ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ;

Μπορούν άνθρωποι με αναπηρία να έχουν πρόσβαση στην τέχνη; Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Η τέχνη σήμερα σίγουρα είναι περισσότερο προσβάσιμη απ' ότι στο παρελθόν (που δεν ήταν για κανέναν λόγο). Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι μπορούμε να μιλάμε για καθολική προσβασιμότητα παντού.

Μπορούν άνθρωποι με αναπηρία να έχουν πρόσβαση στην τέχνη; Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Ακολουθεί μια μεγάλη συζήτηση με την Εμμανουέλα Πατηνιωτάκη, ερευνήτρια, ακαδημαϊκό και πάροχο υπηρεσιών στον τομέα της Προσβασιμότητας, της Μετάφρασης και των Γλωσσικών Τεχνολογιών, που μαζί με την «Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών» εργάστηκε επάνω στην οπτικοακουστική περιγραφή για τυφλούς, κωφούς και βαρήκοους ανθρώπους, φέρνοντάς τους για πρώτη φορά στις κινηματογραφικές αίθουσες, τα θέατρα και τις συναυλίες – ισότιμους θεατές ανάμεσα σε όλες, όλους και όλα.

Δυσκολεύομαι με τις ημερομηνίες τελευταία, αλλά είμαι σχεδόν βέβαιη πως ήταν Σεπτέμβριος του 2019 (προ πανδημίας εννοείται) όταν με μια παρέα μαμάδων και παιδιών βρεθήκαμε στο θεατράκι της Ρεματιάς στο Χαλάνδρι, για να παρακολουθήσουμε την απίθανη παράσταση του Roy Kift «Πιο δυνατός από τον Σούπερμαν», σε συν-σκηνοθεσία Βασίλη Κουκαλάνι και Αντώνη Ρέλλα, οι οποίοι επιμελήθηκαν και τη μετάφραση/διασκευή.

Πρόκειται για μια κωμωδία του άγγλου συγγραφέα, Roy Kift, που πραγματεύεται τη ζωή ενός ανάπηρου εφήβου («Αφού οι άνθρωποι έχουν τόση ποικιλία, γιατί ο κόσμος φτιάχνεται για μια κατηγορία;»), και θα ανέβει και τη φετινή σεζόν, τις Κυριακές του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου στο Σύγχρονο Θέατρο, με αφορμή την επέτειο των σαράντα χρόνων από το πρώτο ανέβασμά της (must see!).

Και τότε στη Ρεματιά, όπως και προσεχώς στο Σύγχρονο Θέατρο, η παράσταση ήταν/είναι καθολικά προσβάσιμη για όλες, όλους και όλα, με ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ), Ενδογλωσσικούς Υπέρτιτλους για Κ/κωφούς/ές και βαρήκοους/ες (CAPS) καθώς και Ακουστική Περιγραφή για ανθρώπους με προβλήματα όρασης (AD), με την επιμέλεια και την πιστοποίηση της Κίνησης Ανάπηρων Καλλιτεχνών.

Τη θυμάμαι καλά εκείνη τη βραδιά. Με είχε εντυπωσιάσει το γεγονός ότι ο ηθοποιός, Γιώργος Κατσής, που υποδυόταν τότε τον ανάπηρο ήρωα του έργου, δεν σηκώθηκε στιγμή από το αμαξίδιό του. Όύτε καν την ώρα του διαλείμματος, ούτε και μετά το πέρας της παράστασης και μέχρι να φύγουν όλοι από τον χώρο. Η βλάβη, πέρα από το ιατρικό σκέλος, είναι μια κατάσταση, μια καθημερινότητα. Και αυτό όφειλε να καταστεί σαφές και στον πιο μικρό θεατή του έργου.

Ήταν και κάτι ακόμα, όμως, που με είχε εντυπωσιάσει τότε. Στο κοινό και στο δυνατό χειροκρότημα του τέλους εκείνης της συγκεκριμένης παράστασης, ήμασταν πολλοί και είχαμε «χωρέσει» όλοι – με αμαξίδια ή χωρίς, άνθρωποι με προβλήματα όρασης ή κωφοί.

