ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ: «ΤΟ ΓΕΛΙΟ ΕΙΝΑΙ ΕΘΙΣΤΙΚΟ»

Πώς νιώθει ο άνθρωπος που κάνει τους άλλους να γελάνε; Πώς είναι στη ζωή του; Ο stand up comedian Γιώργος Χατζηπαύλου μιλάει για το γέλιο, το χιούμορ, την ανάγκη για αναγνώριση και αποδοχή, τον ορθολογισμό και τα συναισθήματα.

Ο Γιώργος Χατζηπαύλου είναι stand up comedian. Είναι ο άνθρωπος που ανεβαίνει μόνος του επάνω σε μια άδεια σκηνή και προσπαθεί να κάνει το κοινό να γελάσει με τα αστεία του. Μοιάζουν αυθόρμητες κουβέντες, περιστατικά που ίσως σκέφτηκε  λίγα λεπτά πριν, σίγουρα βγαλμένα από την καθημερινότητα, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. 

Από πίσω κρύβεται πολλή δουλειά. Μοναχική δουλειά που κάνει ο κωμικός με το μυαλό του και τις λέξεις του. Διότι προτού δούμε μια stand up παράστασή του, εκείνος έχει δουλέψει ατέλειωτες ώρες το κείμενό του. 

Ο Γιώργος Χατζηπαύλου αγαπούσε ανέκαθεν το γράψιμο και την κωμωδία. Την κωμωδία ως θεατής. Το γράψιμο όμως τον οδήγησε στην πρώτη του δουλειά. Ήταν κειμενογράφος σε διαφημιστικές εταιρείες προτού αποφασίσει να αλλάξει πορεία. 

Μου λέει ότι για να φτάσει σε εκείνο που αγαπάει, είχε να αντιμετωπίσει ένα τεράστιο εμπόδιο: τον φόβο του άγνωστου. «Το σημαντικό ήταν να απαντήσω στα ερωτήματα: Τι πραγματικά θέλω να κάνω; Ποιος είμαι; Είμαι εντάξει απέναντι στον εαυτό μου; Δεν ήμουν. Και έψαξα να βρω τι αλλαγές μπορούσα να κάνω». 

– Σε έχει αλλάξει σε προσωπικό επίπεδο η δουλειά σου; Γελάς περισσότερο;

Όχι, καθόλου. Ο χαρακτήρας μου παραμένει ίδιος. Όσο γελούσα πριν γελάω και τώρα. Είμαι όμως πιο χαρούμενος. Επειδή η δουλειά που κάνω με γεμίζει. 

Τη δουλειά τη βλέπω ως δουλειά. Δεν σημαίνει ότι όλα είναι ένα αστείο. Δεν μεταφέρεται το χιούμορ της σκηνής στην προσωπική ζωή. Είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι. Στη δημόσια υπηρεσία που θα βρεθείς και θα τσαντιστείς ας πούμε, ακόμη κι αν κάνεις ένα αστείο, θα πέσει στο κενό. Δεν παίζεις στη δική σου έδρα. Είσαι στο λάθος περιβάλλον. Δεν θα γελάσει κανείς, όπως γίνεται κάτω από τη σκηνή. 

«ΤΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΩΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΨΗΣ»

– Πόσο σημαντικό είναι το χιούμορ στη ζωή;

Το χιούμορ θα έλεγα ότι είναι ένας άλλος τρόπος να βλέπεις τα πράγματα. Ο κωμικός τι κάνει; Παίρνει μια εικόνα που βλέπουν όλοι, την αναλύει στα εξ ων συνετέθη και την επανασυνθέτει, έχοντας αλλάξει κάποια σημεία που κάνουν τον κόσμο να γελάει. Η ίδια εικόνα είναι, απλώς βαλμένη διαφορετικά. 

Αυτό είναι μια φιλοσοφική προσέγγιση της ζωής. Δεν μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα, όπως η κωμωδία δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μπορείς όμως να αλλάξεις τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο και να τον κάνεις πιο υποφερτό. Για μένα αυτή είναι η λειτουργία του χιούμορ στην καθημερινότητα: ότι σου δίνει μια άλλη οπτική, ακόμη και σε δύσκολα θέματα, έστω και στιγμιαία. Σε βοηθάει έτσι να απαλύνεις το βάρος, τον πόνο. 

– Θα έλεγες ότι είναι και τρόπος σκέψης το χιούμορ;

Ναι, φυσικά. Για μένα είναι κάτι που θα έπρεπε να ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Το χιούμορ είναι κάτι που μπορεί να σε βοηθήσει ως παιδί να διαχειριστείς πράγματα που δεν κατανοείς, από το bullying μέχρι τη δυσκολία ένταξης σε νέο περιβάλλον. Το χιούμορ θα έπρεπε να διδάσκεται στα παιδιά ως τρόπος σκέψης. 

