6 ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΗΞΕΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΝΤΙ ΓΟΥΟΡΧΟΛ
Όταν ακούμε Ποπ Αρτ, ο πρώτος άνθρωπος που μας έρχεται στο μυαλό είναι σίγουρα ο Άντι Γουόρχολ και οι θρυλικές κονσέρβες ντοματόσουπας που μετέτρεψε σε έργο τέχνης.
Αν και άμεσα συνυφασμένος με την καλλιτεχνική σκηνή της Νέας Υόρκης, ο Άντι Γουόρχολ (1928-1987) γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Πίτσμπουργκ από Σλοβάκους γονείς (το πραγματικό του όνομα ήταν Warhola).
O «Πάπας της Ποπ», όπως τον αποκαλούσαν, ξεκίνησε την καριέρα του κάνοντας εικονογραφήσεις για παιδικά βιβλία, περιοδικά και διαφημίσεις, ενώ εργάστηκε για αρκετό καιρό και ως σχεδιαστής παπουτσιών. Εκείνη την εποχή τον ανακάλυψε ο γκαλερίστας Αλέξανδρος Ιόλας, ο οποίος ενθουσιάστηκε βλέποντας τα σχέδια των παπουτσιών του και αποφάσισε να του κάνει έκθεση. Στην γκαλερί του, ο Γουόρχολ έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση το 1952, με σχέδια βασισμένα σε κείμενα του Τρούμαν Καπότε.
Έχοντας δουλέψει χρόνια ως εικονογράφος στον χώρο της διαφήμισης, ο Άντι Γουόρχολ θέλησε να μεταφέρει στην τέχνη του αυτή τη «λαϊκή» πλευρά της μέσης αμερικάνικης τάξης, των διαφημίσεων και του καταναλωτισμού. Ζωγραφίζοντας κοινότυπα καθημερινά αντικείμενα, όπως κονσέρβες σούπας Campbell και μπουκάλια Coca Cola, αλλά και προσωπογραφίες από είδωλα του star system, όπως η Μέριλιν, o Έλβις, η Τζάκι και ο Μάρλον Μπράντο, δημιούργησε μια γέφυρα μεταξύ της σύγχρονης εικαστικής σκηνής και του ευρέως καταναλωτικού κοινού.
Αν και το όνομά του είναι πασίγνωστο, υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες για τη ζωή του που πολλοί δεν γνωρίζουν.
1. Η φοβία του Άντι Γουόρχολ με τις αρρώστιες
Ως παιδί, ο Άντι Γουόρχολ έπασχε από «χορεία του Σύντεναμ», μια νευρολογική δυσλειτουργία με χαρακτηριστικό τις ακούσιες, μικρής διάρκειας, ταχείες και ακανόνιστες κινήσεις. Εξαιτίας αυτής της πάθησης, πέρασε μεγάλο μέρος της παιδικής του ηλικίας στο σπίτι. Έτσι, για να περάσει τον χρόνο του ξεκίνησε να ασχολείται με τη ζωγραφική και με τη φωτογραφία.
Λόγω της πάθησής του, ο Γουόρχολ απέκτησε μια φοβία για τις αρρώστιες και τα μικρόβια, και ως ενήλικας έγινε υποχόνδριος, ανησυχώντας συχνά για το δέρμα, το σώμα του και το ρίσκο μιας μόλυνσης. Πολλές φορές οι φοβίες αυτές μεταφέρονταν και στην τέχνη του, σε έργα όπως το «Cough», μια σειρά από 6 ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το εσωτερικό ενός ταξί. Κάτω από το ταξίμετρο, μια χειρόγραφη σημείωση λέει: Bήχας: Ο οδηγός έχει μία καλή σταγόνα σιροπιού χωρίς ζάχαρη για εσάς... Φτέρνισμα: τα χαρτομάντηλα Kleenex είναι ακριβώς πίσω σας (Cough: Driver has a nice sugar-free cough drop for you… Sneeze: Kleenex is right behind you…).
Ο φόβος το Γουόρχολ για τις αρρώστιες ήταν και ο λόγος που για πολλά χρόνια δεν έκανε θεραπεία για το πρόβλημα που είχε στην χοληδόχο κύστη. Όταν τελικά αποφάσισε να συμβουλευτεί γιατρό, εκείνος του είπε ότι έπρεπε να χειρουργηθεί άμεσα. Ο Γουόρχολ πείστηκε και εισήχθη στο New York Hospital. Στο χειρουργείο, οι γιατροί βρήκαν την χοληδόχο κύστη γεμάτη γάγγραινα και του την αφαίρεσαν. Η άρνησή του να επισκεφθεί γιατρούς σε συνδυασμό με την απόπειρα δολοφονίας του από μια συγγραφέα φεμινίστρια κάποια χρόνια πριν (που παραλίγο να του στοιχήσει την ζωή και μάλιστα μέσα στον «ναό» του, το θρυλικό του club «Factory» στη Νέα Υόρκη) και με την κατάχρηση διαιτητικού φαρμάκου καθημερινά για χρόνια, έφεραν την κατάσταση της υγείας του σε τραγική κατάσταση. Δύο ώρες μετά το χειρουργείο, πέθανε από επιπλοκές στην καρδιά του.
