ΓΙΑΤΙ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΣΟΥ ΦΤΑΝΕΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ (ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΤΟ ΑΛΛΑΞΕΙΣ)

Ένα βιβλίο επαναπροσδιορίζει τη σχέση μας με τον χρόνο και προσπαθεί να μας απαλλάξει από την τυραννία του. Η έννοια κλειδί στην όλη προσπάθεια είναι το γεγονός ότι είμαστε θνητοί.

Θέλω να παραδεχτούμε κάτι: κανείς ποτέ δεν πέτυχε την απόλυτη διαχείριση του χρόνου. Ή μάλλον, ας είμαστε ρεαλιστές: κανείς ποτέ δεν πέτυχε καμία διαχείριση του χρόνου. Νομίζω ότι η έννοια ανήκει σε αυτές τις ουτοπικές καταστάσεις, όπως η ευτυχία ή ο αιώνιος έρωτας π.χ., που πιο πολύ υπάρχουν για να μας βασανίζουν με την τελειότητα και το ανέφικτο της κατάκτησής τους, παρά για να κάνουν τη ζωή μας ευκολότερη επί της ουσίας.

Προσπαθούμε να μάθουμε τεχνικές για να πετύχουμε τη χρυσή ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και την προσωπική ζωή, κόλπα για να γίνουμε πιο παραγωγικοί, τρόπους να εστιάσουμε στο εδώ και τώρα και να επινοήσουμε χρόνο για εμάς και την οικογένειά μας, αλλά όλες οι προσπάθειές μας πέφτουν στο κενό. Δεν αποκτούμε περισσότερη ηρεμία, ούτε αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο σε όσα και όσους έχουν σημασία για εμάς.

Όχι ένα ακόμη βιβλίο για τη διαχείριση του χρόνου

Έχοντας αυτές τις ανησυχίες, έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του Αμερικανού δημοσιογράφου Oliver Burkeman Τέσσερις χιλιάδες εβδομάδες (εκδ. Κλειδάριθμος), το οποίο ξεκινάει με τις εξής δηλώσεις:

• Η διαχείριση του χρόνου όπως τη γνωρίζουμε έχει αποτύχει παταγωδώς και οφείλουμε να πάψουμε να κάνουμε τα στραβά μάτια.
• Η παραγωγικότητα είναι παγίδα. Όσο πιο αποδοτικός γίνεσαι, τόσο περισσότερο πνίγεσαι στη δουλειά.
• Κανένας άνθρωπος στην ιστορία δεν πέτυχε το work life balance και ασφαλώς δεν θα το καταφέρει αντιγράφοντας «τα 6 πράγματα που κάνουν οι επιτυχημένοι άνθρωποι πριν από τις 8 το πρωί».
• Δεν θα ξημερώσει ποτέ η μέρα στην οποία θα έχεις θέσει τα πάντα υπό έλεγχο: τα μη αναγνωσμένα θα συνεχίσουν να συσσωρεύονται στον φάκελο εισερχομένων, η λίστα με τα όσα πρέπει να κάνεις δεν θα μικρύνει ποτέ, δεν θα «ξεμπερδέψεις» ποτέ με τις υποχρεώσεις στη δουλειά και στο σπίτι... Ας αποδεχθούμε ευθύς εξαρχής την ήττα.

Το αληθινό πρόβλημα δεν είναι ο χρόνος

Σύμφωνα με τον Burkeman, το αληθινό πρόβλημα δεν είναι ο χρόνος μας, αλλά οι αντιλήψεις μας γι' αυτόν. Από τη στιγμή που μπήκαν τα ρολόγια στη ζωή μας, ο χρόνος άρχισε να θεωρείται αφηρημένη οντότητα, ένα «πράγμα» ξεχωριστό από τη ζωή, κάτι που έπρεπε να γεμίσουμε ή να εκμεταλλευτούμε με τον καλύτερο τρόπο.

Ας αποκαλέσουμε αυτόν τον χρόνο ωρολογιακό, σε αντίθεση με τον βαθύ χρόνο ή τον «εργοπροσανατολισμένο», όπου οι ρυθμοί της ζωής προκύπτουν οργανικά από τις ίδιες τις δραστηριότητες των ανθρώπων και όχι από μια πρότυπη, αφηρημένη χρονική αλληλουχία. Σκεφτείτε π.χ. τη ζωή ενός μωρού ή ενός αγρότη την εποχή του Μεσαίωνα. Κανείς από τους δύο δεν νοιάζεται για τον χρόνο.

