτες συγκινήσεις.

«Δεν είναι εύκολο να μεγαλώνεις ένα παιδί. Εκεί συναντιέσαι και με το δικό σου παιδί, αυτό που κουβαλάς κι έχεις ξεχάσει... και με τους δικούς σου γονείς». Οι φράσεις είναι από τον πρόλογο του βιβλίου Μπαμπά, μεγάλωσέ με, το οποίο έχει γράψει ο Κώστας Κρομμύδας. Τον πρόλογο υπογράφει η Δήμητρα Ζάφειρα, κλινική ψυχολόγος, που κλείνει με μια προτροπή: «Γίνετε ο γονιός που θα θέλατε να είχατε!»

Όταν ο Κώστας Κρομμύδας άρχισε να γράφει αυτό το βιβλίο, τον γνωρίζαμε μόνο με την ιδιότητα του ηθοποιού. Το Μπαμπά, μεγάλωσέ με του έδωσε τη σιγουριά που χρειαζόταν για να στραφεί αποφασιστικά στη συγγραφή.

Οκτώ χρόνια μετά από την πρώτη έκδοση, ενώ η κόρη του έχει πια κλείσει τα 12, ο ίδιος επιμελήθηκε μια αναθεωρημένη επανέκδοση. Διαβάζοντας το βιβλίο, δεν είναι σαν να μελετάς έναν οδηγό που καλείσαι να τηρήσεις απαράβατα. Είναι σαν να μιλάς με έναν φίλο, που σου εξιστορεί την εμπειρία του με άμεσο, προσιτό και αυθόρμητο τρόπο.

ΜΠΑΜΠΑ, ΜΕΓΑΛΩΣΕ ΜΕ

Ένα βιβλίο οικογενειακής φροντίδας, από τον Κώστα Κρομμύδα

Αγόρασέ το

Εκδόσεις Διόπτρα

«Αν και από τον τίτλο του είναι φανερό πως απευθύνεται στους μπαμπάδες, οι μαμάδες θα ήταν καλό να το διαβάσουν για να καταλάβουν την ψυχολογία ενός άντρα που ασχολήθηκε πολύ και έτσι να βοηθήσουν το δικό τους έτερον ήμισυ να συμμετάσχει ενεργά στο μεγάλωμα του παιδιού τους», γράφει ο Κώστας στην εισαγωγή του.

«Για κάποιους πατεράδες, η ανατροφή ενός παιδιού είναι ένας άγνωστος κόσμος και καλό θα ήταν να τους βοηθήσουμε να τον κατανοήσουν, ώστε να μην τους φαίνεται τόσο τρομακτικός».

Ο Κώστας Κρομμύδας ως σύντροφος και πατέρας

– Πώς γεννήθηκε η ιδέα να γράψεις το Μπαμπά, μεγάλωσέ με;

Η ιδέα γεννήθηκε γύρω στο 2010, περίπου δύο χρόνια αφότου είχε γεννηθεί η κόρη μου. Ψάχνοντας βιβλία σχετικά με το πώς οι μπαμπάδες μεγαλώνουν τα παιδιά, τα μόνα που έβρισκα ήταν πολύ επιστημονικά. Επειδή είχα και το μικρόβιο να ξεκινήσω κάποια στιγμή να γράφω, αποφάσισα να προσεγγίσω το θέμα από εμπειρική σκοπιά. Άρχισα, λοιπόν, να γράφω κάτι βιωματικό. Ξεκινάει από τότε που η γυναίκα μου έμεινε έγκυος και φτάνει μέχρι που η κόρη μου έγινε τεσσάρων ετών. Τότε τελείωσε το γράψιμο της πρώτης έκδοσης.

Κυρίως, ήθελα να «χτυπήσω λίγο στον ώμο» τους μπαμπάδες και να τους πω το εξής απλό: Ασχοληθείτε κι εσείς με την ανατροφή των παιδιών και μην μένετε σε στερεότυπα που λένε πως είναι δουλειά των γυναικών. Διαφορετικά, θα χάσετε ένα πολύ μαγικό κομμάτι της ανατροφής και του μεγαλώματός τους, που δεν αναπληρώνεται με τίποτα.

