ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΑΤΡΟΥ: «ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΤΟ ΦΥΛΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΟΛΑ ΣΤΗ ΖΩΗ»
Ο Γιώργος Ιατρού επιστρέφει στη «Στρέλλα» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ως η ντραγκ βαρύτονος Νίνα Νάη και εξηγεί με νηφαλιότητα τι σήμαινε για τον ίδιο ως κουήρ άτομο η απόφαση να μην κρατήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράσταση.
Αν έχεις δει τον βαρύτονο Γιώργο Ιατρού σε μια κλασική παράσταση όπερας, είναι δύσκολο να τον φανταστείς να τραγουδάει νεότερος σε ρεμπετάδικο το «Σήκω χόρεψε κουκλί μου». Είναι όμως κάτι που έχει συμβεί στη ζωή του και το ρεφρέν εκείνου του τραγουδιού ενέπνευσε αργότερα το όνομα της ντραγκ περφόρμερ που έχει δημιουργήσει: Νίνα Νάη. Ως Νίνα Νάη συμμετέχει ο Γιώργος Ιατρού στη «Στρέλλα», την όπερα δωματίου που μεταφέρει την ομότιτλη θρυλική ταινία του Πάνου Κούτρα στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Ο πρώτος κύκλος παραστάσεων δόθηκε τον Φεβρουάριο του 2023 και η επιτυχία οδήγησε στην αναβίωσή της από 18/10 έως 4/11. Τη μουσική έχει συνθέσει –μετά από ανάθεση της ΕΛΣ– ο Μιχάλης Παρασκάκης, το λιμπρέτο επιμελήθηκε η Αλεξάνδρα Κ*, τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Γιώργος Κουτλής και τον πρωταγωνιστικό ρόλο ερμηνεύει η διεμφυλική Λέττα Κάππα.
Σύμφωνα με την αρχική διανομή, τη Στρέλλα θα ερμήνευε ο Γιώργος Ιατρού. Ωστόσο, αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν οδήγησαν στην επαναπροκήρυξη ακροάσεων για την ανεύρεση διεμφυλικής πρωταγωνίστριας.
«Από την πρώτη στιγμή που μου προτάθηκε αυτός ο ρόλος έθεσα το ερώτημα αν υπάρχει τρανς γυναίκα για να την ερμηνεύσει και ξεκαθάρισα ότι αν βρεθεί στο μέλλον θα παραιτηθώ», είχε δηλώσει τότε ο ίδιος, προσθέτοντας μεταξύ άλλων: «Ως κουήρ άτομο που προσπαθεί να σπάσει τα έμφυλα στερεότυπα στην όπερα –εξού και η δημιουργία της ντραγκ περσόνας μου που τραγουδάει ως βαρύτονος– κι έχοντας περάσει μεγάλες δυσκολίες και αποκλεισμούς λόγω αυτού, θεωρώ ότι με τη στάση μου και καλλιτεχνικά και πολιτικά προωθώ την συζήτηση και συμβάλλω στην προβολή ζητημάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας».
Τελικά, στη «Στρέλλα» εκτός από τη Λέττα Κάππα συμμετέχουν δύο ακόμη διεμφυλικές καλλιτέχνιδες, η Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου και η Βικτωρία Τσιτουρίδου-Μάγια, ενώ την επιμέλεια κίνησης και τη χορογραφία της παραγωγής υπογράφει η επίσης διεμφυλική Φένια Αποστόλου.
Στο πρόγραμμα της παράστασης, ο Γιώργος Ιατρού αναφέρεται ως σύμβουλος φωνητικής, ενώ στη διανομή φιγουράρει μόνο η Νίνα Νάη ως ντραγκ περφόρμερ. Έναν χρόνο μετά από τον όλο θόρυβο που είχε προκληθεί, σήμερα βλέπουμε μαζί του με νηφαλιότητα τι σήμαινε αυτό για την τρανς ορατότητα αλλά και για τον ίδιο, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.
