ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ: «ΔΕΝ ΧΑΝΕΙΣ ΑΙΜΑ, ΤΟ ΔΙΝΕΙΣ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΤΟ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ»

Παγκόσμια ημέρα εθελοντή αιμοδότη η 14η Ιουνίου και μια δεκαεννιάχρονη φοιτήτρια, η Έλλη Κινάτου, μας εξηγεί γιατί και πώς έδωσε το αίμα της. Και η Βάνα Μυρίλλα, γιατρός βιοπαθολόγος, απαντά σε βασικές απορίες για τη διαδικασία και την ανάγκη της αιμοδοσίας.

Οι φοιτητές κάνουν καλό στην υγεία: Προσέρχονται χαρούμενοι και δοτικοί στα καλέσματα των ανθρώπων του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) και κυριολεκτικά δίνουν το αίμα τους για τους συνανθρώπους τους. Η Έλλη Κινάτου, πρωτοετής φοιτήτρια της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών στην Πάτρα, μια μέρα του Δεκέμβρη έκλεισε το χέρι της σε μπουνιά, πήρε μία ανάσα και έκανε την πρώτη της αιμοδοσία. Πώς το αποφάσισε;

Μαρτυρία: Η πρώτη φορά που έκανα αιμοδοσία

«Μας ενημέρωσε η νοσηλεύτρια της σχολής ότι θα γινόταν αιμοδοσία στη σχολή μας και μας πρότεινε να δώσουμε αίμα ξεκαθαρίζοντας ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τους αιμοδότες. Πολλοί από εμάς ανταποκριθήκαμε στο κάλεσμα. Η αιμοδοσία δεν είναι υποχρεωτική, αλλά είναι κατά κάποιον τρόπο υποχρέωση: Κάνεις καλό σε κάποιον, χωρίς να βλάψεις τον εαυτό σου. Οπότε δεν είχα ενδοιασμούς, όταν σκέφτηκα να το δοκιμάσω. Ακολούθησα τις οδηγίες: Δεν ήπια και δεν ξενύχτησα το προηγούμενο βράδυ.

»Οι φοιτητές, μας είπαν, μπορούν να δίνουν αίμα μόνο 2 φορές τον χρόνο, αντί για 3 ή 4, γιατί δεν κάνουν καλή ζωή. Ξενυχτούν, μπορεί να πίνουν και να καπνίζουν, δεν τρέφονται σωστά… Ισχύει. Μας είπαν, ακόμη, ότι πρέπει να έχουν περάσει 6 μήνες από piercing και από τατουάζ για να μπορεί κανείς να δώσει αίμα. Οπότε κάποια παιδιά βγήκαν αυτόματα από τη λίστα.

»Την ημέρα της αιμοδοσίας ξύπνησα λίγο πιο νωρίς για να φάω ένα καλό πρωινό, όπως μας συμβούλεψαν, και έτρεξα στη σχολή. Συμπλήρωσα τα απαραίτητα χαρτιά για νοσήματα, φάρμακα κ.λπ., είδα τον γιατρό και έκανα μία γρήγορη βόλτα πίνοντας χυμό, γιατί, όπως μου είπε, είχα χαμηλή πίεση και έπρεπε να την ανεβάσω για να δώσω αίμα. Η αιμοδοσία δεν κρατάει μία στιγμή, όπως η αιμοληψία για ιατρικές εξετάσεις. Αν νιώθεις φόβο όταν βλέπεις αίμα, σου λένε να κοιτάς από την άλλη μεριά και να κάνεις λίγο υπομονή. Δεν είχα πρόβλημα. Η ειδική σακούλα γέμισε και όλα τελείωσαν. Στο τέλος μας έδωσαν ένα μικρό κολατσιό και συνεχίσαμε τη μέρα μας.

»Τι έμαθα από τη διαδικασία; Ότι έχω μια πολύτιμη ομάδα αίματος: 0 resus αρνητικό. Δίνω σε όλους και παίρνω μόνο από την ίδια ομάδα. Κάθε άνθρωπος, δηλαδή, που έχει ανάγκη, μπορεί να σωθεί από το αίμα μου. Έμαθα ακόμη ότι αν βγάλω και την κάρτα αιμοδότη θα έχω ορισμένα προνόμια, όπως προτεραιότητα σε περίπτωση που χρειαστώ αίμα.

»Όπου να ’ναι πλησιάζει ο καιρός που θα μπορούσα να ξαναδώσω αίμα, αλλά δυστυχώς εξαιτίας μιας θεραπείας που κάνω για την ακμή θα χάσω αυτή την αιμοδοσία. Θα ετοιμάσω όμως τα χαρτιά μου για να γίνω επίσημα εθελόντρια αιμοδότρια. Δεν χάνεις αίμα, αλλά το δίνεις σε κάποιον που το χρειάζεται. Μπορεί να είναι ένας φίλος που χτύπησε με τη μηχανή. Τίποτα δεν πάει χαμένο από αυτό που δίνεις».