Προσβασιμότητα στην τέχνη: Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Σήμερα, είναι αλήθεια πως, όλο και περισσότερα θεάματα και διοργανώσεις «φροντίζουν» για την προσβασιμότητά τους. Ο δρόμος, βέβαια, είναι ακόμα μακρύς για όλους τους λόγους που φαντάζεται κανείς: υψηλό κόστος, ανεπάρκεια υποδομών, αλλαγή νοοτροπίας.

Τα πρώτα γενναία βήματα, ωστόσο, έχουν ήδη γίνει. Και γι' αυτά συζητάμε με την Εμμανουέλα Πατηνιωτάκη, τον άνθρωπο πίσω από το πληκτρολόγιο για τη δημιουργία ενδογλωσσικών υπέρτιτλων εκείνη τη βραδιά στη Ρεματιά, αλλά και εκατοντάδων άλλων διοργανώσεων, στις οποίες συμμετέχει, άλλοτε δημιουργώντας υπότιτλους ή/και υπέρτιτλους, άλλοτε κάνοντας ακουστική περιγραφή, και άλλοτε οργανώνοντας και συντονίζοντας το σύνολο των υπηρεσιών προσβασιμότητας στο θέατρο, το σινεμά και τη μουσική.

Με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιατρική Τεχνική Επιστημονική Μετάφραση και τις Μεταφραστικές Τεχνολογίες (Imperial College London) και διπλωματική επάνω στον Υποτιτλισμό για Έλληνες Κ/κωφούς και βαρήκοους θεατές, η κα Πατηνιωτάκη ξεκίνησε με μια πρακτική άσκηση στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Υποτιτλισμού, που είχε αναλάβει ένα κομμάτι υπηρεσιών προσβασιμότητας για το κανάλι Πρίσμα+ της ΕΡΤ Ψηφιακή. Το θυμάται κανείς αυτό;

Το Πρίσμα+, που βγήκε στον αέρα στις 20 Μαρτίου 2006, ήταν το πρώτο ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι, στο οποίο έφτιαχναν καθολικά προσβάσιμο περιεχόμενο (όλες οι εκπομπές ήταν είτε υποτιτλισμένες είτε μεταδίδονταν στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα), ενώ προωθούσαν και ζητήματα αναφορικά με την αναπηρία.

«Εκείνη την εποχή ήμασταν πολύ λίγοι όσες και όσοι είχαμε σχετικές σπουδές και κάπως έτσι, μέσω των συνεργαζόμενων εταιρειών, μας ζήτησαν να δουλέψουμε για το Πρίσμα+. Εγώ ξεκίνησα να εργάζομαι ούσα ακόμα στην Αγγλία και μόλις ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό, συνέχισα από την Ελλάδα. Τον Μάρτιο του 2012 όμως το κανάλι έκλεισε. Αργότερα έκλεισε και η ΕΡΤ και η συνέχεια είναι γνωστή», λέει η ίδια.

Τότε ήταν που άρχισε να ασχολείται με το κομμάτι των μεταφραστικών τεχνολογιών, κάτι που στην Ελλάδα είχε μεγάλη ζήτηση, ενώ ακολούθησε μια αίτηση στο Ίδρυμα Ωνάσης για διδακτορικό επάνω στην προσβασιμότητα. Το 2011 την βρίσκουμε και πάλι στην Αγγλία να ξεκινάει την ακαδημαϊκή της πια πορεία, ενώ συνέχιζε από εκεί πια να παρέχει οπτικοακουστικό περιεχόμενο στην Ελλάδα. Για την ιστορία, το «Νησί» (2010, Mega), ήταν η πρώτη τηλεοπτική σειρά που παρείχε, μέσω Teletext, προσβασιμότητα στους κωφούς, «οι οποίοι μόλις είδαν ότι... γίνεται, ενθουσιάστηκαν και άρχισαν να το αναζητούν ολοένα και περισσότερο».

«Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών»: Διεκδικεί την καθολική προσβασιμότητα στην τέχνη

Έρευνα και δουλειά συνεχίστηκαν εντατικά τα επόμενα χρόνια, «ώσπου κάποια στιγμή, το 2014, έλαβα mail από έναν άνθρωπο ο οποίος αποτελεί εμβληματική φιγούρα στον κόσμο της αναπηρίας. Πρόκειται για τον σκηνοθέτη και ανάπηρο ακτιβιστή ντοκιμαντερίστα, Αντώνη Ρέλλα. Mου πρότεινε να φέρω την τεχνογνωσία και την έρευνά μου στην Ελλάδα και να φτιάξουμε μια ομάδα που θα εργαστεί επάνω στην καθολική προσβασιμότητα μέσα από την «Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών», της οποίας είναι ιδρυτικό μέλος. Η αλήθεια είναι πως η ομάδα, η οποία είχε κατεξοχήν ακτιβιστικό χαρακτήρα, προϋπήρχε, διεκδικώντας τα δικαιώματα των ανάπηρων καλλιτεχνών – ένα από αυτά ήταν η ισότιμη πρόσβασή τους στον χώρο της τέχνης.

«Έτσι ξεκίνησε μέσα από την “Κίνηση” μια μεγάλη και πολυετής ακτιβιστική πορεία, για την οποία σήμερα είμαστε πολύ περήφανοι. Ξεκινήσαμε με τη “Μικρά Αγγλία” του Παντελή Βούλγαρη, τον οποίο αναζητήσαμε, και αφού του εξηγήσαμε τι κάνουμε, μάς παραχώρησε τα δικαιώματα της ταινίας, ώστε να φτιάξουμε μια νέα κόπια με Υποτιτλισμό για Κ/κωφούς και Βαρήκοους (SDH) και Ακουστική Περιγραφή (AD) – κάτι εξαιρετικά κοστοβόρο, αλλά και άλλο τόσο σημαντικό για την “Κίνηση” και τη διεκδίκησή της, ενώ συνεχίσαμε με την κάλυψη αμέτρητων live θεαμάτων. Καταφέραμε να φέρουμε άτομα με περιορισμένη πρόσβαση στις θέσεις των θεατών ή –όπως προτιμώ να λέω– στο κανάλι του ήχου και της εικόνας».

«ΜΕ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΝΗ ΤΗΣ "ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ", ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΘΕΑΜΑΤΑ ΕΓΙΝΕ ΔΙΚΑΙΩΜΑ».

«Η μια εκδήλωση έφερε την επόμενη, η ομάδα δυνάμωσε. Πρέπει να αναφέρουμε τον Θανάση Παπαντωνόπουλο στην ακουστική περιγραφή, τη Θεοδώρα Τσαποΐτη στη διερμηνεία αλλά και όλες και όλους τους ανάπηρους καλλιτέχνες/ ακτιβιστές της “Κίνησης” που με τη δουλειά και την επιμονή τους, το αίτημα για καθολική προσβασιμότητα στα θεάματα έγινε δικαίωμα – όχι απόλυτα κεκτημένο, αλλά υπό συζήτηση (και ζήτηση)».

«Μετά από τη Μικρά Αγγλία ήρθαμε σε επαφή με τα φεστιβάλ κινηματογράφου Αθήνας και Θεσσαλονίκης, αρχίσαμε επικοινωνία και με τα καλοκαιρινά φεστιβάλ, ενώ αξίζει να θυμηθούμε την πρώτη εμβληματική –καθόλα προσβάσιμη– συναυλία με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη στη Ρεματιά, τον Σεπτέμβριο του 2017», λέει με περηφάνια και περισσή νοσταλγία η κα Πατηνιωτάκη.

