ΑΠΟ ΤΙ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΤΟ ΑΝ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ

Η αισθητική εκτίμηση ενός έργου τέχνης δεν είναι υπόθεση καθαρά προσωπική, όπως πιστεύουμε. Ερευνητές εξηγούν πού βασίζεται το αν σου αρέσει ένας πίνακας ή όχι.

Η αλήθεια είναι πώς η απάντηση στο ερώτημα αν μας αρέσει ή όχι ένα έργο τέχνης έρχεται τόσο γρήγορα και φαινομενικά εύκολα, που δεν αναρωτιόμαστε γιατί ή πώς συμβαίνει αυτό.

Σε αντίθεση με εμάς, ωστόσο, ομάδα ερευνητών από το Caltech αποφάσισε να ασχοληθεί με το σοβαρό θέμα του γούστου μας και να εντοπίσει τι είναι αυτό που μας κάνει π.χ. να μισούμε τον Πικάσο και τα λατρεύουμε τον Κλιμτ. Τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσίευσε στο περιοδικό Nature Communications υποστηρίζουν ότι οι αισθητικές μας προτιμήσεις έχουν νευρολογική βάση.

Πώς μελετά ο εγκέφαλος ένα έργο τέχνης

«Όταν βλέπετε μια εικόνα, αποφασίζετε αμέσως αν σας αρέσει ή όχι. Τα πράγματα, όμως, είναι πιο περίπλοκα, γιατί οι πληροφορίες που λαμβάνετε είναι περίπλοκες», λέει ο κύριος συγγραφέας της, Kiyohito Iigaya. «Δεν γνωρίζαμε πραγματικά πώς τα καταφέρνει ο εγκέφαλος. Αναρωτηθήκαμε, λοιπόν, αν θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε τι συμβαίνει, χρησιμοποιώντας μοντέλα και υπολογιστές».

iStock

Έτσι, ζήτησαν από εθελοντές να αξιολογήσουν έως 1000 πίνακες κατά τη διάρκεια τεσσάρων ημερών, ενώ παρακολουθούσαν τη λειτουργία του εγκεφάλου τους με μαγνητικό τομογράφο. Στη συνέχεια, τα δεδομένα αυτά καταχωρήθηκαν σε έναν αλγόριθμο μηχανικής μάθησης, μαζί με τα αποτελέσματα που προέκυψαν από ένα τεχνητό νευρωνικό δίκτυο, που εξέταζε τους πίνακες για χαρακτηριστικά, όπως η αντίθεση, η απόχρωση, η δυναμική και η ακρίβεια (αν ο πίνακας είναι αφηρημένος ή ρεαλιστικός).

Τα στοιχεία έδειξαν ότι περιοχές εντός του οπτικού φλοιού (του τμήματος του εγκεφάλου που επεξεργάζεται την οπτική είσοδο) είναι υπεύθυνες για την ανάλυση αυτών των χαρακτηριστικών. Επίσης, μια περιοχή στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου, γνωστή ως έσω προμετωπιαίος φλοιός, είναι υπεύθυνη για την απόδοση μιας υποκειμενικής αξίας σε αυτά.

iStock

Η σχέση τέχνης και φαγητού

Με απλά λόγια, ο εγκέφαλος χωρίζει ένα έργο τέχνης στις βασικές του ιδιότητες και στη συνέχεια αποφασίζει αν αυτές οι ιδιότητες τον ευχαριστούν ή όχι. Αυτός είναι λίγο πολύ και ο τρόπος που αποφασίζει αν του αρέσει ένα φαγητό ή όχι. Αναλύει ένα τρόφιμο σύμφωνα με την περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνες, λίπος, υδατάνθρακες και βιταμίνες και στη συνέχεια καθορίζει εάν αυτές οι ιδιότητες είναι ευχάριστες. Στην ουσία, ενσωματώνει διαφορετικά διατροφικά χαρακτηριστικά για να καταλήξει στη συνολική προτίμηση.