Ο Γιώργος Ιατρού και η «Στρέλλα»
– Πώς αισθάνεσαι που η «Στρέλλα» επανέρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ; Τι αίσθηση σου άφησαν οι πρώτες παραστάσεις;
Χαίρομαι πολύ που ένα κουήρ έργο έχει τέτοια απήχηση, κι εύχομαι να γίνει έργο ρεπερτορίου και να επαναλαμβάνεται συχνά στην ΕΛΣ και αλλού. Οι πρώτες παραστάσεις είχαν γίνει υπό κάποια πίεση, οπότε έφεραν την ανασφάλεια της συνθήκης. Τώρα το έργο είναι πολύ πιο ώριμο και πιστεύω ότι θα συνεχιστεί η επιτυχία του και θα αυξηθεί.
– Η παράσταση θα είναι ακριβώς όπως την είχαμε δει τότε;
Έχουν γίνει κάποιες αλλαγές στον ρόλο της Στρέλλας κι έχουμε δύο νέους εξαιρετικούς συναδέλφους στους ρόλους του Γιώργου και του Αντώνη/Γιούρι, οπότε θα υπάρχουν διαφορές.
– Για σένα προσωπικά, υπάρχει κάποια διαφορά στον τρόπο που την προσεγγίζεις πιάνοντας ξανά το νήμα τόσους μήνες μετά;
Για μένα δεν άλλαξε κάτι, πέραν του ότι σκέφτομαι να τροποποιήσω το μέικ απ που έκανα και να εμπλουτίσω τη χορογραφία με την καθοδήγηση της Φένιας για να κρατιέται φρέσκο.
– Είχες δει την κινηματογραφική «Στρέλλα» όταν βγήκε στις αίθουσες;
Βεβαίως, όταν βγήκε. Η ταινία με είχε συγκλονίσει, κυρίως γιατί έθιγε ζητήματα οικογένειας κι αυτό είχε ιδιαίτερη σημασία για μένα. Το γεγονός ότι μιλούσε για μια νέου τύπου οικογένεια ήταν πολύ μπροστά για την εποχή εκείνη, αν και με αυτά που ακούω καθημερινά στα ΜΜΕ ίσως να είναι και για το σήμερα! Ήταν ένα έργο πυξίδα για ανθρώπους σαν κι εμένα, που μας έδειχνε ότι η ζωή μπορεί να είναι και αλλιώς.
Απέναντι στην οικογένεια και την κοινωνία
– Η Στρέλλα λέει «Οικογένειες! Η κατάρα των τρανς» και το αναφέρω γιατί η πρόσφατη πολιτική επικαιρότητα έχει φέρει στο προσκήνιο θέματα όπως το τι είναι οικογένεια και τι οικογένεια μπορεί να δημιουργήσει ένα ομόφυλο ζευγάρι. Τι θα άλλαζες στην οικογένεια στην οποία μεγάλωσες;
Τίποτα, δεν πιστεύω ότι ωφελεί σε κάτι να λέμε what if. Αν με ρωτούσες όμως τι θα άλλαζα στην κοινωνία, θα είχα πολλά να πω.
– Τι θα άλλαζες λοιπόν στην κοινωνία;
Τις ταξικές ανισότητες. Πιστεύω ότι αυτό θα έλυνε πολλά προβλήματα. Θα αντιμετωπίζαμε διαφορετικά τους συνανθρώπους μας, θα μειώνονταν ο ρατσισμός και η ομοφοβία, θα υπήρχε μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος εφόσον δεν θα υπήρχε κερδοφορία από αυτό, δεν θα γίνονταν πόλεμοι που κατά κύριο λόγο έχουν οικονομικά κίνητρα. Είναι πολύ μεγάλη κουβέντα, αλλά πιστεύω ότι πρέπει να γίνεται ακόμα κι αν αντιμετωπίζεται ως ουτοπία. Το σίγουρο είναι ότι το σύστημα στο οποίο ζούμε έχει αποτύχει παταγωδώς και υπάρχει ανάγκη για άλλη κοσμοθεώρηση.
