KΑΤΑΚΤΗΣΕ ΤΟ ΖΕΝ ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΕΝΑΝ ΓΑΤΟ!

Το νέο βιβλίο του James Norbury έχει τίτλο «Ο Γάτος που Δίδασκε Ζεν» και είναι ένας υπέροχος τρόπος να θυμηθούν οι μεγάλοι και να μάθουν τα παιδιά την ανεκτίμητη αξία της γαλήνης.

Νομίζω ότι τα βιβλία του James Norbury είναι μια κατηγορία από μόνα τους. Αυτό είχα νιώσει διαβάζοντας το «Ταξίδι του Πάντα και του Δράκου», ένα από τα ομορφότερα δώρα που έλαβα πέρσι τα Χριστούγεννα! Το επιβεβαίωσα τώρα, με το που πήρα στα χέρια μου το νέο του βιβλίο με τίτλο «Ο Γάτος που Δίδασκε Ζεν», από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Μπορείς βέβαια να το διαβάσεις απνευστί, θαυμάζοντας τις εικονογραφήσεις που υπογράφει ο ίδιος ο Norbury. Καθώς όμως περνάς από τη μια σελίδα στην άλλη, νιώθεις όλο και περισσότερο την ανάγκη να μη βιαστείς, να απολαύσεις κάθε λέξη και κάθε εικόνα. Και, αφού τελειώσεις, να το ξαναπιάσεις από την αρχή, να το χαρίσεις σε αγαπημένα σου πρόσωπα, να το διαβάσεις σε μικρά παιδιά σαν παραμύθι, να νιώσεις μαζί τους την κατευναστική του ενέργεια να σε γαληνεύει.

Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ένας ηλικιωμένος Γάτος. Μια παγερή φθινοπωρινή νύχτα, ενώ προσπαθεί να προστατευτεί από τη βροχή παρέα με τον καλό του φίλο τον Αρουραίο, μοιράζεται μαζί του έναν προβληματισμό: «Ψάχνω τόσα χρόνια», του λέει. «Αλλά ακόμα υπάρχουν τόσο πολλά που δεν καταλαβαίνω». Όταν ο Αρουραίος τον ρωτάει τι αναζητά, ο Γάτος του απαντάει: «Μακάρι να ήξερα. Γαλήνη; Αποδοχή; Ίσως έναν τρόπο να κατανοήσω τον κόσμο...» Σαν να λέμε, το Ζεν.

Τι είναι το Ζεν;

«Το Ζεν μπορεί να είναι όρος δυσνόητος», σημειώνει ο Norbury στον επίλογο του βιβλίου,  μετά το τέλος της υπέροχης ιστορίας. «Μπορεί να φέρει στο μυαλό διάφορες εικόνες, από ολόλευκα μινιμαλιστικά διαμερίσματα μέχρι μοναχούς που κάθονται σιωπηλοί. Για εμένα είναι απλώς η καλλιέργεια ενός τρόπου ζωής που μας προσφέρει γαλήνη και σοφία».

«Στο βιβλίο αυτό προσπάθησα να προσεγγίσω το Ζεν με έναν πιο πρακτικό τρόπο, ο οποίος παίρνει μερικές από τις ιδέες και τις ιστορίες του και τις κάνει πιο προσβάσιμες και χρήσιμες στην καθημερινή μας ζωή», προσθέτει παρακάτω. «Για να το πετύχω αυτό επέλεξα ορισμένες παραδοσιακές ιστορίες του Ζεν, οι οποίες χρησιμοποιούνται εδώ και εκατοντάδες χρόνια προκειμένου να αναλύσουν ιδέες δίχως να χρειαστεί να μας τις εξηγήσουν κυριολεκτικά.

»Πέρασα αρκετό καιρό μελετώντας ιστορίες του Ζεν προτού επιλέξω αυτές που πίστευα ότι θα ταιριάζουν καλύτερα στο βιβλίο. Ορισμένες από τις ιστορίες είναι καινούριες και, παρόλο που πιστεύω ότι αποδίδουν το πνεύμα του Ζεν, είναι δικά μου κατασκευάσματα».