3 απορίες για την αιμοδοσία

Η Βάνα Μυρίλλα, γιατρός βιοπαθολόγος, τακτικό μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας και ΓΓ του Πανελληνίου Συλλόγου Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία & Δρεπανοκυτταρική Νόσο, δίνει απαντήσεις σε τρεις συνηθισμένες απορίες για την αιμοδοσία.

– Ποιος είναι ο κόσμος που χρειάζεται αίμα;

Κάθε μονάδα αίματος που δίνει ο αιμοδότης μπορεί να διαχωριστεί στα συστατικά του –πλάσμα, αιμοπετάλια, ερυθρά αιμοσφαίρια– και έτσι να σώσει 3 ζωές. Ανάλογα με την πάθηση, ο γιατρός αποφασίζει πού θα δώσει το κάθε συστατικό. Για παράδειγμα, ερυθρά αιμοσφαίρια στους ασθενείς με θαλασσαιμία, αιμοπετάλια σε ογκολογικούς ασθενείς, πλάσμα σε εγκαυματίες κ.λπ. Εκτός από κάποια χρόνια και συστηματικά νοσήματα, αίμα χρειάζεται σε πολλές καταστάσεις όπως χειρουργεία, τροχαία, τοκετούς, μεταμοσχεύσεις και άλλες.

Unsplash Samuel Regan Asante

Το αίμα που συλλέγεται διαρκεί μόνο 35-42 μέρες. Αυτό σημαίνει ότι, για να μην υπάρχουν ελλείψεις αίματος, χρειάζεται να υπάρχουν τακτικοί εθελοντές αιμοδότες. Το αίμα δεν αποταμιεύεται. Αν δηλαδή δεν υπάρχει αίμα στο ψυγείο της αιμοδοσίας, δεν μπορεί να καλυφθεί ένα έκτακτο περιστατικό.

Έτσι, οι γιατροί θα αναγκαστούν να χρησιμοποιήσουν το αίμα που θα έπρεπε να πάρουν κάποιοι άλλοι ασθενείς, όπως εκείνοι που είναι προγραμματισμένοι για τακτικό χειρουργείο, με αποτέλεσμα την αναβολή του, ή πολυμεταγγιζόμενοι ασθενείς, με αποτέλεσμα όχι μόνο την αποδιοργάνωση της ζωής τους, αλλά και βλάβες στην υγεία τους.

– Πόσο συχνά μπορούμε να δίνουμε αίμα;

Μπορούμε να δίνουμε 3-4 φορές τον χρόνο ανάλογα και με την αιμοσφαιρίνη που διατηρεί ο καθένας μας. Οι γυναίκες για να δώσουν αίμα πρέπει να διατηρούν αιματοκρίτη >38 και οι άνδρες > 42. Η αμιγής διαδικασία της αιμοδοσίας κρατά 7-10 λεπτά, όμως πρέπει πριν από αυτό να διαθέσουμε λίγο χρόνο για να συμπληρώσουμε το έντυπο του εθελοντή αιμοδότη και να κάνουμε μια μικρή συνέντευξη με τον γιατρό.

Αυτό έχει ως σκοπό την ασφάλεια του αιμοδότη αλλά και την ασφάλεια του αίματος και κατ' επέκταση του ασθενή. Ο έλεγχος του αίματος μπορεί να εξασφαλίσει σε πολύ μεγάλο ποσοστό την ασφάλεια, όμως αυτό δεν φτάνει το 100%. Γι' αυτό είναι απαραίτητη η συνέντευξη του αιμοδότη με τον γιατρό.

Τέλος, η αδρή εξέταση του αιμοδότη (αρτηριακή πίεση, αιμοσφαιρίνη, ιστορικό) είναι ένα μικρό check-up προς όφελος του αιμοδότη.

– Ποιες είναι οι ανάγκες της χώρας μας;

Χρειαζόμαστε περίπου 650 χιλιάδες μονάδες αίματος τον χρόνο. Από αυτές, οι 120 χιλιάδες (μόνο τα ερυθρά) μεταγγίζονται σε ασθενείς με θαλασσαιμία (Μεσογειακή Αναιμία). Αν 350 χιλιάδες άνθρωποι έδιναν αίμα 2 μόνο φορές τον χρόνο, θα είχαμε λύσει το πρόβλημα της επάρκειας και αυτάρκειας της χώρας σε αίμα.

Δυστυχώς, ο κόσμος δεν γνωρίζει το θέμα. Χρειάζεται να υπάρξει εκπαίδευση στα σχολεία και μία κεντρική ενημέρωση και καμπάνια για την αιμοδοσία. Και βέβαια να υπάρξει από την πλευρά της πολιτείας κεντρική συλλογή και διαχείριση αίματος. Ο κόσμος χρειάζεται ενημέρωση, ειλικρίνεια και να καταλάβει ότι μόνο αν γίνει τακτικός εθελοντής αιμοδότης, θα σταματήσουν οι ελλείψεις αίματος. Έτσι και ο ίδιος θα εξασφαλίσει ότι ποτέ πια δεν θα χρειαστεί να ανησυχεί για το αν θα βρει αίμα ο συγγενής του, ο φίλος του ή ακόμα και ο ίδιος.

Περισσότερες πληροφορίες για τη διαδικασία της αιμοδοσίας μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ).