ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ «ΓΕΝΙΑ ΟΜΙΚΡΟΝ»;

Γενιά Όμικρον, αποσωματικοποιημένη, διχασμένη, παρ’ όλ’ αυτά ζωντανή.

«Είμαστε όλοι Όμικρον». Η φράση, ακροβατώντας ανάμεσα στο χιούμορ και στο άγχος, ακούστηκε για πρώτη φορά σε μια παρέα λίγο πριν από την εκπνοή του 2021. Τις πρώτες ημέρες του 2022, οι μισοί είχαμε Όμικρον και οι άλλοι μισοί αναρωτιόμασταν πότε θα έρθει η σειρά μας. «Τελικά είμαστε όλοι Όμικρον». Τα λόγια, που βγήκαν αυτή τη φορά από τα χείλη μέλους άλλης συντροφιάς, εμπεριείχαν πλέον μια ταυτοτική διάσταση, ενώ μετρούσαμε κρούσματα.

Στα μέσα του 2020, στην αρχή σχετικά της πανδημίας Covid-19, το πρακτορείο Reuters είχε προσεγγίσει 10 νέους από διαφορετικές χώρες για να δείξει πώς άλλαξε η ζωή τους στην εποχή του κορονοϊού και να σκιαγραφήσει τη γενιά του λοκντάουν. Όπως αναμενόταν, οι ζωές των ερωτηθέντων δεν είχαν αλλάξει με τον ίδιο τρόπο. Ο τόπος διαμονής, οι συνθήκες διαβίωσης και τα μέτρα που πήραν οι κυβερνήσεις των χωρών τους είχαν καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώθηκε το νέο, προσωρινό –νομίζαμε τότε– σύμπαν τους. Αν υπήρχε όμως κάτι κοινό, ήταν πως η γενιά της πανδημίας ζητούσε πίσω τον χαμένο της χρόνο, κάτι που θα επαναλάμβαναν οι συμμετέχοντες σε σχετικές έρευνες που ακολούθησαν.

Ο χρόνος δεν επιστράφηκε σε κανέναν. Για την ακρίβεια, μεσολάβησε κι άλλος χαμένος χρόνος, ή μάλλον μια παρατεταμένη μετάβαση. Και ύστερα ήρθε η Όμικρον, που δεν θέλει να εξαιρέσει κανέναν.

Unsplash Quinton Coetzee

Η «γενιά Όμικρον» των ανέπαφων επαφών

«Μήπως ανήκουμε στη γενιά Όμικρον;» Το ερώτημα τέθηκε πάλι σε ένα τραπέζι φίλων, με αλκοόλ, μάσκες, αντισηπτικά και πιστοποιητικά εμβολιασμού. Οι πιο δύσπιστοι ζήτησαν ορισμό της «γενιάς». Και τότε άρχισε να σχηματίζεται κάτι σαν ταυτότητα ή έστω ταυτοτικό στοιχείο όλων όσοι βιώσαμε στο πετσί μας τη μετάλλαξη του κοινωνικού δεσμού, τον διχασμό και τον κοινωνικοπολιτικό μετασχηματισμό, μαζί με ένα πρωτόγνωρο αίσθημα συλλογικής συνειδητοποίησης της θνητότητάς μας.

Η γενιά Όμικρον έζησε τον επιβεβλημένο εγκλεισμό, τον φόβο της μόλυνσης και την ενοχή σχετικά με τις επιπτώσεις της μετάδοσης. Έμαθε να σπουδάζει και να δουλεύει από απόσταση, να συνδιαλλάσσεται σε διάφορα επίπεδα μέσα από βιντεοκλήσεις, να ζει με ραπιντ τεστ και μάσκες, να «εξαπατά» για να διασκεδάζει και να εκπαιδεύεται στο να «αποχαιρετά» ανθρώπους. Η γενιά Όμικρον εξοικειώθηκε με την απώλεια και άρχισε να λεκτικοποιεί τη δυσφορία και να απενεχοποιεί το ενδεχόμενο να επισκεφτεί έναν ψυχοθεραπευτή. Συνήθισε να αυτοπροσδιορίζεται βάσει της θέσης της πάνω στο «εμβόλιο» και να διχάζεται εξαιτίας αυτού.