2. Ο Γουόρχολ ήταν μανιακός συλλέκτης
Η συνήθεια του αυτή ξεκίνησε από την παιδική του ηλικία, όταν εξαιτίας της ασθένειας που τον κρατούσε στο σπίτι άρχισε να συλλέγει φωτογραφίες και αυτόγραφα από ανθρώπους που θαύμαζε. Στα 10 του χρόνια έφτιαξε ένα scrapbook όπου κατέγραφε την αγάπη του για τη celebrity κουλτούρα, γράφοντας fan mails στους αγαπημένους του σταρ του κινηματογράφου. Ανάμεσά τους ήταν η Carmen Miranda, η Shirley Temple και η Jane Russel, και πολλοί από αυτούς του απαντούσαν στέλνοντας φωτογραφίες και αυτόγραφα. Ο Γουόρχολ διατήρησε το scrapbook του για 4 χρόνια αλλά η μανία του να συλλέγει αντικείμενα δεν σταμάτησε εκεί.
Επισκεπτόταν γκαλερί, χώρους δημοπρασιών, flea markets και παλαιοπωλεία, ψάχνοντας να βρει ιδιαίτερα αντικείμενα σε χαμηλές τιμές. Όπως έλεγε και ο ίδιος, έψαχνε να βρει «το αντικείμενο των 5 δολαρίων που στην πραγματικότητα αξίζει εκατομμύρια». Οι κοντινοί του άνθρωποι γνώριζαν τη συνήθειά του να συλλέγει αλλά κανένας δεν ήξερε το μέγεθος της εμμονής, κάτι που έγινε γνωστό μετά τον θάνατό του. Η συλλεκτική του μανία είχε ξεφύγει τόσο, ώστε την χρονιά του θανάτου του, το 1987, χρησιμοποιούσε μόνο ένα μικρό μέρος του πενταώροφου σπιτιού του –με 27 δωμάτια!– γιατί το υπόλοιπο ήταν πλημμυρισμένο από αντικείμενα.
Συνέλεγε οτιδήποτε, από κουτιά για μπισκότα μέχρι έργα τέχνης. Ο οίκος Sotheby’s που ανέλαβε μετά τον θάνατο του τη δημοπράτηση του ακινήτου, κλήθηκε να διαχειριστεί την πώληση περισσοτέρων από 10.000 αντικειμένων, σε αυτό που έγινε γνωστό ως το μεγαλύτερο «garage sale» του αιώνα. Ο Γουόρχολ είχε περισσότερες από 600 κούτες –γνωστές ως Χρονοκάψουλες– γεμάτες αντικείμενα όπως αποκόμματα από εφημερίδες, σκίτσα, κόμικς, φωτογραφίες αλλά και κομμένα νύχια, μουχλιασμένα φαγητά τυλιγμένα σε χαρτοπετσέτες, χρησιμοποιημένα προφυλακτικά και ένα ταριχευμένο πόδι.
Οι κούτες βρίσκονταν διασκορπισμένες στο σπίτι του, στο στούντιο αλλά και σε αποθήκες στην Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσι. Η ιδέα ήταν να γεμίζει μία Χρονοκάψουλα τον μήνα και να την αποθηκεύει. Ήταν ένα άτυπο αρχείο, όπου μάζευε οτιδήποτε θεωρούσε σημαντικό, πηγές για το έργο του και μία λεπτομερή καταγραφή της καθημερινότητας του. Οι χρονοκάψουλες του Γουόρχολ βρίσκονται στο Μουσείο Άντι Γουόρχολ στο Πίτσμπουργκ και περιλαμβάνουν 300.000 αντικείμενα.
3. Είχε φτιάξει ένα βιβλίο με γάτες πολύ πριν αυτές γίνουν memes
Πολύ πριν ο Γουόρχολ γίνει διάσημος και οι γάτες κατακλύσουν το ίντερνετ, το 1954 σε συνεργασία με την μητέρα του εικονογράφησε και κυκλοφόρησε ένα artist book με τίτλο «25 Cats Name Sam and One Blue Pussy». Ο Άντι και η μητέρα του μοιράζονταν την αγάπη για τις γάτες, τις οποίες φρόντιζαν στο μικρό τους σπίτι. Όλες εκτός από μία ονομάζονταν Σαμ και η μοναδική που ξεχώριζε ονομαζόταν Έστερ. To βιβλίο, αν και ανέφερε 25 γάτες στον τίτλο του, στην πραγματικότητα περιείχε 16 λιθογραφίες γατών, χρωματισμένες με έντονα χρώματα ακουαρέλας από τον Warhol, με καλλιγραφημένα τα ονόματα από την μητέρα του.