Καθώς ο Γάτος του βιβλίου ξεκινά ένα ταξίδι για να ανακαλύψει το δέντρο της άπειρης σοφίας, συναντά ζώα και κάνει νέους φίλους, από τον Κούνελο και την Κορακίνα μέχρι τον Τίγρη και ένα νεαρό γατάκι γεμάτο ενέργεια. Μαζί τους μοιράζεται αυτές τις Ζεν ιστορίες, παλιές και νέες, για να διδάξει κάτι στους άλλους αλλά να διδαχτεί και ο ίδιος. Όλα αυτά με απλό και γλαφυρό τρόπο, χωρίς καμιά επιτήδευση και καθόλου «διδακτικό» ύφος.

Το Ζεν και στις εικόνες

Ο James Norbury ζει στην Αγγλία με τη σύζυγό του και τις επτά γάτες τους, κι η αφιέρωση στον «Γάτο που Δίδασκε Ζεν» του είναι σαφής: «Για τα ζώα. Δάσκαλοι, αγγελιοφόροι και, προπάντων, φίλοι».

«Καθώς δουλεύω, μία από τις γάτες μου αρέσκεται να πηγαινοέρχεται στο γραφείο μου, να στέκεται μπροστά στην οθόνη μου, να περπατάει πάνω στις ζωγραφιές μου και γενικά να κάνει τα πάντα προκειμένου να της δείξω προσοχή», σημειώνει. «Μπαίνω στον πειρασμό να την κλείσω έξω από το δωμάτιο –έχω και δουλειές! Αλλά είναι ο αγγελιοφόρος που έχω ανάγκη– μου θυμίζει να κάνω ένα διάλειμμα να τη χαϊδέψω και να θαυμάσω τη γατίσια μορφή της».

Ο ίδιος εξηγεί επίσης πώς η φιλοσοφία του Ζεν επηρέασε την τεχνοτροπία των εικόνων στο βιβλίο: «Παρόλο που πολλές από τις εικόνες έχουν σχεδιαστεί με στιλ παραδοσιακό, σε κάποιες έχει χρησιμοποιηθεί η τεχνική sumi-e, η οποία χρησιμοποιούνταν πριν από αιώνες στην Ανατολική Ασία και βάσει της οποίας χρησιμοποιείται μαύρη μελάνι σε ειδικά χαρτιά. Αυτός ο τύπος σχεδίου είναι αυθόρμητος και ενστικτώδης και δεν επιτρέπει στον καλλιτέχνη να είναι ιδιαίτερα επιμελής και να δίνει μεγάλη σημασία στη λεπτομέρεια».

Το μονοπάτι της γαλήνης

Κάθε ζώο που διασταυρώνεται με τον «Γάτο που Δίδασκε Ζεν» κουβαλάει μια ιστορία που μπορεί να σου θυμίσει έναν άνθρωπο από τον περίγυρό σου – αν όχι εσένα τον ίδιο. Τα ζώα βέβαια σε ένα δάσος ειδυλλιακό, εμείς συνήθως στη ζούγκλα της καθημερινότητας. Ακόμα και μέσα σε αυτήν, όμως, μπορούμε να βρούμε το Ζεν.

Όπως λέει ο συγγραφέας, «είναι εύκολο να μαγευτούμε από τη σκέψη πως το μονοπάτι για τη γαλήνη απαιτεί απομόνωση, διαλογισμό, γκουρού και λιβάνια. Φυσικά, όλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν, αλλά ένα από τα πράγματα που μου αρέσουν στη φιλοσοφία του Ζεν είναι πόσο ενδυναμώνει το άτομο. Μπορείτε να αρχίσετε και μόνοι σας, από αυτή τη στιγμή.

Ο ΓΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΕ ΖΕΝ

Εκδόσεις Διόπτρα

Αγόρασέ το

Dioptra.gr

»Υπάρχει ομορφιά στη βουή της κίνησης ή στο βρόμικο τσιμέντο μιας παλιάς πολυκατοικίας. Όπως λέει το Μεγάλο Πάντα, “Υπάρχει ομορφιά παντού, απλώς μερικές φορές δυσκολευόμαστε να τη δούμε”. [...] Αν, έστω και για ένα δευτερόλεπτο, ο νους σας σταματήσει και βιώσετε την εμπειρία του παρόντος, τότε έχετε γνωρίσει το Ζεν».