ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ: «ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΝΤΡΟΠΗ ΤΗΣ»

Με μια ανάρτησή του στο Facebook, ο συγγραφέας Αύγουστος Κορτώ υπενθυμίζει το αυτονόητο: ότι μια ψυχική αρρώστια δεν είναι δείγμα ηθικής αδυναμίας, αλλά νόσος που αξίζει την ίδια ορθολογική αντιμετώπιση όπως όλες οι νόσοι.

Δεν ξέρω αν ο Αύγουστος Κορτώ χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Νομίζω πως όχι. Για μένα, είναι ένας συγγραφέας τον οποίο θαύμαζα πολύ πριν το «Βιβλίο της Κατερίνας» συγκλονίσει το αναγνωστικό κοινό – και η υπέροχη μεταφορά του στο θέατρο από τον Γιώργο Νανούρη κάνει αμέτρητα sold out. Για όποιον δεν το ξέρει, πρόκειται για την ιστορία της μητέρας του. Αντιγράφω από τη σύνοψη του βιβλίου: «Η ιστορία μου αρχίζει από το τέλος – το δικό της και το δικό μου. Έτσι ξεκινά το Βιβλίο της Κατερίνας, μιας γυναίκας που πάλεψε μια ζωή με την ψυχική αρρώστια, και που, αν νικήθηκε, έζησε και μεγαλούργησε ταπεινά χάρη στην αγάπη».

Ο Αύγουστος Κορτώ είναι ένας άνθρωπος που μιλάει ανοιχτά για θέματα που ένα μέρος της κοινωνίας μας αντιμετωπίζει ακόμα ως «ταμπού». Είναι ένας άνθρωπος που μιλάει ανοιχτά για την ψυχική υγεία και την κατάθλιψη που αντιμετωπίζει ο ίδιος.

Το να ντρέπεσαι που έχεις μια ψυχική νόσο, να μην τολμάς να το μοιραστείς και να μην θέλεις να πάρεις φάρμακα είναι κάτι με το οποίο έχω έρθει κι εγώ αντιμέτωπος. Είναι κάτι που μας απασχολεί στο OW. Γι’ αυτό και παραθέτουμε αυτούσια μια ανάρτηση που έκανε ο Αύγουστος Κορτώ στον λογαριασμό του στο Facebook.

Η «ορατότητα» είναι μια λέξη που δεν έχουμε συνδέσει τόσο με την ψυχική νόσο. Αλλά νομίζω πως είναι «κλειδί» για να μην ξεχνάμε –όπως γράφει και ο Αύγουστος Κορτώ– ότι το στίγμα ξεπερνιέται μόνο με ψυχρολουσία αλήθειας. Αν δεν αισθανόμαστε ότι πρέπει να «κρύψουμε κάτω από το χαλί» μια ψυχική νόσο, όλο και περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν αλλά διστάζουν να ζητήσουν την κατάλληλη βοήθεια θα κάνουν ένα βήμα προς τη θεραπεία.

Ο Αύγουστος Κορτώ. Φωτογραφία: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson/24Media

Η ανάρτηση που έκανε ο Αύγουστος Κορτώ

Καμιά ψυχή αβοήθητη

Φίλη που ζει σε πόλη της επαρχίας (και μάλιστα μεγάλη) μου περιγράφει τη δοκιμασία της: ο σύντροφός της, ένα παλικάρι γύρω στα τριάντα, υποφέρει από κατάθλιψη. Στην αρχή, κανείς τους δεν ήταν εξοικειωμένος, αλλά η κοπέλα έψαξε, διάβασε, μίλησε με παθόντες (καλή ώρα) κι αναγνώρισε τα συμπτώματα: δεν μπορεί να σηκωθεί το πρωί απ’ το κρεβάτι, δεν βγαίνει απ’ το σπίτι, με δυσκολία κάνει μπάνιο, δεν θέλει να δει άνθρωπο, η όρεξη κι η λίμπιντο κομμένες μαχαίρι, και κλαίει με το παραμικρό.

Κλινική κατάθλιψη, καραμπινάτη. Φριχτή όταν τη ζεις, αλλά με την κατάλληλη αντιμετώπιση, απολύτως ιάσιμη.

Έλα όμως που ο πάσχων μεγάλωσε σε οικογένεια όπου ο ψυχίατρος ήταν μπαμπούλας, στον οποίο πήγαιναν μόνο οι τρελοί του τρελοκομείου, οι άξιοι λύπησης και κοροϊδίας. Και το παιδί, παρότι αναγνωρίζει ότι είναι άρρωστο, βρίσκεται ακόμα δέσμιο του στίγματος, της προκατάληψης. «Δεν θα μας ρεζιλέψεις με τα νάζια σου», του λένε οι γονείς. «Κοτζάμ άντρας, σφίξε τα δόντια και σύνελθε». Λες κι οι άντρες δεν αρρωσταίνουν, δεν πονούν. Κι έτσι, παρά τα βάσανά του, ακόμα τσινάει στην ιδέα του γιατρού.

Το στίγμα ξεπερνιέται μόνο με ψυχρολουσία αλήθειας. Αν ο αρρύθμιστος διαβητικός, ο καρδιοπαθής, ακόμα κι ο καταγματίας, δεν πάει εγκαίρως στον γιατρό, κινδυνεύει η ζωή του. Κι εξίσου κινδυνεύει η ζωή του καταθλιπτικού που υποφέρει αβοήθητος. Πρέπει να αποσυνδέσουμε την ψυχική αρρώστια απ’ την ντροπή της – να επαναλάβουμε τα αυτονόητα: ότι δεν είναι δείγμα ηθικής αδυναμίας, αλλά νόσος που αξίζει τον ίδιο σεβασμό και την ίδια ορθολογική αντιμετώπιση όπως όλες οι νόσοι. Πρέπει να μοιραστούμε, όσοι αντέχουμε, τις ιστορίες μας: τον πόνο και το σκοτάδι και την απελπισία μας, αλλά και τις μικρές και μεγάλες νίκες, την κατάκτηση της ομαλότητας, της νορμοθυμίας, της ευτυχίας, που είναι ο ψυχικός προορισμός του ανθρώπου. Να φροντίσουμε, σε δέκα, είκοσι χρόνια να μη μένει κανένας αβοήθητος λόγω στενομυαλιάς και μικροψυχίας.

(Τα πέντε εικονιζόμενα χάπια με κρατάνε υγιή, ρυθμισμένο, λειτουργικό, ικανό να δουλεύω, να νιώθω χαρά, να ζω. Η ψυχοθεραπεία κι η ανάλυση είναι ασύλληπτα ευεργετικές, αλλά συχνά χρειάζεται και φαρμακευτική αγωγή, και τα ψυχοφάρμακα είναι ακόμα σε μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας –της ίδιας κοινωνίας που τρώει αντιβιοτικά με τις χούφτες χωρίς λόγο– δαιμονοποιημένα. Ε λοιπόν, όχι: είναι σωτήρια όσο η ινσουλίνη, οι βήτα αποκλειστές, η κορτιζόνη. Κι όσο για τις παρενέργειες, ας είμαστε σοβαροί: ακόμα κι η ασπιρίνη έχει ένα κάρο παρενέργειες. Το ζήτημα είναι να νικήσουμε και τη δεύτερη διάσταση του στίγματος: τον αναίτιο φόβο απέναντι σε φάρμακα που σώζουν ζωές).