Προσθέτει ότι πλέον η «Κίνηση» έχει αποσυρθεί από την εθελοντική παροχή υπηρεσιών προσβασιμότητας, καθώς επετεύχθη η πολυπόθητη ζήτησή τους από την πλευρά αρκετών διοργανωτών και η εξυπηρέτησή τους από εταιρείες που ασχολούνται επαγγελματικά, συνεπώς συνεργάζεται με αυτές όταν κριθεί απαραίτητο. Μπήκε το νερό στο αυλάκι και αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι – το δικό μας εύκολο συμπέρασμα, σε έναν κόσμο που για τους ανάπηρους στην Ελλάδα μόνο εύκολος δεν είναι. Με λίγη τέχνη βέβαια μπορεί να γίνει λίγο πιο ανεκτός, αλλά κι αυτό υπό όρους.

Λύνοντας τις απορίες μας για την προσβασιμότητα στην τέχνη

Η συζήτησή μας, όμως, δεν τελείωσε εδώ. Οι απορίες είναι πολλές και η Εμμανουέλα Πατηνιωτάκη περισσότερο από πρόθυμη να δώσει εξηγήσεις και να εκφράσει την άποψή της για όλα αυτά.

Η Εμμανουέλα Πατηνιωτάκη. Γιώργος Κούζιλος

– Τι σημαίνει υποτιτλισμός για Κ/κωφούς. Ποια η διαφορά του απο τον απλό υποτιτλισμό;

Συνήθως όταν λέμε υποτιτλισμός, σκεφτόμαστε τη μετάφραση από τη μια γλώσσα στην άλλη. Στον υποτιτλισμό για κωφούς και βαρήκοους ανθρώπους, δουλεύουμε κατά βάση σε ενδογλωσσικό περιεχόμενο, δηλαδή από τα ελληνικά προς τα ελληνικά. Υπάρχει και η συνθήκη του διαγλωσσικού, αλλά σπανίζει. Αυτό έχει γίνει σε φεστιβάλ, θέλοντας να κάνουμε κάποιες ξένες ταινίες καθολικά προσβάσιμες απευθείας στα ελληνικά. Δύσκολο να αναλάβει κάποιος να κάνει και τα δυο ταυτόχρονα. Συνήθως ξεκινάς με τη μετάφραση και στη συνέχεια το ξαναγράφεις, ώστε να γίνει προσβάσιμο σε Κ/κωφούς και σε βαρήκοους ανθρώπους.

– Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του υποτιτλισμού για Κ/κωφούς;

Καταρχάς είναι –και πρέπει να είναι– διαφορετική η διαχείριση του κειμένου από τον παραδοσιακό υποτιτλισμό. Δηλαδή πρέπει να σκέφτεσαι και να προσπαθείς να ενσωματώνεις τον τρόπο με τον οποίο αναλύει τη γλώσσα ο κωφός πληθυσμός και όχι τον τρόπο με τον οποίο ακούμε οι υπόλοιποι. Δεν μιλάμε για τραγικές διαφορές, φυσικά, αλλά για κάποιες χρήσιμες αλλαγές στη σύνταξη. Για παράδειγμα, ο προφορικός λόγος είναι συνήθως ατελής. Δεν έχει στίξη. Στον υποτιτλισμό αυτό αλλάζει.

Συμμαζεύουμε το κείμενο και φτιάχνουμε προτάσεις με αρχή και τέλος, μετακινούμε επίσης τις παρενθέσεις, ώστε να είναι πιο συμπαγές το νόημα. Επίσης, καθώς μιλάμε πολύ πιο γρήγορα απ' ό,τι διαβάζουμε και αυτό είναι κάτι που γενικά ο πληθυσμός που χρησιμοποιεί υπότιτλους δεν το αντιλαμβάνεται εκείνη την ώρα και νομίζει πολλές φορές ότι «του κρύβουν λόγια», χρειάζεται μια εμπειρία ως προς το να μην προκαλέσεις αυτή την αίσθηση.

Έχει να κάνει επίσης με το τι βλέπω στην οθόνη, τι καταλαβαίνω ότι θα καταλάβει το κοινό μου και πάνω σε αυτό θα βασιστώ για να αποδώσω τον υπότιτλο. Στο μεταξύ, πλέον, οι περισσότεροι κωφοί άνθρωποι διαβάζουν τα χείλη. Πολλοί μάλιστα συνεννοούνται πλέον χωρίς νοηματική, καθώς διαβάζουν πολύ καλά τα χείλη, αυξάνοντας τις απαιτήσεις και τη δυσκολία για τον υποτιτλιστή.