Το Μπαμπά, μεγάλωσέ με είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται πολύ ευχάριστα και από γυναίκες. Και πλέον κυκλοφορεί η νέα, αναθεωρημένη και επικαιροποιημένη έκδοση.

Ο Κώστας Κρομμύδας με τη σύζυγό του, Μαρίνα Γιώτη, και την κόρη τους.

– Πώς είχες προετοιμαστεί εσύ όταν έμαθες ότι θα γίνεις πατέρας;

Να σου πω την αλήθεια, είχα φτάσει σε ένα σημείο που σκεφτόμουν ότι μπορεί και να μην έκανα ποτέ παιδιά. Όποτε έβλεπα φίλους με παιδιά, αναρωτιόμουν πώς αντέχουν. Όταν πια μπήκαμε στη διαδικασία και γεννήθηκε η κόρη μας, τα συναισθήματα που ένιωσα και γενικά όλα όσα περάσαμε ήταν τόσο έντονα, που άλλαξα ως άνθρωπος. Νομίζω ότι, αν δεν είχε γεννηθεί η κόρη μου, δεν θα ήμουν ο ίδιος.

Ουσιαστικά, έστρεψε τη ζωή μου ολόκληρη προς μια κατεύθυνση διαφορετική από αυτή που είχα, και δεν το έχω μετανιώσει καθόλου. Διάβασα πολύ, ρώτησα, έκανα και λάθη. Όλοι μας κάνουμε. Είναι σημαντικό να τα καταλαβαίνεις και να μην τα επαναλαμβάνεις.

Στην αρχή του βιβλίου, διευκρινίζω ότι δεν είναι γραμμένο από έναν ειδικό. Δεν είμαι ψυχολόγος, ούτε παιδαγωγός. Εγώ διηγήθηκα τη δική μου εμπειρία. Αν αυτό βοηθάει κάποιον που το διαβάζει, είναι καλό. Αλλά τονίζω πως όσοι αντιμετωπίζουν βασικά προβλήματα πρέπει να απευθύνονται σε ειδικούς.

Η ΖΩΗ ΣΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ ΠΟΛΥ ΜΕ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ. ΕΓΩ ΣΕΒΟΜΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ.

– Μου έκανε εντύπωση ότι καλύπτεις και διάφορα θέματα που αφορούν τη σχέση με τη σύντροφο, όπως το σεξ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Κοίταξε, δεν μπορεί ένα τέτοιο βιβλίο να αφήνει εκτός τη σχέση των γονιών. Έχουμε δει ζευγάρια που, όταν κάνουν παιδιά, ξεχνάνε το μεταξύ τους. Εμείς πολύ νωρίς βρήκαμε τον τρόπο να έχουμε χρόνο μόνο για μας, έστω μια μέρα την εβδομάδα, ειδικά τον πρώτο καιρό. Να έχουμε, δηλαδή, κάποιον να προσέχει το παιδί στο σπίτι, ώστε να κάνουμε μια βόλτα, να βλέπουμε το σινεμά μας, να πάμε σε ένα μπαρ, να βγούμε για φαγητό. Προσπαθήσαμε να μην αφήσουμε την καθημερινότητά μας να βαλτώσει.

Προφανώς, η ζωή σου αλλάζει πολύ με ένα παιδί. Περνάς σε μια άλλη φάση. Εγώ σέβομαι τους ανθρώπους που μπορεί για κάποιο λόγο να μην θέλουν να κάνουν παιδιά. Από την άλλη, είναι κάτι τόσο όμορφο! Είναι η εξέλιξη της ζωής.

– Πιστεύεις ότι ο κάθε άντρας, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, μπορεί να βρει τον χρόνο για να ασχοληθεί με το μεγάλωμα των παιδιών του;

Ξέρω ότι μπορεί να μην είναι εύκολο. Δεν μπορώ να κρίνω τις ζωές ανθρώπων που αναγκάζονται να δουλεύουν ατέλειωτες ώρες τη μέρα ή να λείπουν στο εξωτερικό. Από την άλλη, θα χρειαστεί να θυσιάσεις και κάτι για να είσαι κοντά στα παιδιά. Θεωρώ πως, ό,τι κι αν κάνεις, αν έχεις την έγνοια του παιδιού σου και είσαι δίπλα του όσο μπορείς, κάποια στιγμή θα το καταλάβει.

– Τι feedback είχες γενικά από αναγνώστες;

Πολύ θετικό. Ουσιαστικά, αυτός ήταν ο λόγος που το Μπαμπά, μεγάλωσέ με επανεκδόθηκε. Υπήρχε κόσμος που το ζητούσε και διαθέτω τα πνευματικά δικαιώματα από την έκδοσή του σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

– Όταν ξαναδιάβασες το βιβλίο για την επικαιροποίηση της έκδοσης, πόσα πράγματα είχαν αλλάξει;

Ήταν έκπληξη για μένα. Θυμήθηκα στιγμές που είχα ξεχάσει. Συμβαίνει αυτό με τον καιρό. Συνήθως αυτά που σε δυσκόλεψαν τα αφήνεις πίσω σου, δεν τα πολυθυμάσαι. Θυμάσαι πιο πολύ τις ωραίες στιγμές.

Η συγγραφή και τα μυθιστορήματα

– Έχεις πει ότι το Μπαμπά, μεγάλωσέ με σε έκανε συγγραφέα.

Ναι. Θεωρώ ότι αν δεν το έγραφα, ίσως να μην γινόμουν ποτέ συγγραφέας. Επειδή είναι ένα βιωματικό βιβλίο, πατούσα πάνω σε γνώριμα μονοπάτια, ένιωθα μια ασφάλεια. Η επιτυχία του και η αποδοχή που εισέπραξα μου έδωσαν το θάρρος να γράψω το πρώτο μου μυθιστόρημα.

– Πώς πέρασες, λοιπόν, στη μυθοπλασία;

Ένας δικός μας άνθρωπος μου είχε αφηγηθεί μια συγκλονιστική οικογενειακή ιστορία. Αυτό ήταν το έναυσμα για να γράψω το πρώτο μου μυθιστόρημα, Η ζωή που έλειπε. Όταν κυκλοφόρησε, πήγε πολύ καλά για πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα. Ακολούθησαν άλλα εννέα μυθιστορήματα, με τελευταίο το Ακάκιε.

– Το θέμα του Ακάκιου ποιο είναι;

Είναι η ιστορία του παππού της γυναίκας μου, του Λευτέρη Μαντζίκα, ενός υπέροχου ανθρώπου. Είχα την τύχη να τον γνωρίσω οκτώ χρόνια πριν φύγει από τη ζωή, και μάλιστα τα τελευταία δύο ήμουν αρκετά κοντά του. Έχω πολλές αφηγήσεις δικές του. Και θεωρώ ότι είναι μια από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες της Ελλάδας. Έχει αφήσει πολύ μεγάλο έργο πίσω του, ήταν μεγάλος ευεργέτης, απλώς ήταν τόσο διακριτικός, που δεν μαθεύτηκαν πολλά για όλα όσα έκανε. Μέσα από τη ζωή του περνάει όλη η ιστορία του προηγούμενου αιώνα.

ΑΚΑΚΙΕ

Η συγκινητική ιστορία του ιδρυτή της ΜΙΣΚΟ, που δεν έπαψε στιγμή να προσφέρει στην Ελλάδα.

Αγόρασέ το

Εκδόσεις Διόπτρα

Ο τίτλος του βιβλίου παραπέμπει στη θρυλική διαφημιστική καμπάνια ζυμαρικών της ΜΙΣΚΟ, με τον καλόγερο Ακάκιο. Ο Λευτέρης Μαντζίκας είναι ο επιχειρηματίας που έμαθε τον Έλληνα να τρώει μακαρόνια, αλλά αυτό ήταν ένα μικρό κομμάτι της ζωής του.