– Είναι η δημιουργία οικογένειας κάτι που θα ήθελες εσύ από μια σχέση;
Είμαι οικογένεια με τη σχέση που έχω, με τα φυτά μου, το πιάνο μου, την καφετιέρα μου και το κρεβάτι μου… Αλλά και μόνος μου, πάλι οικογένεια θα ήμουν. Παιδιά δεν μας επιτρέπονται, αλλά κι αν μας επιτρέπονταν δεν ξέρω αν θα μπορούσα να τα μεγαλώσω σε αυτή την κοινωνία.
Ο Γιώργος Ιατρού και η Νίνα Νάη
– Ξαναβλέπω τώρα το πρόγραμμα της οπερατικής «Στρέλλας» και προσέχω ότι το όνομά σου αναφέρεται με την ιδιότητα του Σύμβουλου φωνητικής, αλλά στη διανομή είναι η Νίνα Νάη. Πώς θα τη σύστηνες και πώς θα περιέγραφες τη σχέση σου μαζί της ή, αν προτιμάς, τη θέση της στη ζωή σου;
Στη «Στρέλλα» είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω την περσόνα που έχω δημιουργήσει, ενώ συνήθως στο θέατρο καλούμαι να ενσαρκώσω έναν ρόλο που έχει φανταστεί ο συγγραφέας, γι’ αυτό και ζήτησα να γραφτεί το Νίνα Νάη. Η Νίνα για μένα είναι ένα άλτερ έγκο, ένα παράλληλο σύμπαν όπου όλα είναι δυνατά. Η αλήθεια είναι ότι προέκυψε από ανάγκη και γι’ αυτό έχει σημαίνουσα θέση στη ζωή μου. Θα τη σύστηνα ως μία ελεύθερη ύπαρξη.
– Διάβαζα με αφορμή το όνομα Νίνα Νάη για τότε που τραγουδούσες σε ρεμπετάδικο στην Αλεξανδρούπολη, μια εμπειρία που απέχει πολύ από ό,τι έχεις καταφέρει μέχρι σήμερα. Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που έπρεπε να ξεπεράσεις και ποια αποδείχτηκαν τα πιο σημαντικά σου «όπλα» σε αυτή την πορεία;
Δυσκολίες πολλές, αρχικά οικονομικές, μετά κοινωνικές. Σπούδασα μοριακή βιολογία στην Αλεξανδρούπολη, αλλά πάντα ήθελα να γίνω μουσικός. Βρήκα πολλά εμπόδια στο να πραγματοποιήσω αυτή μου την ανάγκη. Τα όπλα μου ήταν και είναι η επιμονή μου, η σκληρή δουλειά και η αφοσίωση σε αυτό που αγαπώ.
– Στη «Στρέλλα» η Νίνα Νάη τραγουδάει τον «Χωρισμό», του Αττίκ. Πώς χειρίζεσαι τη φωνή σου για να αποκτήσει εκείνη φωνή;
Δεν τραγουδάω με άλλο τρόπο. Η φωνή μου είναι η ίδια όπως όταν είμαι Γιώργος, Φίγκαρο, Βαλεντίν, Γκουλιέλμο… Αλλάζει όμως η κινησιολογία μου και η εικόνα που βλέπεις, οπότε νοηματοδοτείται διαφορετικά. Είναι σα να αλλάζει η οπτική. Έχουμε συνηθίσει τη φωνή του βαρύτονου στους ρόλους του κακού, του μπαμπά, του στρατιώτη, και αυτό το σπάσιμο της σύμβασης είναι που με ελκύει και με ενδιαφέρει. Όταν αυτό που βλέπεις είναι κόντρα σε αυτό που ακούς, τι συμβαίνει; Ακούς πιο καθαρά εκείνη τη στιγμή; Αποκαλύπτεται κάτι; Ή κλείνεις τα αυτιά σου;
Η ορατότητα και η ρευστότητα των φύλων
