5+2 ΒΙΒΛΙΑ ΜΑΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ

Από τον Επίκουρο μέχρι τους σύγχρονους made in Harvard ψυχολόγους, όλοι αναζητούν τον δρόμο για την ευτυχία. Μήπως το καλοκαιράκι τον βρούμε διαβάζοντας στην παραλία;

Η ευτυχία είναι το ζητούμενο για όλους εμάς που από την ενηλικίωση και μετά, με κορύφωση τη μέση ηλικία, αντιλαμβανόμαστε ότι οι συνταγές ευτυχίας σπανίως πετυχαίνουν (εάν υπάρχουν). Κυκλοφορούν όμως ανάμεσά μας βιβλία που μπορεί να δείξουν μία αφετηρία για τον δρόμο, αν όχι προς την ευτυχία, τουλάχιστον προς τα μονοπάτια που οδηγούν σε αυτή: την ευγνωμοσύνη, την ανθεκτικότητα, τη γαλήνη, την αυτοφροντίδα αλλά και την αγάπη για το πλησίον.

Επιλέξαμε επτά έργα λιγότερο ή περισσότερο γνωστών συγγραφέων-κυνηγών του θησαυρού που λέγεται «ευτυχία». Όλα δείχνουν ότι αυτή είναι καλά κρυμμένη κάπου στο μυαλό μας κι εμείς την αναζητούμε πιάνοντας την άκρη του νήματος με την επικούρεια σοφία.

Επίκουρος-Η τέχνη της ευτυχίας, John Sellars

Πριν πάρετε αυτό το βιβλίο στα χέρια σας, να λύσουμε αδρά την παρεξήγηση που λέγεται «επικούρειος» τρόπος ζωής. Η φιλοσοφία του Επίκουρου, που αναζήτησε το νόημα της ζωής 2000 περίπου χρόνια πριν, δεν έχει να κάνει με την παρακμιακή ηδονή, ούτε με τσιμπούσια και οινοποσία. Αφορά στην κατάκτηση της ευχαρίστησης ως μία κατάσταση αταραξίας. Ακόμη και ο θάνατος δεν ταράζει τους επικούρειους καθώς δεν «συναντιέται» ποτέ με τον άνθρωπο. Όταν εκείνος έρχεται, ο άνθρωπος φεύγει. Και όταν ο άνθρωπος ζει, ο θάνατος δεν είναι κοντά του. Με αυτή την έννοια η ευτυχία προσεγγίζεται και μέσω της νοηματοδότησης του θανάτου αλλά και της ζωής.

Ο John Sellars, βαθύς γνώστης των ελληνικών και λατινικών επικούρειων κειμένων ξεδιπλώνει την ιστορία της επικούρειας φιλοσοφίας, από έναν ιδιωτικό κήπο στις παρυφές της αρχαίας Αθήνας έως τους δρόμους της αρχαίας Ρώμης. Ο οδηγός για την ευτυχία μας με την τέχνη του Επίκουρου είναι χρήσιμος όχι τόσο για να καταφέρουμε να αγγίξουμε την δυσεύρετη ευτυχία, αλλά για να αντιμετωπίσουμε τα πολλά και διαφορετικά άγχη της σύγχρονης ζωής και να εστιάσουμε σε εκείνα τα σημαντικά της ζήσης μας.

Ναμαστέ. Η ινδική τέχνη της ευτυχίας, Έκτορ Γκαρθία (Κιράι) και Φρανσέσκ Μιράλλιες

Ο Έκτορ Γκαρθία (Κιράι) και ο Φρανσέσκ Μιράλλιες, που συνέγραψαν και το ευπώλητο και πολυσυζητημένο «Ικιγκάι» εξερευνούν στο Ναμαστέ τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία και την πρακτική εφαρμογή της ευτυχίας κάτω από το πρίσμα της ινδικής πνευματικότητας και σοφίας.

Λέξη που οι γιόγκι χρησιμοποιούν συχνά, το «ναμαστέ» είναι ένας πανάρχαιος ινδουιστικός χαιρετισμός και σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση«η ψυχή μου χαιρετάει τη δική σου». Αυτή η λέξη αγκαλιάζει όλες εκείνες τις πρακτικές που μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις ατομικές και συλλογικές προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου. Έτσι, μυούμαστε στην ιαματική δύναμη του μάντρα ΟΜ, εξασκούμαστε στην αποδέσμευση για να ξεπεράσουμε το Εγώ, να ρυθμίσουμε το κάρμα μας για να φέρουμε ευεργετικές αλλαγές στη ζωή μας, να ενισχύσουμε την υγεία μας μέσω της πρακτικής της αγιουρβέδα, να καταπολεμήσουμε το στρες και το άγχος με μασάζ κεφαλιού champissage, να βιώσουμε ιερές συναντήσεις μέσω της τάντρα. Πόσο μακριά μάς ταξιδεύει το Ναμαστέ προκειμένου να βρούμε την ευτυχία μας; Ελλάδα-Ινδία 256 σελίδες δρόμος.

