ΜΠΡΙΖΙΤ ΜΠΑΡΝΤΟ: ΠΩΣ ΑΠΟ SEX SYMBOL ΕΓΙΝΕ ΠΡΟΣΤΑΤΙΔΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

«Έδωσα τα νιάτα μου και την ομορφιά μου στους άντρες, και τώρα δίνω τη γνώση και τη σωφροσύνη μου στα ζώα», έχει πει η Μπριζίτ Μπαρντό, συνοψίζοντας τη μεταστροφή της από κινηματογραφικό ίνδαλμα –και σύμβολο του σεξ– σε πραγματική μαχήτρια για τα δικαιώματα των ζώων.

Για την Μπριζίτ Μπαρντό, η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» έπεσε το 1973, στα γυρίσματα της ταινίας «Η γυμνή πριγκίπισσα» (με τον πρωτότυπο γαλλικό τίτλο να είναι σαφώς λιγότερο σκανδαλώδης: «L’histoire très bonne et très joyeuse de Colinot Trousse-Chemise»). Ενώ ήταν ντυμένη με ένα βαρύτιμο κουστούμι, με τα μαλλιά πλεγμένα σε έναν περίτεχνο μεσαιωνικό κεφαλόδεσμο, πλησίασε μια ηλικιωμένη κομπάρσο και το κατσικάκι που είχε μαζί της, για να το παiνέψει. Η κομπάρσος όμως την ξάφνιασε.

«Μου είπε να τελειώσουμε γρήγορα τα γυρίσματά μας, γιατί την Κυριακή θα μαγείρευε το κατσικάκι για την Πρώτη Κοινωνία του εγγονιού της. Νόμισα ότι θα πέθαινα», εξομολογείται η Μπαρντό στο ντοκιμαντέρ «Μπριζίτ Μπαρντό – Ο όρκος στα ζώα», που είναι διαθέσιμο στο Ertflix (έως Τετάρτη 20/11/2022).

Το μικρό ζωντανό είχε μια απρόσμενη τύχη. «Αγόρασα το κατσικάκι», θυμάται on camera η πάλαι ποτέ ηθοποιός. «Έφυγα μαζί του για το πεντάστερο ξενοδοχείο μου. Ανεβήκαμε στο κρεβάτι, το κατσικάκι, η σκυλίτσα μου κι εγώ. Επικράτησε πανικός στο ξενοδοχείο! Κοιτάχτηκα σ’ έναν καθρέφτη και αναρωτήθηκα τι γυρεύω εκεί, μασκαρεμένη, γελοία, ενώ ένα κατσίκι θα πέθαινε την Κυριακή για να γίνει βραστό. Όμως η ζωή του είναι πιο σημαντική από οτιδήποτε άλλο. Εκεί συνειδητοποίησα ότι η ζωή ενός ζώου ήταν πιο σημαντική από όλες αυτές τις γελοιότητες που έκανα στη ζωή μου. Και αποφάσισα να τις σταματήσω».

H 24χρονη Μπριζίτ Μπαρντό ποζάρει για τους φωτογράφους στο Φεστιβάλ της Βενετίας. ©1958 Walter Attenni / AP Photo

Η ίδια τότε δήλωσε απερίφραστα: «Θέλω να περνώ τον χρόνο μου υπερασπιζόμενη τα ζώα. Πιστεύω ότι θα έχω πολλή δουλειά. Γι’ αυτό δεν θα ξανακάνω ταινίες». Πολλοί πίστεψαν πως ήταν μια επιπολαιότητα της στιγμής, όμως η «εθνική σταρ» της Γαλλίας τους διέψευσε.

«Όταν παίρνω μια απόφαση, την παίρνω έπειτα από ώριμη σκέψη για το τι θα κάνω», δηλώνει δεκαετίες μετά στο ντοκιμαντέρ. «Δεν πισωγυρίζω ποτέ! Ποτέ!»

H Μπαρντό στο αεροδρόμιο του Ορλί, επιστρέφοντας από γυρίσματα στο Μεξικό, τον Μάιο του 1965. © AP Photo

Η Μπαρντό πίσω από τη λάμψη της οθόνης

Γεννημένη το 1934, η Μπριζίτ Μπαρντό ήταν 39 ετών όταν αποφάσισε να εγκαταλείψει τον χώρο του θεάματος. «Μου συμπεριφέρονταν σαν να ήμουν βασίλισσα», λέει. «Όμως δεν ταίριαζε μ’ αυτό που εγώ ένιωθα μέσα μου. Ήταν όλα ψεύτικα, ψεύτικα αισθήματα, σκηνικά, ψεύτικα κόλπα και ψεύτικες λέξεις που λέμε στους άλλους».