– Εσένα πώς σε βοήθησε ως παιδί το χιούμορ;

Σαν παιδί είχα να αντιμετωπίσω τη δυσκολία της προσαρμογής, επειδή άλλαζα συχνά σχολεία. Έπρεπε να βρω κάτι για να μην γίνομαι ο στόχος, αλλά ο τύπος που (οι άλλοι ξέρουν ότι) μπορείς να προσβάλλεις, όχι όμως να πληγώσεις. 

Κορόιδευα λοιπόν τον εαυτό μου για ό,τι περίεργο είχα στην εμφάνισή μου καλύτερα από τους άλλους. Το είχα δουλέψει μέσα μου σαν άμυνα. Για παράδειγμα, αν κάποιος μου έλεγε κάτι για το ύψος μου, του έλεγα κάτι πολύ πιο έξυπνο εγώ, πάλι για το ύψος μου. Γέλαγαν όλοι, οπότε αυτόματα τον αποδυνάμωνα, δεν είχε κάτι καλύτερο να μου πει. Πήγαινε να με κοροϊδέψει εκείνος και κορόιδευα εγώ τον εαυτό μου με κάτι πολύ πιο έξυπνο. 

– Τι έχεις να πεις για το στερεότυπο του θλιμμένου κλόουν; Γίνεσαι κωμικός για να ξορκίσεις τη λύπη σου;

Σε περιπτώσεις μπορεί και να ισχύει, αλλά δεν είναι κανόνας. Ίσως η εικόνα του θλιμμένου κωμικού να έχει προκύψει από την αντίθεση που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που βλέπουμε στη σκηνή –το εξωστρεφές, το έντονο και κραυγαλέο– και σε αυτό που είναι ο κωμικός στη ζωή του. Αυτό που βλέπουμε στη σκηνή δεν μεταφέρεται στη ζωή. Νομίζω λοιπόν ότι ερμηνεύεται εκ των υστέρων έτσι. 

Μέσα μας βέβαια υπάρχουν θέματα. Και η κωμωδία από εκεί ξεκινάει, από μία δυσκολία. Αυτά όμως τα έχουν όλοι οι άνθρωποι, όχι μόνο οι κωμικοί. 

Το γιατί γίνεσαι κωμικός είναι ένα άλλο θέμα. Σίγουρα κάτι σε τράβηξε εκεί, σίγουρα θέλεις να σε συμπαθούν, να σε αγαπάνε, όπως όλοι οι καλλιτέχνες άλλωστε. Μάλλον ισχύει αυτό που λέει ο Φρόιντ: «Όταν βρίσκονται στη σκηνή, οι καλλιτέχνες βλέπουν στο κοινό μαμάδες και μπαμπάδες να λένε “είμαστε περήφανοι για σένα”». 

– Τι σου προσφέρει το γέλιο των θεατών;

Στη stand up κωμωδία δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια αίσθησης μεγαλείου και αξίας, γιατί ανά πάσα ώρα και στιγμή κρίνεσαι και προσπαθείς να στηρίξεις τη δουλειά σου. Το γέλιο των θεατών είναι πρώτα απ’ όλα η εγγύηση ότι είπα κάτι αστείο, άρα καλώς δούλεψα. Αν μετά υπάρξει και ένα feedback με κάποιο μήνυμα, ένα e-mail, εισπράττω την έγκριση ότι και το περιεχόμενο του αστείου ήταν καλό. 

Είναι σίγουρα ένα είδος αποδοχής. Αυτές τις δουλειές δεν τις επιλέγεις διαφορετικά. Η κινητήριος δύναμη είναι η ανάγκη της αποδοχής. Δεν έχει σημασία αν παίζω μπροστά σε πολλούς. Το γέλιο των θεατών είναι μια έγκριση για τη δουλειά μου, σα να μου λένε: «συνέχισε, γράψε κι άλλο». 

Το γέλιο είναι εθιστικό. Δηλαδή το να θες να κάνεις άγνωστους να γελάνε είναι τρελό πράγμα. Ξέρεις μάλλον γιατί; Γιατί όταν φέρνεις κάποιον στο δικό σου σύμπαν αστείων και γελάει, είναι σα να σου δίνει συγκατάθεση για τον τρόπο που σκέφτεσαι. 

– Δεν σε στρεσάρει αυτή η συνεχής κριτική;

Το στρες στη δουλειά μας είναι μια μόνιμη κατάσταση, γιατί η κριτική στην κωμωδία γίνεται ανά πάσα στιγμή, όσο είσαι στη σκηνή. Παίζεις και προσπαθείς να ακούσεις γέλιο. Ο κανόνας λέει «8-10 γέλια το λεπτό». 