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗΣ ΟΜΙΚΡΟΝ ΕΧΕΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΣΜΩΝ.

Είναι η πιο ευάλωτη γενιά απέναντι στην κρατική εξουσία και στον μεσσιανισμό από οποιαδήποτε άλλη γενιά της σύγχρονης εποχής, δεδομένου πως η πανδημία αποδόμησε τον μύθο της ανθρώπινης αυτοδυναμίας, ενώ παράλληλα λειτούργησε σαν καθρέφτης. Τι βλέπουμε άραγε όταν κοιταζόμαστε σε αυτόν; Τι ονειρευόμαστε να απο-γίνουμε; Τι όνειρα κάνουν τα παιδιά που τελειώνουν το σχολείο μέσα σε παρενθέσεις καραντίνων και σε τι κόσμο θα κληθούν να τα πραγματοποιήσουν; Τι ονειρεύονται όσοι αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια μέσα σε αυτό το κλίμα προσωρινότητας; Τι όνειρα βλέπουν τα βράδια όσοι από τις θέσεις εργασίας τους γίνονται μάρτυρες του «δράματος του τραύματος», δηλαδή της μεταφοράς της οδυνηρής εμπειρίας στη δημόσια σφαίρα; Τι ονειρεύονται όσοι έχασαν τις δουλειές τους στο πλαίσιο μιας παρατεταμένης μετάβασης;

Unsplash Τonik

Η γενιά των περιορισμών

Η γενιά Όμικρον δείχνει πως έχει αρχίσει να ξεχνάει πώς είναι να ζει, να σκέφτεται και να ονειρεύεται χωρίς περιορισμούς. Ίσως γιατί ήρθε αντιμέτωπη με ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της βιοπολιτικής, την υποχρεωτικότητα του εμβολίου, τους περιορισμούς για τους ανεμβολίαστους, την ευθύνη της απέναντι στις ευπαθείς ομάδες, το «μεγάλο δίλημμα» για το πώς θα διαθέσει το σώμα της. Είναι αναμφίβολα η πιο διχασμένη γενιά της μεταπολίτευσης, η πιο αποσωματικοποιημένη, που έγινε εξπέρ στο χτίσιμο ανέπαφων επαφών.

Είναι όμως και η γενιά που έβαλε την ψυχική υγεία ψηλά στην ατζέντα της αποτινάσσοντας πολλά ταμπού, αφού είδε πως η πανδημία λειτούργησε «διογκωτικά» στις όποιες ήδη υπάρχουσες ψυχικές διαταραχές, ενώ παράλληλα εκμαίευσε τις κυοφορούμενες. Αφού έζησε τη ραγδαία αύξηση κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας, την έξαρση των ψυχοσωματικών φαινομένων, καταθλίψεων και ψυχωτικών επεισοδίων, αυτοτραυματισμών, επιθέσεων βίας.

Γιατί όμως «γενιά Όμικρον» και όχι «γενιά Covid»; Ίσως γιατί κατά τη διάρκεια της διασποράς της συγκεκριμένης μετάλλαξης έχουμε διαπιστώσει πως η πανδημία λειτουργεί ως κανονιστικό πλαίσιο και πως εμείς δημιουργούμε κοινωνικό δεσμό μέσα από αυτήν. Ίσως γιατί τώρα βλέπουμε ο ένας τον άλλο κυρίως ως κρούσμα, ενώ η πανδημία έχει πια γίνει το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εκτυλίσσονται οι ζωές μας. Εξάλλου, φέρει πλέον τα χαρακτηριστικά ενός «ιστορικού συμβάντος», καθώς έχουν αναδιαρθρωθεί οικονομικο-κοινωνικές δομές και πολιτισμικοί κώδικες. Ναι, είμαστε η γενιά Όμικρον, μια γενιά χωρίς ηλικία, με ταυτοτικά στοιχεία και συλλογικά τραύματα, αφού ο χρόνος πάγωσε για όλους.