Εκτός από 51 ταινίες, είχε στο ενεργητικό της ένα πλούσιο μουσικό ρεπερτόριο – ενώ με τον τρόπο της είχε κηρύξει μια σεξουαλική επανάσταση χρόνια πριν από τον Μάη του ’68. Όπως επισημαίνεται στο ντοκιμαντέρ, το κοινό της εξέλαβε την απόφαση να διακόψει της λαμπρή της σταδιοδρομία ως προδοσία.

H Μπαρντό το 1956, χρονιά που προβλήθηκε στους κινηματογράφους το θρυλικό «Και ο Θεός... έπλασε τη γυναίκα». © 1956 AP Photo

Η αγάπη της για τα ζώα είχε κάνει πολλές φορές άνω κάτω τα κινηματογραφικά πλατό. «Τρέλαινα τις έρημες τις αμπιγιέζ με όλα τα ζωάκια που κουβαλούσα πάνω μου», έχει πει. «Λάτρευα τη Χιονάτη, επειδή περιτριγυριζόταν από ζώα. Ήταν υπέροχα όλα εκείνα τα πουλάκια που της έφερναν το φόρεμά της κι έρχονταν να τραβήξουν τις κουρτίνες της το πρωί».

Σχολιάζοντας αυτή τη δήλωσή της, ο Φιλίπ Γκριμπέρ, ψυχαναλυτής και μυθιστοριογράφος, λέει στο ντοκιμαντέρ: «Την εποχή που η Μπριζίτ Μπαρντό ήταν το απόλυτο σύμβολο του σεξ, αν μας έλεγαν ότι η απόλυτη φαντασίωσή της ήταν η Χιονάτη και οι 7 νάνοι, θα γελούσαμε, γιατί ήταν εντελώς αντίθετη από την εικόνα που είχαμε. Όμως, όταν βλέπουμε ότι στην πορεία έγινε η Χιονάτη και μιλούσε με όλα τα ζώα δίπλα της, ναι, λέμε ότι ήταν η αρχική φαντασίωσή της».

Σε παραλία της Βόρειας Γαλλίας, το 1990, κατά την απελευθέρωση στη θάλασσα μιας φώκιας ηλικίας 7 μηνών, την οποία είχε περιθάλψει το Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό. © 1990 Michel Lipchitz / AP Photo

Σαν ζώο στο κλουβί

Στο βιβλίο με τίτλο «Larmes de Combat» (Δάκρυα του αγώνα), που συνυπογράφει με τη δημοσιογράφο Anne-Cécile Huprelle, η Μπαρντό δηλώνει: «Δεν ανήκω στο ανθρώπινο είδος. Δεν θέλω να ανήκω σε αυτό. Αισθάνομαι διαφορετική, σχεδόν αφύσικη. Όσο τα ζώα θεωρούνται υποδεέστερο είδος, όσο τα υποβάλουμε σε κάθε είδους δεινά και πόνο, όσο τα σκοτώνουμε για τις ανάγκες, την αναψυχή και την ευχαρίστησή μας, δεν θα ανήκω σε αυτή την αλαζονική και αιμοδιψή φυλή».

Η Μπριζίτ Μπαρντό στην Ισπανία, το 1958, κάνοντας μαθήματα ιππασίας για τις ανάγκες κάποιου ρόλου. © 1958 AP Photo

Όπως έχει εξομολογηθεί, ο τρόπος που την αντιμετώπιζαν οι δημοσιογράφοι στο απόγειο της καριέρας της την έκανε να νιώθει σαν θήραμα: «Γνωρίζω πολύ καλά τι νιώθουν τα ζώα, το ένιωσα κι εγώ η ίδια! Ένιωθα κι εγώ όπως τα ζώα: Με κυνηγούσαν παντού».

Οι φωτορεπόρτερ την ανάγκαζαν να ζει στο διαμέρισμά της στο Παρίσι με κλειστά παραθυρόφυλλα, γιατί σκαρφάλωναν στις στέγες των γύρω κτηρίων μήπως κλέψουν κάποια εικόνα. «Η ζωή μου μοιάζει με μια μεγάλη φυλακή», είχε πει χαρακτηριστικά το 1960.