Αυτό το στρες έχω μάθει να το ανέχομαι. Το διαχειρίζομαι με τη δουλειά. Αν έχω δουλέψει καλά το υλικό μου και έχω διαπιστώσει ότι φέρνει γέλιο, μετά στρεσάρομαι για τα διαδικαστικά, για το πώς θα τα πω. Μπορεί βέβαια να στρεσαριστώ κι όταν μέσα σε ένα γεμάτο θέατρο που γελάει, πετυχαίνω τον έναν που απλά με κοιτάζει…

Το μεγαλύτερο στρες για μένα προκύπτει από το γεγονός ότι ένα κείμενο που έχω φτιάξει με πολύ κόπο, έχει διάρκεια το πολύ 2-3 χρόνια και μετά πρέπει να το πετάξω και να φτιάξω κάτι άλλο από το μηδέν. Είναι ένας συνδυασμός στρες και εγρήγορσης. Και δυστυχώς το στρες δεν προκαλεί εγρήγορση. 

– Είναι μοναχική η δουλειά του κωμικού;

Μοναχική είναι ένας ευγενικός τρόπος να το πεις. Είναι ατομική σε βαθμό να γίνεσαι μονομανής. Είναι απόλυτα συγκεντρωτική, είσαι ο απόλυτα υπεύθυνος για όλο το αποτέλεσμα. 

– Είσαι σε μια συνεχή διαδικασία ανεύρεσης εν δυνάμει κωμικών στοιχείων;

Τα πρώτα χρόνια ήμουν. Τώρα έχω καταφέρει κι έχω ξεχωρίσει τη διαδικασία της δουλειάς. Τη βάζω στην άκρη, προκειμένου να καθαρίσει το μυαλό μου, διότι ξέρω ότι μόνο αν έχει καθαρίσει το μυαλό μου, θα είμαι παραγωγικός. Καμιά φορά μπορεί να «πάρω ένα θέμα» να το δουλεύω στο κεφάλι μου όσο περπατάω στον δρόμο, αλλά το κάνω πολύ συνειδητά και οργανωμένα. Τα θέματα που είναι πολύ αστεία θα τα δεις όσο αφηρημένος κι αν είσαι. Για τα υπόλοιπα που φτιάχνεις εσύ, πρέπει να δουλέψεις με βάση τις τεχνικές της stand up comedy. 

– Πώς αποφορτίζεσαι;

Για μένα το Α και το Ω είναι η ρουτίνα. Για να λειτουργήσω, πρέπει να έχω τον προγραμματισμό μου μέρες μπροστά. Να ξέρω ότι θα πάω στο γραφείο μου να δουλέψω 6-8 ώρες, θα γυρίσω στο σπίτι, θα είμαι με το παιδί, την επόμενη μέρα θα κάνω το ίδιο. Τα θέλω όλα σε κουτάκια. Αυτό με βοηθάει να είμαι παραγωγικός και ήρεμος. 

Με αποφορτίζει πολύ και η μουσική. Ιδανικά σε συνδυασμό με το περπάτημα. Τον τελευταίο χρόνο έχει μπει στη ζωή μου η πρωινή γυμναστική. Έχω γίνει ο μεσήλικας που ξεκίνησε γυμναστική και αισθάνεται ότι είναι ο πιο γυμνασμένος άνθρωπος στον κόσμο! Ήταν μια μεγάλη αλλαγή. Είδα διαφορά και στην ενέργειά μου και σε κάποιους χρόνιους πόνους που είχα. Η γυμναστική ήταν μια σπουδαία απόφαση που με έκανε να οργανώσω ακόμη καλύτερα τον χρόνο μου. 

– Ορθολογισμός και κουτάκια λοιπόν πίσω από τον κωμικό της σκηνής. Με τα συναισθήματα πώς τα πας; Κλαις;

Όχι. Συγκινούμαι όμως εύκολα. Συγκινούμαι με ταινίες, ακόμη και με τον Ρόκι έχω συγκινηθεί και με τον Ράμπο… Τώρα συγκινούμαι και με τον γιο μου. Που δεν κάνει και τίποτα σπουδαίο, ό,τι κάνουν όλα τα παιδάκια. Προσπαθώ όμως να μην ρέπω προς το μελό.

Είμαι πράγματι πολύ ορθολογιστής. Κάποιοι μου το έχουν προσάψει ως μειονέκτημα. Εγώ το θεωρώ χρήσιμο και για τη ζωή μου και για την κωμωδία. Ίσως η ευσυγκινησία να είναι ο τρόπος μου να ισορροπήσω τον ορθολογισμό μου.  

Η φωτογράφιση έγινε στο Μουσείο Ψευδαισθήσεων στην Αθήνα (Ερμού 119 - είσοδος από Άστιγγος 12 - Μοναστηράκι). Το Μουσείο Ψευδαισθήσεων άνοιξε τις πύλες του και στη Θεσσαλονίκη (Δόξης 5, Λαδάδικα).

Οι παραστάσεις του Γιώργου Χατζηπαύλου που βρίσκονται σε περιοδεία αυτό το διάστημα είναι το «Τάιμινγκ» και το «Comedy Club για παιδιά».