Η λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης του χρόνου είναι μία

Το κλειδί στην προσπάθεια διαχείρισης του χρόνου είναι να αποδεχτούμε τα όριά του, να συνειδητοποιήσουμε πόσο περιορισμένος είναι και να καταλάβουμε ότι ποτέ δεν θα είναι αρκετός για να κάνουμε όσα ονειρευτήκαμε. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να πάρουμε αποφάσεις για το πώς θα τον περάσουμε.

Τι κάνουμε συνήθως εμείς; Προσπαθούμε να καταφέρουμε τα πάντα, πιέζοντας τον εαυτό μας και κυνηγώντας φαντασιώσεις. Ίσως επειδή με αυτόν τον τρόπο νομίζουμε ότι θα απαλλαγούμε από την αναγκαιότητα των οδυνηρών επιλογών. «Η βιασύνη είναι παντού, γιατί οι πάντες προσπαθούν να ξεφύγουν από τον εαυτό τους» έγραφε ο Νίτσε.

«Επιδιδόμαστε ψυχαναγκαστικά στον προγραμματισμό, γιατί η εναλλακτική είναι να αποδεχτούμε το γεγονός ότι ελάχιστα μπορούμε να ελέγξουμε το μέλλον. Γιατί φοβόμαστε να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια ότι σχεδόν όλα όσα αξίζουν να κάνουμε εξαρτώνται από τη συνεργασία μας με τους άλλους και άρα από τη βίωση των συναισθηματικών αβεβαιοτήτων που συνεπάγονται» γράφει ο Burkeman.

Και συνεχίζει: «όσο περισσότερο ψυχαναγκαστικά προγραμματίζεις, τόσο περισσότερο σε στρεσάρουν οι σχετικές αβεβαιότητες των οποίων ο αριθμός δεν θα είναι ποτέ ευκαταφρόνητος. Δεν υπάρχει άλλη τεχνική διαχείρισης του χρόνου που να έχει έστω τη μισή αποτελεσματικότητα από την απλή αποδοχή της πραγματικότητας».

«Η ΒΙΑΣΥΝΗ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΥ, ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΠΑΝΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΞΕΦΥΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ» ΕΓΡΑΦΕ Ο ΝΙΤΣΕ.

Τι μπορούμε να κάνουμε σε πρακτικό επίπεδο;

Η πίεση χρόνου είναι κάτι υπαρκτό. Δεν θα σταματήσει να υπάρχει αν απλώς αλλάξουμε νοοτροπία. Η πίεση χρόνου σχετίζεται με την εξοντωτική οικονομία, την κοινωνική και οικογενειακή ανασφάλεια, αλλά και τη σεξιστική άποψη ότι οι γυναίκες πρέπει να τα πηγαίνουν τέλεια στη σταδιοδρομία τους και να επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος της οικογενειακής συνύπαρξης.

Όμως αν συνειδητοποίησουμε ότι όλα αυτά μας βάζουν σε ένα κυνήγι του ανέφικτου, αν καταλάβουμε ότι δεν είναι δυνατόν να τα κατακτήσουμε ποτέ όλα αυτά, τότε θα βρούμε τη δύναμη να αντισταθούμε και να επικεντρωθούμε σε ό,τι πιο ουσιαστικό για εμάς τους ίδιους.

Τι αντιπροτείνει ο συγγραφέας σε πιο πρακτικό επίπεδο; Να οργανώσουμε τις μέρες μας, έχοντας προεξοφλήσει ότι δεν θα προλάβουμε να κάνουμε όσα θέλουμε εμείς ή οι άλλοι από εμάς, χωρίς να νιώθουμε τύψεις επειδή δεν τα καταφέραμε. Είναι δεδομένο ότι θα χάσουμε ευκαιρίες και μάλιστα σε όλους τους τομείς της ζωής.

Αντί να εκμεταλλευτούμε τον χρόνο, να τον αφήσουμε να μας εκμεταλλευτεί εκείνος. Να εμπλακούμε στην κοινότητα με τους άλλους, κατανοώντας ότι ο χρόνος μας θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό και από εκείνους και όχι μόνο από τα προκαθορισμένα σχέδιά μας.