Ο δρόμος της Ευτυχίας, Jorge Bucay

«Δεν πιστεύω πως υπάρχει ένας μόνο δρόμος για την ευτυχία. Κι αν υπάρχει, εγώ δεν τον ξέρω. Αλλά και να τον ήξερα, δεν νομίζω πως θα μπορούσα να τον περιγράψω σ' ένα βιβλίο», έχει γράψει ο Μπουκάι αγαπημένος των Ελλήνων συγγραφέας.

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε κάνει διακοπές διαβάζοντας Μπουκάι, τον ψυχίατρο που μπαίνει και σε βαλίτσα, όπως έχει πει ένας καλός φίλος.

Η αυτονομία, ο έρωτας, ο πόνος, η ευτυχία και η πνευματικότητα είναι οι πέντε δρόμοι τους οποίους χαράζει ο αργεντινός ψυχίατρος στον χάρτη που οδηγεί στην ολοκλήρωση του ανθρώπου. Πέντε διαδρομές που θα πρέπει ο καθένας μας να διανύσει μέσα από προσωπικές εμπειρίες και με τον δικό του τρόπο.

Σε αυτόν τον τέταρτο «Δρόμο» προς αναζήτηση της ευτυχίας ο Μπουκάι προειδοποιεί: «Η αναζήτηση της ευτυχίας δεν είναι απλώς δικαίωμα ορισμένων. Είναι, κατά τη γνώμη μου, φυσική υποχρέωση όλων».

5 λεπτά θεραπεία, Sarah Crosby

Η ιρλανδή ψυχοθεραπεύτρια  –αλλά και αρχαιολόγος και γεωγράφος κρίνοντας από τα πρώτα της πτυχία– Sarah Crosby βρίσκεται πίσω από το @TheMindGeek, τον λογαριασμό στο Instagram με τους πάνω από 300.000 ακόλουθους που επιβραβεύουν με καρδούλες τα θέματα ψυχικής υγείας που αναρτά αδιάκοπα.

Στο συγκεκριμένο βιβλίο, που σε κάποια σημεία λειτουργεί σαν ένας θεραπευτικός οδηγός, η Crosby βοηθάει τον αναγνώστη να βρει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: Τι σημαίνει να είσαι ο εαυτός σου; Τι σημαίνει να είσαι αυθεντικός;

Κάθε κεφάλαιο εξετάζει μια διαφορετική πτυχή της ζωής μας: τη δημιουργία σημαντικών σχέσεων, τη φροντίδα του εαυτού, την κατανόηση των αντιδράσεών μας, το πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την απώλεια, το άγχος, τη μοναξιά. Η συγγραφέας εντάσσει όλα τα παραπάνω σε μία πορεία προς την αυτογνωσία και την αποδοχή του εαυτού μας. Αν ξέρεις ποιος είσαι και νιώθεις καλά αποδεχόμενος τον εαυτό σου κάνεις και πιο υγιείς και ειλικρινείς σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους. Και αν η αυτοφροντίδα, για παράδειγμα, είναι ένα σκαλοπάτι για να φτάσεις στην αυτογνωσί,  μπορεί τελικά να μην είναι τόσο εγωκεντρική όσο ακούγεται. Ένας άνθρωπος που τα έχει βρει με τον εαυτό του, τα βρίσκει και με τους άλλους. Οπότε η αυτοφροντίδα και η αυτογνωσία είναι μία πράξη ανιδιοτελής.

Στις 336 σελίδες περιέχεται και το πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο «Αυτορρύθμιση», μία λέξη που ακούγεται πολύ τώρα τελευταία από τους επιστήμονες ψυχικής υγείας.

Hygge στο σπίτι, Μάικ Βάικινγκ

Πριν σας πω για το βιβλίο, πρέπει να σας συστήσω τον συγγραφέα του: To 2016 ο Μάικ Βάικινγκ έγινε «θέμα» από τους βρετανικούς Times ως ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου. Αν θέλετε να διαβάσετε λοιπόν ένα πόνημα για την κατάκτηση της ευτυχίας μπορείτε να αφεθείτε στα χέρια του συγγραφέα του μπεστ-σέλερ «Hygge» (Μίνωας, 2018), το οποίο ουσιαστικά έδειχνε ότι ο δρόμος για την ευτυχία περνάει από τη Δανία.

Ο ίδιος έχει ιδρύσει το πρώτο Ινστιτούτο Έρευνας Ευτυχίας του κόσμου στην Κοπεγχάγη της Δανίας (2013) και είναι ερευνητής συνεργάτης για την Παγκόσμια Βάση Δεδομένων Ευτυχίας (World Database for Happiness) και μέλος της συμβουλευτικής ομάδας Global Happiness Policy Report. Γυρίζει τον κόσμο μιλώντας για θέματα ευεξίας και ευτυχίας, λέξεις που συνοψίζονται στον εξής έναν δανέζικο όρο: hygge. Κάτι σαν τη δική μας λέξη «θαλπωρή».

Και τώρα στο βιβλίο. Στις 274 σελίδες του ο Βάικινγκ εξηγεί πώς το ντιζάιν του σπιτιού μας μπορεί να επηρεάσει την ευημερία μας και πώς, εφαρμόζοντας τη δανέζικη αρχή του hygge, μπορεί να γίνει όχι απλώς η κατοικία μας αλλά ο τόπος όπου εξελισσόμαστε. Σας προτείνει ακόμη τις μικρές αλλαγές που μπορείτε να κάνετε, όπως να διαλέξετε στρογγυλό και όχι τετράγωνο τραπέζι για περισσότερη χαρά, αλλά και πόσο σημαντικός είναι ο καλός φωτισμός. Πρέπει αν φτάσεις στον επίλογο για να διαβάσεις πώς το σπίτι γίνεται ένα θεραπευτικό μέρος για την ψυχή.

Ο Δρόμος της Ευτυχίας, Έμα Σεπάλα.

Η Δρ. Έμα Σεπάλα ήταν επιστημονική διευθύντρια στο Στάνφορντ όταν έγραψε τον «Δρόμο της Ευτυχίας». Σήμερα διδάσκει στη Σχολή Διοίκησης του Yale. Το βιβλίο φαίνεται «αμερικανιά» αλλά είναι και κάτι πέρα από αυτό. Στις 272 σελίδες του, η Σεπάλα προτείνει να αλλάξουμε τον τρόπο που επιδιώκουμε την ευτυχία στις μέρες μας.

Στους περισσότερους από εμάς συμβαίνει: Καθώς οι επαγγελματικές και προσωπικές απαιτήσεις μας αυξάνονται, προσπαθούμε να τα βγάλουμε πέρα κάνοντας περισσότερα πράγματα για να είμαστε ισορροπημένοι. Όμως αυτή η «υπερφόρτωση» ενώ βραχυπρόθεσμα δουλεύει και όλα δείχνουν ότι τα καταφέρνουμε, μακροπρόθεσμα πληρώνουμε το τίμημα: «καιγόμαστε» και διακινδυνεύονται η υγεία μας, οι σχέσεις μας με τους άλλους, ακόμη και η παραγωγικότητά μας. (Είπαμε, το βιβλίο είναι made in USA).

Η Δρ. Σεπάλα βασισμένη σε πρόσφατες επιστημονικές έρευνες πάνω στην ευτυχία, την προσαρμοστικότητα, τη δύναμη της θέλησης, το θετικό άγχος, τη δημιουργικότητα και την ενσυναίσθηση, αποδεικνύει τη σύνδεση ανάμεσα στην ευτυχία κα την ευημερία και μοιράζεται μαζί μας πρακτικές μεθόδους –και εκλαϊκευμένη γνώση– που θα μας βοηθήσουν να απολαύσουμε τη ζωή μας.

Ευτυχισμένοι ό,τι κι αν συμβεί, Tal Ben-Sahar

Ο υπότιτλος του βιβλίου δίνει το στίγμα του περιεχομένου του: «Καλλιεργώντας την ελπίδα, την ανθεκτικότητα και την αίσθηση του σκοπού σε δύσκολους καιρούς». Ο διάσημος ψυχολόγος, Δρ. Ταλ Μπεν-Σαχάρ δεν συμφωνεί καθόλου με την κλασική ιδέα ότι η επιτυχία οδηγεί στην ευτυχία και παρουσιάζει τη μέθοδο SPIRE. (Από τα αρχικά των εννοιών: Spiritual, Physical, Intellectual, Relational, Emotional).

Ο Δρ. Ταλ Μπεν-Σαχάρ έγραψε αυτό το βιβλίο στην καρδιά της πανδημίας – στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 2021 και έδωσε «οδηγίες ευτυχούς διαβίωσης» σε εκατοντάδες χιλιάδες αναγνώστες που βρίσκονταν σε καραντίνα. Είναι απόφοιτος της σχολής Φιλοσοφίας και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, δίδαξε εκεί επί σειρά ετών Θετική Ψυχολογία και Ψυχολογία της Ηγεσίας, με τα μαθήματά του να είναι από τα πιο δημοφιλή της σχολής.