Ο τίτλος περιείχε και ένα λάθος, με το «d» να απουσιάζει από το «Named» κάτι που έδινε λίγη ακόμα αλλόκοτη χροιά στο ήδη αλλόκοτο concept του να εικονογραφείς ένα βιβλίο με γάτες την δεκαετία του ’50. Το βιβλίο κυκλοφόρησε σε 190 υπογεγραμμένα και αριθμημένα αντίτυπα, τα περισσότερα από τα οποία ο Γουόρχολ χάρισε σε φίλους και πελάτες.
4. Οι εμβληματικές περούκες του
Ένα από τα χαρακτηριστικά της περσόνας του Γουόρχολ ήταν τα απείθαρχα λευκά μαλλιά του, που πολλοί ίσως να μην γνωρίζουν ότι ήταν περούκες. Ο Γουόρχολ είχε χάσει τα μαλλιά του από τα 20 του χρόνια και οι πρώτες του περούκες ήταν αρκετά συντηρητικές. Όσο μεγάλωνε σε ηλικία αλλά και σε φήμη, οι περούκες του αποκτούσαν μια όλο και πιο ασημένια απόχρωση και γινόντουσαν όλο και πιο ατίθασες. Είχε περισσότερες από 40 περούκες, οι οποίες είχαν φτιαχτεί από έναν διάσημο περουκοποιό στην Νέα Υόρκη με τρίχες εισαγόμενες από την Ιταλία.
Λέγεται ότι έτρεμε στην ιδέα ότι θα του πάρει την περούκα ο αέρας, γι’ αυτό και λόγο χρησιμοποιούσε ισχυρή κόλλα για να την κρατήσει στην θέση της. Το 1985, σε μία παρουσίαση βιβλίου, ο χειρότερος φόβος του έγινε πραγματικότητα. Μία γυναίκα άρπαξε την περούκα του και την πέταξε από το παράθυρο σε έναν συνεργό της, που έφυγε τρέχοντας. Ο Γουόρχολ σοκαρισμένος έβαλε την κουκούλα του μπουφάν του και συνέχισε να υπογράφει βιβλία. Αργότερα έγραψε στο ημερολόγιο του: «Δεν ξέρω πως κρατήθηκα και δεν την έριξα από το μπαλκόνι... Ήταν σοκαριστικό και με πλήγωσε. Σωματικά. Και με πλήγωσε που κανένας δεν με προειδοποίησε... Αυτό ήταν και δεν θα ξαναμιλήσω για αυτό ποτέ».
5. To περίφημο Factory
Η ζωή του Άντι Γουόρχολ περιβαλλόταν από μυστήριο. Δεν έκρυψε ποτέ ότι ήταν ομοφυλόφιλος, αλλά μέχρι το 1980 δήλωνε στις συνεντεύξεις του ότι ήταν παρθένος, ενώ συντηρούσε τη φήμη του ασέξουαλ. Το περίφημο Factory, το οποίο χρησιμοποιούσε σαν εργαστήριο, έγινε στέκι καλλιτεχνών, μουσικών, φιλότεχνων, διασημοτήτων αλλά και της τότε underground κουλτούρας, ομοφυλόφιλων και drag queens.
Οι drag queens, που βρίσκονταν εκείνη την εποχή στο περιθώριο επισκέπτονταν συχνά το Factory ενσωματώνονταν στο καλλιτεχνικό κίνημα του Γουόρχολ ως αναπόσπαστο κομμάτι της τέχνης του. Συχνά ντυνόταν κι εκείνος drag –με το όνομα Drella που ήταν ένας συνδυασμός του «Dracula» και της «Cinderella»– και έβγαζε μαζί τους φωτογραφίες. Στο Factory, o Γουόρχολ δημιούργησε έναν χώρο όπου καθένας μπορούσε να είναι ο εαυτός του.
6. Τα 15 λεπτά δημοσιότητας
Η περίφημη φράση «15 λεπτά διασημότητας» (fifteen minutes of fame) αποδίδεται στoν Γουόρχολ από μία του πρόταση που είχε συμπεριληφθεί στον κατάλογο της πρώτης του διεθνούς αναδρομικής έκθεσης, το 1968, στο Moderna Museet στη Στοκχόλμη: «Στο μέλλον όλοι θα είναι παγκοσμίως διάσημοι για 15 λεπτά».
Από τότε η φράση τον «κυνηγάει», με πολλούς δημοσιογράφους να κάνουν συχνά αναφορές σε αυτήν σε συνεντεύξεις. Μάλιστα, από το 1985 έως το 1987 έγινε παρουσιαστής μιας τηλεοπτικής εκπομπής στο Μtv, που ονομαζόταν «Andy Warhol’s Fifteen Minutes», με διάσημους καλεσμένους όπως η Debbie Harry, η Courtney Love, η Yoko Ono, η Grace Jones.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
