Η ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΜΕ ΤΗ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΕΛΥΣΕ ΟΛΑ ΤΗΣ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Το ίδιο κιόλας βράδυ της μαστεκτομής, η Ελισάβετ αποφάσισε να αλλάξει τα πάντα στη ζωή της. Εν όψει της παράστασης του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», στην οποία συμμετέχει, αφηγείται την απίθανη ιστορία της.

Μιλάω μαζί της για να κανονίσουμε τη συνέντευξη και την ακούω να γελά γάργαρα. Συναντιόμαστε λίγες ημέρες μετά και βλέπω μια γυναίκα με μεγάλο χαμόγελο και μάτια που λάμπουν. Είναι ψηλή, δυνατή – φαίνεται ότι είναι γυμνάστρια. Τα μαλλιά της είναι λίγο βρεγμένα, επειδή νωρίτερα κολυμπούσε στην ανοιχτή πισίνα του Δήμου Αιγάλεω, παρά τους 4 βαθμούς που δείχνει το συγκεκριμένο πρωινό το θερμόμετρο. Είναι 56 ετών. Μιλάει γρήγορα, είναι γεμάτη ενέργεια. Και τίποτα πάνω της δεν μαρτυρά ότι πριν από 6 χρόνια ήρθε αντιμέτωπη με τον καρκίνο του μαστού.

Η Ελισάβετ Πατσαρίσου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, σε ένα αυστηρά συντηρητικό και θρησκευτικό περιβάλλον «με παρωπίδες», όπως η ίδια περιγράφει. Ο μπαμπάς της την απέτρεψε να γίνει αθλήτρια του στίβου στα 16 της, γιατί «αυτά δεν είναι για κορίτσια». Όμως εκείνη δεν το έβαλε κάτω και δύο χρόνια αργότερα όχι μόνο πήγε, αλλά έφτασε στον πρωταθλητισμό και έπειτα πέρασε στα ΤΕΦΑΑ.

Αφορμή της κουβέντας μας είναι η παράσταση «Η Πρόσκληση», που «ανεβαίνει» από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» την Κυριακή 4 Φεβρουαρίου («Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου») και τη Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου 2024. Αυτή είναι η πρώτη παράσταση της θεατρικής ομάδας του Συλλόγου, που αποτελείται από την επαγγελματία ηθοποιό και σκηνοθέτρια Αθηνά Παππά, και από μία ομάδα ερασιτεχνών ηθοποιών που μόλις πριν από μερικούς μήνες μυήθηκαν στη μαγεία του θεάτρου. Η Ελισάβετ είναι μία από αυτές.

H Ελισάβετ Πατσαρίσου (κάτω αριστερά) με όλο τον θίασο της παράστασης «Η Πρόσκληση». Φωτογραφία: Βαγγέλης Ρασσιάς

«Ό,τι καλύτερο έχω κάνει στη ζωή μου είναι τα παιδιά μου»

Ούτε ένα, ούτε δύο. Η Ελισάβετ έχει 4 παιδιά, το μεγαλύτερο από τα οποία είναι σήμερα 30 ετών. Η ζωή της από όταν έγινε μαμά και μέχρι το 2004 ήταν αφιερωμένη σε εκείνα. Τα μεγάλωσε όπως εκείνη ήθελε, χωρίς ιδιαίτερη βοήθεια από τρίτους. Τους μάθαινε να είναι αυτόνομα και κατάφερνε να τα φέρνει βόλτα χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. «Υπήρχε ηρεμία στο σπίτι και πιστεύω πως ο λόγος είναι ότι είχα τη δυνατότητα να μη δουλεύω. Δεν ξέρω αν οι σημερινές μαμάδες μπορούν να το κάνουν αυτό», μου λέει.

«Ό,τι έχω κάνει στη ζωή μου είναι αυτά τα παιδιά», προσθέτει. Όταν κάπως αυτά μεγάλωσαν, αποφάσισε πως είχε έρθει η ώρα να βγει στην αγορά εργασίας. Το 2004, λοιπόν, διορίστηκε ως καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής. Ταυτόχρονα ξεκίνησε γυμναστήριο, για να μπορεί να ανταπεξέλθει πιο σωστά στον επαγγελματικό ρόλο της.