Εγώ ξεκινάω από το πώς γεννήθηκε, το 1917, πώς πέρασε τη δεκαετία του ’30 μέσα από τα παντοπωλεία, ενώ η Ελλάδα αναγεννιόταν, πώς ήρθε μετά ο πόλεμος, που τα πήγε όλα πίσω, αλλά και πώς μετά τον πόλεμο αυτοί οι άνθρωποι με το διορατικό βλέμμα, με αυτή την Ηπειρώτικη –όπως λέει το βιβλίο– εξυπνάδα, κατάφεραν να δουν τις ευκαιρίες και να παλέψουν σκληρά για να φτάσουν εκεί που έφτασαν.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΦΕΡΟΜΑΣΤΕ ΣΑΝ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΥΡΙΑΡΧΟΙ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ. ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ.

Η αγάπη για τη φύση

– Στο προηγούμενο μυθιστόρημά σου, που έχει τίτλο Εβόρα, εστίασες πολύ στη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Πώς έφτασες να κάνεις αυτό τον προβληματισμό βιβλίο;

Από όλα τα βιβλία μου, η Εβόρα είναι το πιο ξεκάθαρα κοντά σε μένα. Γιατί κι εγώ είμαι πολύ κοντά στη φύση. Πολλά από τα πράγματα που γράφω σε αυτό το βιβλίο τα έχω βιώσει. Πέρα από το κομμάτι της μυθοπλασίας και της πλοκής, ήθελα πολύ να μιλήσω για τη χαμένη σχέση των ανθρώπων με τη φύση. Για το πόσο ευεργετικό είναι οι άνθρωποι να μάθουν να ζουν κοντά της, να τη γεύονται, να την προστατεύουν. Μέσα από τα μάτια της πρωταγωνίστριάς μου, της Αριάδνης, προσπάθησα να τα περάσω όλα αυτά στους αναγνώστες.

Νομίζω ότι είναι μια πολύ καλή στιγμή η ανθρωπότητα να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με τη φύση και με το περιβάλλον. Αν δεν το κάνουμε αυτό, πολύ σύντομα θα βρεθούμε μπροστά σε μεγάλα αδιέξοδα, τα οποία δεν θα έχουν επιστροφή. Οι άνθρωποι συμπεριφερόμαστε σαν να είμαστε εμείς οι κυρίαρχοι στον πλανήτη, αλλά δεν είμαστε. Είναι πολύ μικρή η δική μας παρουσία σε σχέση με την ιστορία του. Το θέμα είναι αυτό που έχουμε να το εκτιμήσουμε και να το απολαύσουμε.

Ο Κώστας Κρομμύδας υπογράφει αντίτυπα του μυθιστορήματος «Εβόρα».

– Από πού προκύπτει αυτή σου η ευαισθησία;

Νομίζω ότι οφείλω πολύ μεγάλο κομμάτι της στους γονείς μου, κυρίως όμως στη μητέρα μου, η οποία δεν ζει πια. Ήταν ένας απίστευτα δοτικός άνθρωπος. Γεννήθηκα σε ένα χωριό, τα Στουρναραίικα Τρικάλων, αλλά μεγάλωσα στην πόλη των Τρικάλων.

Στην ηλικία των 7 ή 8 χρονών, μπορούσα να κυκλοφορήσω κοντά στο σπίτι μου και να βρω τροφή. Μπορούσα δηλαδή να πάω στο ποτάμι με το καλάμι μου και να γυρίσω με μια τσάντα γεμάτη ψάρια. Μπορούσα να κάνω το καλοκαίρι μια βόλτα στα μποστάνια και να γυρίσω με λαχανικά, με χόρτα, με φρούτα. Η φύση εκείνη την εποχή μπορούσε να μας θρέψει. Αν κάποιος είχε έναν κήπο, δέντρα και λίγα ζωντανά, δεν μπορούσε να πεινάσει εύκολα.

Κι εγώ στην αρχή δεν είχα την παιδεία να ξέρω ότι πρέπει να σέβομαι κάποια πράγματα. Κάναμε λάθη πολλά. Όταν έμαθα, όμως, κατάλαβα ότι η φύση είναι κάτι που πρέπει να προστατέψουμε. Αυτό από μόνο του με «εξαναγκάζει» να συμπεριφέρομαι με μια γενναιοδωρία απέναντί της, όπως και απέναντι στους ανθρώπους που μπορεί να έχουν ανάγκη. Το θεωρώ χρέος και μακάρι να μπορούσα να κάνω περισσότερα. Τρελαίνομαι όταν βλέπω ανθρώπους που θεωρούν ότι δεν χρωστάνε σε κανέναν τίποτα.