– Δεν θα ήταν χρήσιμο να συνεργάζονται και Κ/κωφά άτομα σε αυτή τη διαδικασία;

Πράγματι, οι Κ/κωφοί άνθρωποι μπορούν να αξιοποιηθούν στη λογική του δεύτερου reviewer, ως χρήστες δηλαδή που ελέγχουν την ποιότητα. Και είναι πολύ σωστό να γίνεται αυτό. Προσωπικά, κάθε φορά που έχουμε προβολή και είμαι εκεί, μιλάω με τους Κ/κωφούς θεατές, προκειμένου να καταλάβω αν υπήρξε κάτι που δεν έγινε αντιληπτό. Αντίστοιχα, στην ακουστική περιγραφή, μπορούν να αξιοποιηθούν ως reviewers, τυφλοί θεατές.

– Υπάρχουν επίσημες σπουδές στην Ελλάδα σε ανώτερο και ανώτατο επίπεδο επάνω στον υποτιτλισμό για κωφούς;

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν. Γίνεται μια προσπάθεια από το μεταφραστικό τμήμα της Κέρκυρας εξ όσων γνωρίζω. Είχα κι εγώ ένα μάθημα επιλογής στο ΕΚΠΑ πρόπερσι επάνω στην οπτικοακουστική μετάφραση, τον υποτιτλισμό για Κ/κωφούς, τη μεταγλώττιση και την ακουστική περιγραφή. Επίσης, σε μαθήματα που προσφέρω για επαγγελματίες σε ιδιωτικό επίπεδο καλύπτεται το συγκεκριμένο αντικείμενο. Ένα μάθημα, όμως, δεν είναι αρκετό. Κανονικά πρέπει να στηθεί ένα ολόκληρο πρόγραμμα, όπου ξεκινάς και μαθαίνεις για την αναπηρία, για την προσβασιμότητα κ.λπ. Για να μπεις, άλλωστε, σε αυτό, πρέπει πρώτα να κατανοήσεις ποια ανάγκη εξυπηρετείς και την ηθική διάσταση της παροχής τέτοιου είδους υπηρεσιών.

– Ποια ανάγκη εξυπηρετείς όταν κάνεις υπερτιτλισμό για Κ/κωφούς σε συναυλίες; Πόσο μπορείς να τους βάλεις στο κλίμα όταν απουσιάζει η ακοή σε ένα θέαμα που είναι κατεξοχήν ακουστικό;

Σε μια καθολικά προσβάσιμη συναυλία υπάρχει διερμηνέας επί σκηνής δίπλα στον καλλιτέχνη και συγχρόνως υπάρχει υπερτιτλισμός, ο οποίος καλύπτει τους τίτλους των τραγουδιών, τους στίχους, αλλά και τη μουσική περιγράφοντας με λέξεις τις αλλαγές ή την αίσθηση που βγάζει ένα σόλο, ένα μουσικό θέμα, ο τρόπος τραγουδίσματος, οι εντάσεις – και αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι.

Η ανάλυση του περιεχομένου γίνεται με όρους γλωσσολογίας και μουσικής και με βάση την ερμηνεία των ήχων, με τρόπο που είναι κατανοητός από έναν άνθρωπο που δεν έχει την εμπειρία του ήχου. Είναι συνδυασμός γνώσεων από τρεις διαφορετικούς κλάδους εν ολίγοις.