«Εκεί αρχίζω να ζω περισσότερο», ομολογεί. Η ενέργειά της είναι τόση που, πέρα από την πρωινή της εργασία και τον ρόλο της ως πολύτεκνη μαμά στο σπίτι, ξεκινά να ασχολείται ταυτόχρονα με τον παραδοσιακό και σύγχρονο χορό, με το τένις που παίζει την ώρα που οι δύο μικρότερες κόρες της κάνουν προπόνηση, αλλά και με τη διαιτησία σε ομάδες μπάσκετ, για την οποία παρακολουθεί ειδικά μαθήματα. «Νομίζω το παράκανα εκείνη την εποχή. Και σήμερα νιώθω κάποιες τύψεις ότι ίσως έλλειψα στα παιδιά μου. Ακόμα τους απολογούμαι», παραδέχεται γελώντας.

Τα χρόνια περνούν. Σταδιακά συνειδητοποιεί πως στον γάμο της έχει δημιουργηθεί μια απόσταση που μάλλον είναι αγεφύρωτη. Ο σύζυγός της για επαγγελματικούς λόγους λείπει πολύ από το σπίτι και από τα παιδιά, τα οποία πλέον μπαίνουν στην εφηβεία – με όλα τα σκαμπανεβάσματα που περιλαμβάνει αυτό. Και το καλοκαίρι του 2018 ο καρκίνος της χτυπά την πόρτα.

H Ελισάβετ Πατσαρίσου. Φωτογραφία: Βαγγέλης Ρασσιάς

«Η λύση όλων των προβλημάτων ήρθε με τη μαστεκτομή»

«Το καλοκαίρι του 2018 βρίσκεται κάτι στον δεξιό μαστό, το οποίο λίγους μήνες μετά αποδεικνύεται καρκίνος in situ», αφηγείται η Ελισάβετ, η οποία ήταν πάντα τυπική κάνοντας όλες τις απαραίτητες εξετάσεις για την υγεία της. «Η πρόληψη αποδείχθηκε σωτήρια, καθώς φάνηκε ότι το εντοπίσαμε νωρίς. Θα μπορούσα να είχα απλά αφαιρέσει τον όγκο τοπικά, ωστόσο ο γιατρός μου πρότεινε να κάνω ολική μαστεκτομή. Είχε απόλυτο δίκιο, γιατί όταν πήγε όλος ο μαστός στη βιοψία είδαν ότι ήταν κάτι πάρα πολύ επιθετικό. Συγκεκριμένα, ο γιατρός μου είπε ότι αν δεν είχα κάνει τη μαστεκτομή, σε έναν χρόνο θα είχα γεμίσει. Όταν το είπε αυτό σοκαρίστηκα, γιατί κατάλαβα ότι μία απόφαση της στιγμής μάλλον με έσωσε. Ήμουν τυχερή μέσα στην ατυχία μου».

Η Ελισάβετ, βέβαια, δεν σταμάτησε εκεί. Συνέχισε να κάνει τυπικά τις εξετάσεις της και προχώρησε σε γονιδιακό έλεγχο BRCA1 και BRCA2, γιατί «έχω και 3 κορίτσια και έπρεπε οπωσδήποτε να ξέρω αν ο καρκίνος μου ήταν γονιδιακός». Ευτυχώς δεν ήταν! Επιπλέον, δεν χρειάστηκε να υποβληθεί σε καμία άλλη θεραπεία.

«Ο καρκίνος μου ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Εκ των υστέρων, βέβαια, καταλάβαμε ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο, καθώς η ψυχολογία μας έχει τρομερές επιπτώσεις στην υγεία μας. Και εγώ τότε έλεγα πολύ “δεν πειράζει” και “εντάξει, τσουλάει η ζωή”. Όμως αυτό είναι ό,τι χειρότερο μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου. Όταν, λοιπόν, έγινε η μαστεκτομή, το ίδιο κιόλας βράδυ είπα “τέλος! Είμαι εγώ για μένα” και αποφάσισα πως θα τα αλλάξω όλα, τη σχέση με τον άντρα μου, με τα παιδιά μου, που ήρθαν πιο κοντά μου από ποτέ, και τον τρόπο που αντιμετωπίζω την κάθε μου μέρα».

Στο σημείο αυτό θυμάται πως το επόμενο πρωί, μετά τη μαστεκτομή, την επισκέφθηκε μια χειρουργός που τη βρήκε ήρεμη και χαμογελαστή. Ξέρετε τι της είπε; «Εσύ θα το περάσεις πολύ πιο εύκολα. Όχι μόνο ψυχολογικά, μα και σωματικά. Θα κλείσουν οι πληγές σου πιο γρήγορα».

«Εγώ ήμουν πάρα πολύ καλά από τότε και μετά. Το πέρασα όντως εύκολα. Με ρωτάνε πώς κατάφερα να είμαι τόσο δυνατή, όμως, η έννοια μου ήταν ότι έχω 4 παιδιά και έπρεπε να είμαι καλά για εκείνα. Το διακωμωδούσα, το έβλεπα τόσο αισιόδοξα, που τελικά το πίστευα και η ίδια! Ρωτούσα τους γιατρούς μου πότε θα παίξω ξανά τένις. Βέβαια, επειδή στο χειρουργείο μου αφαίρεσαν 16 λεμφαδένες ήταν δύσκολο να επανέλθω. Ζήτησα, λοιπόν, από έναν φίλο φυσιοθεραπευτή να με βοηθήσει να συμμετέχω – οι γιατροί έλεγαν πως είμαι τρελή. Το πάλεψα με όλη μου τη δύναμη, όμως. Έκανα φυσιοθεραπείες, άπειρες ασκήσεις, και από τον πόνο κυλούσαν δάκρυα στα μάγουλά μου. Όμως ήθελα να έχω το χέρι μου! Και εννοείται πως συμμετείχα στο πρωτάθλημα».

Μέσα στο 2019 και στο 2020 η Ελισάβετ υποβλήθηκε σε δύο χειρουργεία αποκατάστασης μαστού. «Όταν κάνεις τη μαστεκτομή, μετά το χειρουργείο βάζουν πάρα πολλή γάζα στο σημείο του μαστού που έχει αφαιρεθεί, οπότε ίσως δεν καταλαβαίνεις ακριβώς τι έχει συμβεί. Δέκα ημέρες αργότερα στο σπίτι, όταν έβγαλα τη γάζα και είδα για πρώτη φορά την τομή, παρόλο που είχα σκεφτεί τι θα αντικρίσω, έπαθα ένα σοκ. Δεν ένιωσα ποτέ ότι έχασα τη γυναικεία μου υπόσταση επειδή έχασα τον έναν μαστό μου. Γυναίκα δεν σε κάνει το στήθος σου. Το πόσο γυναίκα νιώθεις είναι στο μυαλό σου. Ωστόσο, πολύ γρήγορα αποφάσισα να πάρω το σώμα μου πίσω, γιατί ήθελα να βγω στην παραλία, να φοράω ό,τι θέλω κ.λπ.»

Η Ελισάβετ (αριστερά) με συμπρωταγωνίστριά της από την παράσταση. Φωτογραφία: Βαγγέλης Ρασσιάς