– Πάει πια ένας χρόνος από τον θόρυβο που είχε προκληθεί σε σχέση με το αρχικό κάστινγκ για τη «Στρέλλα», όπου θα είχες τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Τότε είχες γράψει σε ανάρτηση «Είναι σημαντική η ρωγμή που άνοιξε για το ζήτημα της τρανς ορατότητας κι ελπίζω η συζήτηση να μην μείνει εκεί». Πώς αξιολογείς σήμερα όλη αυτή τη συζήτηση;
Πιστεύω ότι γίνονται βήματα, είχαμε την πρώτη τρανς γυναίκα που έπαιξε στην Επίδαυρο – που παρεμπιπτόντως είναι η χορογράφος της Στρέλλας, η Φένια Αποστόλου. Βέβαια, είχαμε και τη δολοφονία της Άννας πρόσφατα. Η ορατότητα συχνά φέρνει έντονες αντιδράσεις από την πλευρά της συντήρησης. Εγώ, πάντως, αυτό που εννοούσα με το «να μην μείνει εκεί η συζήτηση» είναι τα τρανς άτομα να μην έχουν μόνο ευκαιρίες που αφορούν το βίωμα τους αλλά να έχουν ευκαιρίες παντού. Η συζήτηση έχει προωθηθεί, αλλά το ιδεατό για μένα θα ήταν να μην παίζουν ρόλο τα φύλα, να απεμπλακούμε τελείως από τον δυϊσμό και να μείνουν μόνο οι άνθρωποι.
– Είχες πει επίσης τότε ότι ήταν σαν να σου επιβλήθηκε τότε βίαια κάποιου είδους outing. Τι σήμαινε για σένα σε προσωπικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο;
Υπήρχε μία αδιακρισία στο ποιος είμαι, στο πώς ζω τη ζωή μου, και διάλεγαν προσδιορισμούς για μένα που δεν έχω επιλέξει. Προσπαθώ να ζω χωρίς ταμπέλα και κάποιοι μου φόρεσαν μία που δεν ανταποκρίνεται καν στην πραγματικότητα. Θα μπορούσα να έχω και μία άλλη ζωή που δεν την γνώριζαν, αλλά επέλεξαν να με παρουσιάσουν κάπως, ώστε να εξυπηρετήσουν ένα αφήγημα. Και εκεί πιστεύω έγκειται η βιαιότητα: Ότι για να κάνω τη δουλειά μου καλούμαι να διαλέξω μία ταυτότητα.
Σε κάθε περίπτωση, εγώ ζω τη ζωή μου χωρίς να έχω την ανάγκη να δηλώσω ποιος είμαι. Και ναι, χάθηκε μία ευκαιρία που μου στοίχισε και οικονομικά και καλλιτεχνικά, αλλά προέκυψαν πολλές άλλες για τις οποίες είμαι ευγνώμων και χαρούμενος. Για μένα το φύλο είναι μεταβλητό όπως και όλα στη ζωή. Οι σταθερές με τρομάζουν και δεν τις επιδιώκω.
– Επαγγελματικά, τι έχεις στα σχέδιά σου πέρα από τη «Στρέλλα;
Τον Νοέμβριο πηγαίνουμε στην Γένοβα, στο Teatro Nazionale, με τις «Βάκχες» της Έλλης Παπακωνσταντίνου, όπου κάνω μια drag εκδοχή του Τειρεσία, και μετά θα κάνω τον Καρούμπα στους «Απάχηδες των Αθηνών», στο θέατρο Ολύμπια. Την Άνοιξη θα φέρουμε στην Αθήνα την παραγωγή «Requiem – Moirolòi», μία παράσταση που συνδυάζει το ρέκβιεμ του Μότσαρτ με ηπειρώτικα μοιρολόγια, βυζαντινούς ύμνους και μεσαιωνικά χορικά, που πρωτοπαρουσιάσαμε στην Κολωνία.
Κλείσε εισιτήρια για τη «Στρέλλα»
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