Εξίσου σημαντική είναι και η διάσταση του «ζωντανού». Το μόνο που γνωρίζουμε από πριν με σιγουριά σε μια συναυλία, είναι οι στίχοι (που και αυτοί μπορεί να ειπωθούν διαφορετικά) και τα κομμάτια (αν ακολουθηθεί playlist). Το live όμως δεν είναι τόσο απλό. Σταματά ο καλλιτέχνης, για παράδειγμα, και μιλάει στο κοινό. Ό,τι λέει καταγράφεται ζωντανά. Από το αστείο που θα κάνει, μέχρι την εντολή του για διόρθωση του ήχου (που έχει πει κοντά στο μικρόφωνο και την έχουν ακούσει όλοι). Σε ένα φεστιβάλ που ακούγονται συνθήματα, γράφονται όλα.

Η λογική μας είναι η ισότιμη συμμετοχή και όχι η απλή παρουσίαση των στίχων. Η υπηρεσία λέγεται διερμηνεία ομιλίας σε γραπτό λόγο (STTI) και σε συνδυασμό με τα CAPS αποτελεί ό,τι πιο πλήρες στην πρόσβαση στο ακουστικό περιεχόμενο μιας συναυλίας, σε επίπεδο ήχου συνολικά. Πρόσφατα κληθήκαμε να μοιραστούμε με παρόχους από σκανδιναβικές χώρες τις πρακτικές μας από τον χώρο της ψυχαγωγίας και ενθουσιάστηκαν με αυτό που έχουμε αναπτύξει. Αυτή την υπηρεσία παρέχουμε πλέον στις συναυλίες και σε stand-up, όπως αυτό που κάναμε πρόσφατα με την Κατερίνα Βρανά. Δεν αρκούμαι ποτέ στους στίχους. Πάντα σκέφτομαι τι παραπάνω μπορώ να δώσω. Και στο live δίνω ό,τι ακούω.

Ένας Κ/κωφός άνθρωπος μπορεί να παρακολουθήσει μια συναυλία. Αν, μάλιστα, κάθεται κοντά στο ηχείο ή ανάλογα με το υλικό που είναι φτιαγμένο το πάτωμα, μπορεί να «πιάσει» τόσο την ένταση όσο και τις δονήσεις και να ακολουθήσει τον σκοπό. Αυτό που έχει περισσότερη σημασία, ωστόσο, είναι η κοινωνικοποίηση. Ότι βρίσκεσαι σε έναν χώρο με ανθρώπους που θέλεις να είσαι και περνάς καλά, ακόμα και αν δεν τα «πιάνεις» όλα. Άλλωστε, δεν σου έχει τύχει να είσαι σε μια συναυλία, να περνάει ένα ολόκληρο τραγούδι και να μην του δίνεις σημασία, γιατί μιλάς με τον διπλανό σου;

Στο τέλος εκείνης της πρώτης καθολικά προσβάσιμης συναυλίας του, ο Αλκίνοος είπε ένα καινούργιο κομμάτι, το οποίο έγραφα στα γρήγορα εκείνη την ώρα (δεν μου είχε δώσει τους στίχους πριν ή δεν είχε σκοπό να το πει), το κοινό έβλεπε τους στίχους στην οθόνη και άρχισε να το τραγουδάει. Και μου λέει ο Αλκίνοος μετά: «Στην αρχή χάρηκα γιατί νόμιζα ότι ξέρουν όλοι το καινούργιο μου κομμάτι και μετά κατάλαβα ότι το έγραφες και το διάβαζαν από πάνω! Αλλά κοίτα τι ωραίο που είναι να το ακολουθούν όλοι»!

Η Εμμανουέλα Πατηνιωτάκη είναι απόφοιτος του Αγγλικού Τμήματος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος MSc στην Εξειδικευμένη Μετάφραση και τις Μεταφραστικές Τεχνολογίες και κάτοχος PhD στην Καθολικά Προσβάσιμη Εκπαίδευση με χρήση Υποστηρικτικών Τεχνολογιών και πρακτικών Οπτικοακουστικής Μετάφρασης. Είναι επίσης ιδρύτρια της εταιρείας ATLAS E.P. που σκοπό έχει την ηθική παροχή υπηρεσιών ισότιμης γλωσσικής και αισθητηριακής πρόσβασης, με σεβασμό τόσο στο κοινό όσο και στους δημιουργούς.