10 εργαλεία για να αποδεχτείς το πεπερασμένο της ζωής σου

Αν υποθέσουμε ότι θα φτάσουμε μέχρι τα 80, θα έχουμε ζήσει 4.000 εβδομάδες, σύμφωνα με τον τίτλο του βιβλίου. Αν υπάρχουν κάποιες πιο πρακτικές συμβουλές για να αποδεχτούμε το πεπερασμένο της ζωής, άρα και του χρόνου μας, αυτές είναι οι παρακάτω:

1. Υιοθέτησε μια προσέγγιση «σταθερού όγκου» αναφορικά με την παραγωγικότητα

Υπολόγισε να αφιερώσεις x ώρες στη δουλειά και βάλε στο πρόγραμμα να διεκπεραιώσεις όχι περισσότερες από x εκκρεμότητες. Αν κάτι έκτακτο προκύψει, «πέτα» κάτι προϋπολογισμένο. Μην υπερβαίνεις τον αριθμό των δυνατοτήτων σου.

2. Κάνε τα πράγματα με τη σειρά

Επικεντρώσου σε μία επαγγελματική και μία άλλη υποχρέωση. Πρώτα θα ολοκληρώσεις τη μία και μετά θα πιάσεις την άλλη, όχι όλα μαζί. Να αναβάλλεις τα επουσιώδη, αυτά που νομίζεις ότι αν τα κάνεις, θα κατευναστεί το γενικευμένο άγχος σου. Μάθε να υπομένεις το άγχος σου.

3. Αποφάσισε εκ των προτέρων σε τι θα αποτύχεις

Αποδέξου εκ των προτέρων ότι σε κάτι θα έχεις μειωμένη απόδοση. Αυτό μπορεί να γίνεται κυκλικά: τη μία να «ρίχνεις» τη δουλειά, την άλλη το νοικοκυριό, την άλλη τα παιδιά. Σε όλα πάντως δεν θα τα καταφέρεις.

4. Μη δίνεις σημασία μόνο σε όσα έχεις να κάνεις αλλά και σε αυτά που έκανες

Κράτα μία λίστα με όσα ολοκλήρωσες και φρόντιζε να επιβραβεύεις τον εαυτό σου. Μια μικρή «νίκη» μπορεί να είναι ότι έφτιαξες πρωινό, δεν είναι ανάγκη η λίστα σου να αφορά σπουδαία πράγματα.

5. Να νοιάζεσαι κατ' αποκλειστικότητα

Για να συνεισφέρεις ουσιαστικά, πρέπει να περιορίζεις το πεπερασμένο, έμπρακτο ενδιαφέρον σου σε ορισμένα πράγματα.

6. Να προτιμάς τη βαρετή και μονοδιάστατη τεχνολογία

Προτίμησε ένα βιβλίο ψηφιακής ανάγνωσης από το να χαζεύεις στο διαδίκτυο. Το να έχεις το κινητό σαν παιχνίδι αποσπά την προσοχή σου και σπαταλά τον χρόνο σου.

7. Να αναζητάς το καινούργιο στο συνηθισμένο

Πρακτικά αυτό σημαίνει να δίνεις μεγαλύτερη προσοχή σε κάθε στιγμή όσο πεζή κι αν είναι. Θα σε βοηθήσει να καταλάβεις τη σωστή διάσταση του χρόνου.

8. Να κρατάς στάση «ερευνητή» στις σχέσεις σου

Όταν συναντάς κάποια δυσκολία ή πλήττεις, υιοθέτησε στάση περιέργειας μικρού παιδιού. Το να απαιτείς μια συγκεκριμένη συμπεριφορά από τους άλλους, θα σε απογοητεύει κάθε φορά που τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θες.

9. Καλλιέργησε την αυθόρμητη γενναιοδωρία

Οι γενναιοδωρίες μάς κάνουν πιο ευτυχισμένους, μην διστάζεις να επιβραβεύεις και να επικροτείς μια προσπάθεια ή έναν φίλο αμέσως μόλις ενθουσιαστείς.

10. Να εξασκείς την απραξία

Αν δεν μπορείς να αντέξεις τη δυσφορία της απραξίας, τότε θα κάνεις μάλλον αυτχείς επιλογές με τον χρόνο σου. Αν μπορείς να ορίσεις λίγα λεπτά μέσα στην ημέρα κατά τη διάρκεια των οποίων δεν θα κάνεις απολύτως τίποτε, αλλά και δεν θα σκέφτεσαι τίποτε, θα έχεις να κερδίσεις πολλά.