ΔΕΝ ΕΧΩ ΑΠΟΚΛΕΙΣΕΙ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΔΟΥΛΕΨΩ ΩΣ ΗΘΟΠΟΙΟΣ, ΑΛΛΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΠΟΛΥ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ.

Ο Κώστας Κρομμύδας ως ηθοποιός

– Πώς είναι τώρα η σχέση σου με την υποκριτική;

Έχω αποτραβηχτεί λιγάκι. Δεν έχω αποκλείσει την πιθανότητα να δουλέψω ξανά στο θέατρο ή στην τηλεόραση, αλλά θα πρέπει να είναι κάτι πολύ, πολύ ιδιαίτερο. Προς το παρόν, είναι τόσο έντονο αυτό που ζω με τα βιβλία, που δεν έχω πολύ χρόνο. Και, βέβαια, υπάρχουν άλλα πράγματα που κάνω, ας πούμε συζητάω μήπως κάποιο βιβλίο μου γίνει ταινία.

Επειδή δεν ζω πια από την υποκριτική, για να αφήσω κάτι από αυτά που κάνω πρέπει να προκύψει κάτι πολύ ωραίο. Πιστεύω ότι μπορεί να έρθει αυτή στιγμή, αλλά προς το παρόν δεν έχει συμβεί.

– Παράλληλα, έχεις καταφέρει να μεταφραστούν βιβλία σου στα Αγγλικά και να κυκλοφορήσουν στο εξωτερικό.

Αυτό ήταν πολύ μεγάλο εγχείρημα. Έχουν μεταφραστεί έξι βιβλία μου, τα οποία είναι διαθέσιμα στο Amazon και οι πωλήσεις τους δεν είναι καθόλου άσχημες. Νιώθω ευτυχισμένος βλέποντας το αποτέλεσμα.

– Έχεις κάνει και ένα master class συγγραφής, το οποίο είναι διαθέσιμο online.

Ναι, και είμαι πραγματικά πολύ χαρούμενος. Είναι ένα πολύπλευρο master class, που απευθύνεται όχι μόνο σε όσους θέλουν να ξεκινήσουν να γράφουν, αλλά και σε εκείνους που μπορεί να το έχουν ήδη κάνει. Δεν επικεντρώνομαι μόνο στο δημιουργικό κομμάτι, δηλαδή στο πώς θα γράψεις ένα βιβλίο. Μιλάω και για όλα τα υπόλοιπα, που είναι εξίσου σημαντικά.

Δηλαδή, πώς θα βρεις εκδότη, πώς θα στήσεις το βιβλίο σου για να το στείλει σε εκδοτικούς οίκους και να το προσέξουν, πώς να χειρίζεσαι τα social media, πώς να κάνεις παρουσιάσεις, ακόμα και πώς να το εκδώσεις στο εξωτερικό. Το master class περιλαμβάνει και μια προσωπική συνεδρία, η οποία βοηθάει πάρα πολύ, ειδικά τα νέα παιδιά που θέλουν να γράψουν.

Ο Κώστας Κρομμύδας και η Μαρίνα Γιώτη με την κόρη τους.

– Η κόρη σου έχει διαβάσει κάποιο από τα βιβλία σου;

Έχει διαβάσει το Μπαμπά, μεγάλωσέ με. Είναι 12μισι, οπότε θεωρώ ότι είναι λίγο μικρή ακόμα για τα μυθιστορήματά μου. Ξέρει όμως τις ιστορίες, έχει άποψη για τα εξώφυλλα, για τους τίτλους...

– Πώς της φάνηκε το Μπαμπά, μεγάλωσέ με;

Της αρέσει πολύ. Μερικές φορές μου γκρινιάζει, μου λέει ότι δεν έκανε αυτά που γράφω. Δεν θυμάται τίποτα, βέβαια. Ειδικά η καινούργια έκδοση της αρέσει πολύ. Νομίζω ότι είναι υπερήφανη.