H Μπαρντό σε διάλειμμα των γυρισμάτων για το «À coeur joie» (Δυο βδομάδες του Σεπτέμβρη), με σκύλο που εμφανιζόταν και στην ταινία. ©1966 / AP Photo

Το Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό

Η Μπαρντό συνειδητοποίησε πολύ νωρίς ότι ο αγώνας της για τα ζώα έπρεπε να εστιάσει και στα δικαιώματά τους. To 1962, εμφανίστηκε σε γαλλική τηλεοπτική εκπομπή για να καταγγείλει την αποτρόπαιη διαδικασία θανάτωσης των ζώων στα σφαγεία – και οι εικόνες αρχείου που περιλαμβάνονται στο ντοκιμαντέρ είναι σοκαριστικές.

Από τη δεκαετία του ’70 έγινε χορτοφάγος και το 1976 ίδρυσε το πρώτο Fondation Brigitte Bardot. «Το έλεγε η καρδούλα μου, αλλά δεν είχα καμία εμπειρία», λέει η ίδια, εξηγώντας γιατί αναγκάστηκε να το κλείσει σε μόλις τέσσερεις μήνες. Αλλά κάθε άλλο παρά εγκατέλειψε. Με όλες τις τις δυνάμεις και προσωπικούς πόρους, συνέχισε να διεκδικεί νομοθετικές αλλαγές υπέρ των ζώων.

Σε εκδήλωση διαμαρτυρίας για τα δικαιώματα των ζώων έξω από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις Βρυξέλλες. © 1995 Jacques Collet / AP Photo

Το 1987, το νέο Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό έγινε πραγματικότητα, με όλους τους τύπους που διασφάλιζαν τη βιωσιμότητά του. Για να εξασφαλίσει το ποσό των τριών εκατομμυρίων φράγκων που απαιτούνταν τότε για να αποκτήσει το ίδρυμα νομική υπόσταση, πούλησε σε δημοπρασία όλη της την κινητή περιουσία. Μόλις ολοκληρώθηκε η διαδικασία, είπε την περίφημη φράση: «Έδωσα τα νιάτα μου και την ομορφιά μου στους άντρες, και τώρα δίνω τη γνώση και τη σωφροσύνη μου στα ζώα».

O Γάλλος δημοπράτης Jacques Tajan με ορισμένα από τα προσωπικά είδη της Μπαρντό που πουλήθηκαν για τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος. © 1987 Michel Lipchitz / AP Photo

Σήμερα, το Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό έχει ετήσιο προϋπολογισμό 15 εκατομμύρια ευρώ –το 80% των οποίων προέρχεται από κληροδοτήματα– και δραστηριοποιείται σε 70 χώρες. Όλα τα ακίνητα της ίδιας έχουν περιέλθει σε αυτό και όπου υπήρχε δυνατότητα έχουν μετατραπεί σε καταφύγια ζώων. Μεταξύ πολλών άλλων δραστηριοτήτων, το Ίδρυμα χρηματοδοτεί είκοσι αγρότες στη Γαλλία με σταθερό εισόδημα, ώστε να εκτρέφουν ζώα αλλά να μην τα θανατώνουν.

H Μπριζίτ Μπαρντό το 2005, με ένα από τα 146 κουτάβια που διασώθηκαν από παράνομη διακίνηση με φορτηγό μεταξύ Ουγγαρίας και Ισπανίας. ABACA PRESS/VISUALHELLAS.GR

Όσο για την απόφασή της να είναι χορτοφάγος και όχι vegan, η ίδια διευκρινίζει στα «Δάκρυα του αγώνα»: «Συνεχίζω να απολαμβάνω το μέλι, τα αβγά, την κρέμα γάλακτος και το τυρί. Δεν με ενοχλεί να καταναλώνω αυτά τα προϊόντα, γιατί το βλέπω σαν ένα είδος ανταλλαγής με τα ζώα. Τους προσφέρω την προστασία, τη φροντίδα, την αγάπη μου, και μου δίνουν λίγο γάλα και μερικά αβγά. Καταναλώνω με μέτρο, γιατί ξέρω πως ό,τι μου προσφέρει η φύση μέσα από αυτά τα προϊόντα είναι δώρο».