Και μετά ήρθε το «Άλμα Ζωής» και το θέατρο

Η Ελισάβετ εξομολογείται πως «ό,τι μου συνέβη ήταν μια πολύτιμη εμπειρία γιατί άνοιξαν τα μάτια μου, είδα πολύ διαφορετικά πράγματα, αξιολόγησα τη ζωή μου, είδα με πόσα χαζά ασχολούμουν. Ήμουν στον Ευαγγελισμό και απέναντι από το παράθυρό μου ήταν ένα σχολείο. Μετά το χειρουργείο χάζευα τα παιδιά που έφταναν εκεί νωρίς το πρωί και έλεγα: Τι δεν θα έδινα να είμαι κι εγώ στο σχολείο μου. Κι όταν έφτασε η μέρα και γύρισα εκεί, ήμουν ευτυχισμένη! Από τότε ξυπνάω κάθε μέρα και δεν φαντάζεσαι πόσο χαρούμενη είμαι. Εξάλλου, πιστεύω ότι κάνω την πιο όμορφη δουλειά στον κόσμο. Εγώ και οι νοσηλεύτριες στον Ευαγγελισμό που είναι πανάξιες και δεν θα μπορούσα ποτέ να κάνω ό,τι εκείνες!»

Στον Ευαγγελισμό, στο διπλανό κρεβάτι από το δικό της, ήταν που γνώρισε μια άλλη κοπέλα που είχε επίσης υποβληθεί σε μαστεκτομή και της σύστησε το «Άλμα Ζωής». «Εγώ μετά το χειρουργείο ήθελα να μιλήσω με ψυχολόγο. Ήθελα να διαχειριστώ σωστά αυτό που πέρασα. Και είπα και στα παιδιά μου να πάνε, γιατί όσο κι αν το περάσαμε όλο αυτό καλά, δεν παύει να τους δημιούργησε ένα στρες που ήθελα να φροντίσουν με τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Πράγματι ήταν λυτρωτικό. Και χάρη στον ψυχολόγο κέρδισα όλα όσα είχα χάσει από τη ζωή μου και από τη σχέση μου με τα παιδιά μου, η οποία είναι πλέον απόλυτα υγιής. Τον ψυχολόγο τον βρήκα μέσα από το Άλμα Ζωής. Όταν γίνεσαι μέλος, με μία πολύ μικρή συνδρομή ετησίως, δικαιούσαι κάποιες δωρεάν συνεδρίες. Στη συνέχεια συμμετείχα και σε μία σειρά ομαδικών συνεδριών και εκεί ήταν που γνώρισα την Αθηνά Παππά, η οποία είναι ηθοποιός, σκηνοθέτρια και survivor, όπως είμαστε όλες που έχουμε έρθει αντιμέτωπες με τον καρκίνο του μαστού».

Η Αθηνά, περιγράφει η Ελισάβετ, έχει οργανώσει μια θεατρική ομάδα στο «Άλμα Ζωής» στην οποία της ζήτησε να συμμετέχει. Ανοιχτή και πρόθυμη για όλα, αφού όπως μου λέει «πλέον θέλω να ζήσω την κάθε στιγμή!», δέχτηκε με χαρά. Μου μίλησε, μάλιστα, με ενθουσιασμό για τις πρόβες εν όψει των δύο παραστάσεων στις 4 και 5 Φεβρουαρίου στη Σχολή Καλών Τεχνών, οι οποίες «πέρα από εμάς, τις ηθοποιούς που είμαστε ερασιτέχνες, θα είναι απόλυτα επαγγελματικές!».

Το έργο έχει γράψει η ίδια η Αθηνά Παππά για τις ανάγκες της θεατρικής ομάδας του Συλλόγου και στόχος είναι να αναδείξει την ομορφιά της ζωής σε μία ημέρα με υψηλό συμβολισμό.

Και εκεί είναι που έρχεται το «κερασάκι», το οποίο με κάνει πραγματικά να βγάζω στην Ελισάβετ το καπέλο: «Εγώ δεν είχα ιδιαίτερη σχέση με το θέατρο όλα αυτά τα χρόνια», μου λέει. «Όμως όλη αυτή η διαδικασία, η συνεργασία, η επικοινωνία, η μελέτη, η οργάνωση, με έχει κάνει να το αγαπήσω. Μάλιστα, τόσο πολύ με ενδιαφέρει, που σκέφτομαι στο τέλος αυτής της σχολικής χρονιάς να καταθέσω μηχανογραφικό με το 5% που δικαιούμαι ως καρκινοπαθής και να διεκδικήσω μια θέση στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Γιατί όχι;» μου λέει γελώντας.